Μας έπνιξαν στις διοξίνες και πανηγυρίζουν πως βρήκαν λύση
Ήταν πέρα για πέρα λάθος η τοποθέτηση του δημάρχου Άργους περί πληροφορίας πως πακιστανός έβαλε την φωτιά στην παράνομη χωματερή του Άργους.
Ποιο το συμφέρον του ενός Πακιστανού να καεί ο σκουπιδότοπος;
Κανένα εκτός κι αν πίσω από έναν εμπρησμό κρύβονται άλλα οικονομικά συμφέροντα ή πολιτική αδυναμία εξεύρεσης λύσης στο θέμα των σκουπιδιών.
Όμως το πρόβλημα είναι πολύ σοβαρότερο για να το αντιμετωπίσει κανείς με τους ισχυρισμούς του Άργους περί εμπρησμού ή του Ναυπλίου πως ο Δήμος δεν καίει σκουπίδια. Το πώς πήραν σε τόσο μικρό διάστημα φωτιά και οι δυο χωματερές ας το λύση η πυροσβεστική, αν έχει ποτέ καταφέρει να δώσει μια αξιόπιστη απάντηση. Το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο ακόμα και απ το ενδεχόμενο πρόστιμο για την ύπαρξη παράνομων χωματερών που ούτε στο ελάχιστο δεν προστατεύουν το φυσικό περιβάλλον.
Παρ όλα αυτά και οι δύο αυτοί δήμαρχοι έχουν την μικρότερη ευθύνη για αυτήν την κατάντια. Αν υπήρχε καταμετρητής ευθυνών οι ευθύνες θα βάραιναν κυρίως τον Δ. Παπανικολάου, ιδρυτή της χαβούζας στην περιοχή, τον Γ. Τσούρνο, που έθαψε τα σκουπίδια στον υγρότοπο του Ναυπλίου στην παραλιακή, τον Π. Αναγνωσταρά ιδρυτή της χαβούζας της Καραθώνας, τον Β. Σωτηρόπουλο που μαζί με τους υπόλοιπους νομάρχες αποποιήθηκαν των ευθυνών για την διαχείριση των σκουπιδιών, αλλά φυσικά και τους υπουργούς περιβάλλοντος, Λαλιώτη, Β. Παπανδρέου και Σουφλιά, τον «δικό μας» Γιάννη Μανιάτη, τους δοτούς περιφερειάρχες αλλά και τον Π. Τατούλη που σπατάλησε τόσο χρόνο με το θέμα των «διαγωνισμών».
Τοξικό νέφος
Η έλλειψη σχεδίου αντιμετώπισης της ρύπανσης απ τις διοξίνες φέρνει και την Περιφερειακή αυτοδιοίκηση Αργολίδας προ των ευθυνών της. Η διεύθυνση πολιτικής προστασίας απούσα σε ένα τόσο κρίσιμο θέμα άμεσης προστασίας της υγείας των πολιτών από τις διοξίνες δεν εξέδωσε ούτε μισή οδηγία για το πώς μπορούμε να αποφύγουμε την εισπνοή διοξινών και φυσικά μέχρι σήμερα δεν έχει δοθεί καμιά εντολή για ελέγχους τόσο των ζώων και των φυτών, όσο και του νερού της θάλασσας στο κατά πόσο έχουν μολυνθεί.
«Πνίγηκε» στην κυριολεξία το Άργος από φωτιά που εκδηλώθηκε σε τεράστιους σωρούς σκουπιδιών ύψους 3-4 μέτρων πάνω απ την επιφάνεια της γης, δημιουργώντας μία ανυπόφορη κατάσταση.
Κάποια στιγμή μάλιστα όταν το «γύρισε» σε βοριά η κάπνα έφτασε μέχρι το Άστρος ενώ το τεράστιο σύννεφο που κάλυψε τον ουρανό της ευρύτερης περιοχής, προκάλεσε ιδιαίτερη ανησυχία στους κατοίκους.
