Αναζητώντας τις κοινωνικές αλλαγές
ΑΝΑΦΕΡΘΙΚΑΜΕ στο προηγούμενο φύλο για το κατά πόσο είναι μεταρρυθμιστικός ο ΣΥΡΙΖΑ ή όχι. Μοιραία όμως κάποια πράγματα μπαίνουν πλέον στο τραπέζι των συζητήσεων προκειμένου να εξεταστούν νέοι δρόμοι για την έξοδο από την κρίση. Πριν όμως φτάσει κανείς να αναθεωρήσει την βάση που είναι η οικονομία θα πρέπει ίσως να ασχοληθεί εκτενέστερα με τα εποικοδομήματα, την πολιτική και την κοινωνία.
Ο ΚΑΡΛ ΠΟΠΕΡ αναφερόμενος στην δυτική δημοκρατία ως κοινωνικό σύστημα λειτουργίας υποστηρίζει ότι “σ’ όλα τα κοινωνικά συστήματα, που γνωρίσαμε, υπήρχε αδικία και καταπίεση, φτώχεια και ανημποριά. Και τα δικά μας όμως δημοκρατικά κοινωνικά συστήματα της Δύσης δεν αποτελούν εξαίρεση. Αλλά σε μας όλα αυτά τα κακά καταπολεμούνται. Πιστεύω παρ’ όλα αυτά, ότι σε μας υπάρχει λιγότερη αδικία και καταπίεση, λιγότερη φτώχεια και ανημποριά, απ’ ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο κοινωνικό σύστημα που έχουμε γνωρίσει. Τα δημοκρατικά συστήματα της Δύσης είναι λοιπόν πολύ ατελή και έχουν ανάγκη βελτίωσης, αλλά είναι τα καλύτερα που υπήρξαν μέχρι τώρα. Παραπέρα βελτιώσεις είναι επείγουσες”. Η ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ αυτή γίνεται φυσικά πολλά χρόνια πριν το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη, όμως περιέχει κάποιες αλήθειες σε σχέση με τα προηγούμενα συστήματα, χωρίς αυτό να σημαίνει πως το ευρωπαϊκό κοινωνικό σύστημα είναι αυτό που επικαλείτο ο Πόπερ ως «ανοιχτή». “Ανοιχτή” νοείται η κοινωνία, στο πλαίσιο της οποίας τα άτομα δικαιούνται και συχνά είναι υποχρεωμένα να λαμβάνουν προσωπικές αποφάσεις για όλα τα ζητήματα. Η εμφάνιση της «ανοιχτής κοινωνίας», κατά τον Πόπερ, αποτελεί μια τεράστια επανάσταση στον τρόπο δόμησης της κοινωνικής ζωής και δραστηριότητας, η οποία βέβαια συναντά την αντίδραση των «κλειστών κοινωνιών» που προϋπάρχουν και στηρίζονται από δύο κατηγορίες ανθρώπων, ανασφαλείς και ιδιοτελείς.
Ο ΧΕΡΜΠΕΤ ΜΑΡΚΟΎΖΕ απ την σκοπιά του πλησιάζει περισσότερο τον φαταλισμό του σημερινού κοινωνικού συστήματος τονίζοντας πως “η σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία είναι η πιο πλούσια και -από άποψης τεχνικής- η πιο προηγμένη κοινωνία στην ιστορία. Η κοινωνία αυτή προσφέρει – ή μάλλον θα όφειλε να προσφέρει- τις μεγαλύτερες και πιο ρεαλιστικές δυνατότητες για μια πιο ικανοποιητική και απελευθερωμένη ανθρώπινη ζωή. Ταυτόχρονα είναι η κοινωνία που, με τόσο δραστικό τρόπο, καταπνίγει αυτές τις δυνατότητες της ικανοποίησης και απελευθέρωσης. Η καταπίεση διαπερνά κυριαρχικά σήμερα την κοινωνία σαν σύνολο και μπορεί να καταργηθεί μονάχα με μια ριζική αλλαγή στη διάρθρωση αυτής της κοινωνίας”.
ΕΔΩ επομένως γεννάται το ερώτημα για το ποιός πραγματικά θα μπορούσε να οδηγήσει το δικό μας κοινωνικό σύστημα σε μια ριζική αλλαγή στην διάρθρωση του και παράλληλα με ποιόν τρόπο θα μπορούσε να επιτευχθεί αυτή, με μεταρρύθμιση ή με επανάσταση; (Άκης Ντάνος)