Στην ημερήσια αθηναϊκή εφημερίδα «Η Καθημερινή» δημοσιεύτηκε άρθρο του δημοσιογράφου Πάσχου Μανδραβέλη με τίτλο «Διακηρύξεις Εξάρτησης» με αιχμές κατά του συνόλου του περιφερειακού τύπου, στο οποίο απάντησε ο Πρόεδρος της ΕΙΕΤ Φάνης Ζουρόπουλος με επιστολή του.
Παραθέτουμε το άρθρο και στην συνέχεια την απάντηση του Προέδρου της ΕΙΕΤ.
Το άρθρο της Καθημερινής
Όποιος παρακολουθεί τον επαρχιακό Tύπο θα δει ότι είναι πλημμυρισμένος από διακηρύξεις του Δημοσίου. Πολλές φορές, μάλιστα, παρατηρείται το εξής τραγελαφικό. Για την πρόσληψη ενός εργαζομένου οκτάμηνης σύμβασης σε κάποιον δήμο δημοσιεύεται σε δύο εφημερίδες μια τεράστια καταχώριση με όλες τις προϋποθέσεις του νόμου. Αυτή κοστίζει περίπου όσο και τα λεφτά που θα πάρει συνολικά ο εργαζόμενος στους οκτώ μήνες που θα δουλεύει. Να σημειώσουμε ότι στη χρέωση των καταχωρίσεων του Δημοσίου δεν χωρούν εκπτώσεις τιμοκαταλόγου, που γίνονται πάντα στις διαφημίσεις του ιδιωτικού τομέα. Αντιθέτως, οι διακηρύξεις πληρώνονται με το διπλάσιο του εμπορικού καταλόγου.
Η δημοσίευση των διακηρύξεων είναι μέρος της άρρωστης σχέσης που έχει αναπτύξει το κράτος με τα ΜΜΕ. Βολεύει τους εκδότες που βγάζουν ένα μεροκάματο, πουλώντας ακριβά στο κράτος το χαρτί που τυπώνουν. Βολεύει τους τοπικούς άρχοντες που «κάνουν παιχνίδι» (μέχρι κι εκβιασμούς) με τον Τύπο της περιοχής τους.
Έτσι, «το κράτος ρίχνει λεφτά στην αγορά» και διατηρούνται τα προσχήματα διαφάνειας. Λέμε προσχήματα διότι ουδέποτε κάποιος που ψάχνει δουλειά (π. χ. για οδοκαθαριστής) δεν πρόκειται να ψάξει καθημερινά τις 5-8 επαρχιακές εφημερίδες που εκδίδονται στην περιοχή του για να δει ποιες συμβάσεις προκηρύσσονται. Κάποιος τοπικός πολιτικός ή πολιτευτής πληροφορεί τους ενδιαφερόμενους ότι «άνοιξε μια θέση στον τάδε δήμο. Κάνε τα χαρτιά σου και θα το τακτοποιήσω εγώ». Όλοι γνωρίζουν επίσης ότι οι τοπικοί προμηθευτές και εργολάβοι των δήμων ποτέ δεν περιμένουν τις εφημερίδες για να πληροφορηθούν ποια έργα ή προμήθειες προκηρύσσονται.
Από την άλλη, αν εξαιρέσουμε τα δέντρα, που θανατώνονται αδίκως για να δημοσιεύονται άχρηστες προκηρύξεις, αυτή η πρακτική δεν βολεύει τους ανέργους. Αυτοί μοιράζονται τα λεφτά κάθε θέσης που ανοίγει με τα έξοδα δημοσίευσης. Δεν βοηθά επίσης τον τοπικό Τύπο, επειδή τον κάνει εξαρτημένο από τα κέφια του περιφερειάρχη ή του δημάρχου. Κάθε εκδότης ξέρει ότι δημοσιεύματα που ενοχλούν την τοπική εξουσία, σημαίνουν αποκλεισμό από τη μεγαλύτερη πηγή εσόδων της επιχείρησής του. Η ύπαρξη, μάλιστα, των διακηρύξεων έχει δημιουργήσει πληθώρα εφημερίδων-φαντασμάτων στην περιφέρεια. Αυτές απλώς δημοσιεύουν αδαπάνως τα δελτία Τύπου των τοπικών αρχόντων, επί πληρωμή τις διακηρύξεις τους και τίποτε άλλο.