Μεταξύ των σκουπιδιών που καίγονταν, περιλαμβάνονταν πλαστικά, σακούλες αλλά και άλλα είδη, που η καύση τους είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία και μπορούν να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη βλάβη στον ανθρώπινο οργανισμό, όπως οι διοξίνες, που είναι καρκινογόνες. Πρέπει, ακόμη, να σημειωθεί ότι η καύση πλαστικών σε υπαίθριο ή στεγασμένο χώρο απαγορεύεται αυστηρά, σύμφωνα με το άρθρο 3, παρ. 1, της ΚΥΑ 11535/93 (ΦΕΚ 328 Β). Να υπενθυμίσουμε επίσης ότι στην αντίστοιχη πυρκαγιά στους Ταγαράδες το 2006 είχαν γίνει έλεγχοι όσον αφορά την ποιότητα των καλλιεργειών και του κρέατος των ζώων της περιοχής, που επιβαρύνθηκαν από το τοξικό νέφος. Ελπίζουμε η περιφερειακή διοίκηση Αργολίδας να κάνει τους απαραίτητους ελέγχους για να εξασφαλιστεί η υγεία των κατοίκων αλλά και η ποιότητα των αγροτικών προϊόντων που παράγονται στην περιοχή.
Και ξαφνικά «ΤΕΡΝΑ»
Την ώρα που το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Αργολίδας εισέπνεε τις διοξίνες, η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας ενέκρινε με συντριπτική πλειοψηφία το πρακτικό της επιτροπής διαγωνισμού, για το έργο «Ολοκληρωμένη Διαχείριση Απορριμμάτων Περιφέρειας Πελοποννήσου με ΣΔΙΤ» και ανακήρυξε ανάδοχο του έργου την εταιρεία “ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΒΕΤΕ”.
Πρόκειται για το πρώτο έργο διαχείρισης απορριμμάτων που συνδυάζει, μέσω ΣΔΙΤ, ιδιωτικούς πόρους με πόρους του ΕΣΠΑ και αποτελεί πρότυπο για τα επόμενα 10 έργα ΣΔΙΤ που εξελίσσονται στον ίδιο τομέα, σύμφωνα με δήλωση του περιφερειάρχη Πέτρου Τατούλη.
Συμφώνα με την Περιφέρεια Πελοποννήσου «η πιλοτική αυτή διαδικασία, ολοκληρώθηκε μέσα σε δεκαεννέα μήνες κι επιτεύχθηκε μέσω του ανταγωνιστικού διαλόγου με την εξαιρετικά χαμηλή τιμή – 61,00 ευρώ τον τόνο- , υψηλότατες περιβαλλοντικές επιδόσεις -35% ανακύκλωση επιπλέον αυτής που προβλέπει ο περιφερειακός σχεδιασμός-, και μεγάλη ταχύτητα στην ανάληψη της ευθύνης της προσωρινής διαχείρισης από τον ανάδοχο.
Πέτρος Τατούλης :
«Σήμερα είναι μια εξαιρετικά σημαντική ημέρα για την Πελοπόννησο. Καταφέραμε να ρίξουμε την τιμή κόστους για τον πολίτη στα 60 ευρώ, να υιοθετήσουμε περιβαλλοντικές προτάσεις που υπερβαίνουν τις ευρωπαϊκές οδηγίες, ολοκληρώθηκε μέσα σε χρόνο ρεκόρ , 19 μήνες εκ των οποίων τους 12 διαβουλευτήκαμε με τους φορείς, την κοινωνία και την αγορά. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: Μόνοι μας μπορούμε να επιτύχουμε και στα πιο δύσκολα. Ευχαριστώ θερμά τον κ. Κωστή Χατζηδάκη που πίστεψε εξαρχής το έργο, τις υπηρεσίες του υπουργείου περιβάλλοντος που μαζί πήγαμε σε όλη αυτήν την διαδικασία, το υπουργείο εσωτερικών που είναι το καθ ύλην αρμόδιο υπουργείο και βεβαίως τον δικό μας συνεργάτη, τον ειδικό γραμματέα ΣΔΙΤ, κ. Μαντζιούφα, μαζί με τον οποίο δημιουργήσαμε αυτό το καινοτόμο μοντέλο και έχουμε ξεκινήσει να τρέχουμε και όλα τα υπόλοιπα έργα που έχουμε σχεδιάσει».
Κωστής Χατζηδάκης:
«Το σχέδιο της Περιφέρειας Πελοποννήσου αποτελεί πρότυπο και για τα υπόλοιπα σχέδια που ετοιμάζονται και στις άλλες Περιφέρειες, γιατί με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλίσει όχι μόνο την κατασκευή των έργων, αλλά θα διαθέτει και εγγυημένη παροχή υπηρεσιών προς την Περιφέρεια».