Οι προκηρύξεις-διακηρύξεις είναι μια πτυχή της «ρίχτε λεφτά στην αγορά ανάπτυξης» που κυριάρχησε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Με πρόσχημα τη «διαφάνεια» λαθροβιούν χιλιάδες έντυπα σε ολόκληρη την επικράτεια, μη επιτρέποντας σε υγιείς επιχειρήσεις να ανθήσουν. Όταν υπάρχουν πολλά εύκολα λεφτά στην αγορά, λίγοι είναι εκείνοι που θα επιχειρήσουν να κάνουν τις εφημερίδες τους πιο περιεκτικές, πιο ελκυστικές, πιο μαχητικές. Το πιθανότερο είναι να τρέξουν στα χρήματα που μοιράζουν οι τοπικοί άρχοντες.
Στην εποχή της πληροφορικής, η δημοσίευση των διακηρύξεων στον Τύπο είναι άχρηστη. Για λόγους διαφάνειας οι προσλήψεις θα μπορούσαν να δημοσιοποιούνται από τον τοπικό ΟΑΕΔ και οι προκηρύξεις έργων ή προμηθειών από τον δικτυακό ιστότοπο του δήμου. Έτσι θα περίσσευαν περισσότερα λεφτά στο κράτος για να τα «ρίξει» με πιο αναπτυξιακό τρόπο στην αγορά. Είτε για προσλήψεις είτε για έργα και προμήθειες.
Η απάντηση της ΕΙΕΤ
Από τον Πρόεδρο της Ένωσης Ιδιοκτητών Επαρχιακού Τύπου (ΕΙΕΤ) Φάνη Ζουρόπουλο δόθηκε η παρακάτω απάντηση:
Οφείλω να ενημερώσω τον αγαπητό συνάδελφο (και συν-βραβευθέντα το 2007 από την Ένωση Ευρωπαίων Δημοσιογράφων (ΕΕΔ), για την μαχητική του αρθρογραφία αυτός, για την ποιότητα της δημοσιογραφικής μου εργασίας εγώ), για μερικά πράγματα που αγνοεί, για τον περιφερειακό τύπο με αποτέλεσμα το συγκεκριμένο κομμάτι να αποτελεί ένα λίβελο εναντίον του (θέλω να πιστεύω λόγω και μόνο της άγνοια του).
Καταρχάς ο περιφερειακός τύπος, και περισσότερο ο εβδομαδιαίος που εκπροσωπώ, δεν είναι πλημυρισμένος από διακηρύξεις του Δημοσίου, απλούστατα γιατί δεν έχουν δικαίωμα να τις δημοσιεύουν όλες οι εφημερίδες αν δεν έχουν ενταχθεί στις διατάξεις του Ν.3548/07 (του λεγόμενου και νόμου Ρουσόπουλου) που επιβάλει σκληρές προδιαγραφές για την ένταξη τους στην λίστα του Υπουργείου Επικρατείας που ανανεώνεται κάθε χρόνο. Ακόμα και σ’ αυτές τις εφημερίδες όμως “οι διακηρύξεις δεν πληρώνονται με το διπλάσιο του εμπορικού καταλόγου”, αλλά αυστηρό τιμολόγιο που καθορίζεται με κοινή απόφαση υπουργών Οικονομικών και Επικρατείας και είναι μόνο 2€ ο πόντος, όταν πληρώνει ο Δήμος και 5€, αν πληρώνει ο εργοδότης που θα πάρει την δημοπρασία ή τον διαγωνισμό. Η πληρωμή μάλιστα γίνεται μήνες ή και χρόνια μετά τη δημοσίευση και ενώ οι εκδότες έχουν πληρώσει το ΦΠΑ και έχουν καταχωρήσει το αντίτιμο στα κέρδη τους, δηλαδή έχουν και φορολογηθεί… Το ίδιο ισχύει και για την δημοσίευση των ισολογισμών.
Η ύπαρξη των διακηρύξεων δεν έχει “δημιουργήσει πληθώρα εφημερίδων-φαντασμάτων στην περιφέρεια”, αντίθετα δεκάδες φύλλα έχουν διακόψει την έκδοσή τους επειδή δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις προδιαγραφές του Ν.3548/07 που απαιτεί ελάχιστο αριθμό σελίδων (24 για τους νομούς άνω των 80.000 κατοίκων και 20 για κάτω), υποχρεωτική πρόσληψη δημοσιογράφου ασφαλισμένου στο αρμόδιο ταμείο (ΕΤΑΠ-ΜΜΕ), ελάχιστο αριθμό πωληθέντων φύλλων και πολλά άλλα.
Η διαπλοκή, που υπαινίσσεται, με τους τοπικούς άρχοντες είναι ένας μύθος γιατί αφ’ ενός δεν υπάρχουν τέτοιοι με “πακτωλό χρημάτων” για να δωροδοκήσουν (ή αν αυτό γίνεται είναι απειροελάχιστο με ότι συμβαίνει στο ημερήσιο και εβδομαδιαίο αθηναϊκό τύπο – Ας μη ξύσουμε πληγές τώρα…). Με λίγα λόγια δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν λαθρόβια έντυπα που συντηρούνται από τις ελάχιστες διακηρύξεις (που πρέπει άλλωστε να μοιραστούν δε δύο ημερήσιες και μία εβδομαδιαία), απλούστατα γιατί δεν φτάνουν ούτε να καλύψουν μία έκδοση από τις 50 το χρόνο που υποχρεούνται να κάνουν οι εβδομαδιαίες (!)…
Όσες εφημερίδες απέμειναν στην περιφέρεια δίνουν μάχη για να συντηρηθούν και στην πλειοψηφία τους ελέγχουν τους τοπικούς άρχοντες Δημάρχους, Περιφερειάρχες κλπ, σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, πολλοί απ’ αυτούς επικαλούνται ένα τυποκτόνο νόμο (του 1981) και τους καταθέτουν αγωγές επιζητώντας τεράστια κονδύλια για “συκοφαντική δυσφήμηση” κλπ…
Επιπλέον με το μνημόνιο μας έκοψαν τελείως τις τηλεφωνικές ατέλειες που δικαιούμεθα και κατά 90% τις ταχυδρομικές ατέλειες που αποτελούσαν για μας “ανάσα ζωής” γιατί οι περισσότερες εφημερίδες είναι συνδρομητικές.
Η δημοσιογραφία δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση στην περιφέρεια, αγαπητέ Πάσχο, γιατί όλοι είμαστε γνωστοί και θέλει θάρρος, αγώνα και γερό στομάχι για να επιβιώσεις. Πάνω από όλα όμως χρειάζεται ήθος και αξιοπρέπεια γιατί αλλιώς η τοπική κοινωνία σε αποβάλλει από μόνη της.
Σε χαιρετώ, ζητώντας σου να σκεφτείς τι θα γινόταν στην Ελληνική Περιφέρεια που η παρανομία οργιάζει αν δεν υπήρχε ο περιφερειακός τύπος, που στα όρια των δυνατοτήτων του και των αντοχών του “φυλάει τις Θερμοπύλες”…
Στηριζόμενος βέβαια στα πόδια του και όχι στις πενταροδεκάρες των διακηρύξεων…