Γιάννης Μανιάτης:
«Η Πελοπόννησος υπερβαίνει την κρίση. Διαμορφώνεται ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης της χώρας στηριζόμενη στα συγκριτικά της πλεονεκτήματα που είναι οι ανιδιοτελείς της άνθρωποι και το περιβάλλον της. Το μήνυμα σήμερα είναι ότι μαθαίνουμε από τα λάθη του παρελθόντος. Η προσπάθεια του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου κ. Τατούλη για ουσιαστική ολοκληρωμένη διαχείριση σε συνδυασμό με το συμφέρον των ιδιωτών δείχνει ότι θα πάνε καλά τα πράγματα. Είναι από τις λίγες φορές που εφαρμόζεται στη χώρα πολιτική που είναι απόλυτα συμβατή με τις Ευρωπαϊκές οδηγίες».
Δ. Κοδέλας:
«Βρέθηκε ανάδοχος για τα σκουπίδια. Το πάρτυ συνεχίζεται.
Όσοι ευθύνονται για την περιβαλλοντική καταστροφή από τους ανεξέλεγκτους ΧΑΔΑ και τις επιπτώσεις στη Δημόσια Υγεία, όσοι ευθύνονται για την ανυπαρξία συστημάτων εκτεταμένης ανακύκλωσης και κομποστοποίησης, συναντήθηκαν στην Τρίπολη για να πανηγυρίσουν για την παραχώρηση της διαχείρισης απορριμμάτων σε ιδιώτη μεγαλοεργολάβο.
Είναι πρωτοφανές, να βρίσκονται ο περιφερειάρχης και τέσσερις υπουργοί (Κ.Χατζηδάκης, Ν. Μηταράκης, Γ. Μιχελάκης, Γ. Μανιάτης), να συγχαίρουν εαυτούς για το ότι βρέθηκε προσωρινός ανάδοχος και την ίδια στιγμή να μη μας λένε τίποτα για τη μέθοδο και την τεχνολογία διαχείρισης.
Το μόνο που μάθαμε είναι ότι ο “επενδυτής” θα επιδοτηθεί με 65 εκ ευρώ και ότι η σύμβαση θα είναι για 25 (!) χρόνια».
Γενικά για τις διοξίνες
Οι διοξίνες είναι πολυχλωριωμένες οργανικές ενώσεις, που βρίσκονται στο έδαφος, στο νερό, στα τρόφιμα, στα ιζήματα, αλλά και στον αέρα αστικών και αγροτικών περιοχών σε συγκεντρώσεις που κυμαίνονται από 0,1 μέχρι και άνω των 100 pg/Kg ή pg ανά κυβικό μέτρο (1 pg = 10-12 g ή το 1 εκατομμυριοστό του εκατομμυριοστού του g). Σχηματίζονται κυρίως κατά την ατελή καύση οργανοχλωριούχων ενώσεων, χλωριούχων πολυμερών, όπως το PVC (πολυβινυλοχλωρίδιο), αλλά παραδόξως και κατά την καύση οργανικών υλικών παρουσία χλωριούχων αλάτων σε θερμοκρασίες 600ºC – 1000ºC. Επιπλέον, οι διοξίνες αποτελούν ανεπιθύμητα παραπροϊόντα διαφόρων βιομηχανικών διεργασιών, όπως η λεύκανση χαρτοπολτού, η παραγωγή χλωρίνης, η καύση βενζίνης, πετρελαίου και ξύλου. Mια από τις κυριότερες πηγές διοξινών είναι η ατελής καύση οικιακών απορριμμάτων. Καύση απορριμμάτων. Έχουν πραγματοποιηθεί πολλές μελέτες ως προς τις ποσότητες διοξινών που εκλύονται κατά τη καύση διάφορων υλικών. Τυπικό παράδειγμα αποτελούν μελέτες καύσης προσομοιωμένων οικιακών απορριμμάτων σε χαλύβδινα βαρέλια από τον Gullett (1999, 2000) και τους συνεργάτες του. Οι μετρήσεις τους έδειξαν ότι παράγονται:
– 14 ng TEQ ανά kg απορριμμάτων που δεν περιείχαν PVC
– 79 ng TEQ ανά kg απορριμμάτων που περιείχαν 0,2% PVC
– 201 ng TEQ ανά kg απορριμμάτων που περιείχαν 1% PVC
– 4916 ng TEQ ανά kg απορριμμάτων που περιείχαν 7,5% PVC
– 734 ng TEQ ανά kg απορριμμάτων που περιείχαν CaCl2 σε ποσότητα ισοδύναμη (ως προς το χλώριο) με 7,5% PVC
Αρχικά, οι διοξίνες θεωρήθηκαν ως αποκλειστικώς ανθρωπογενείς ρύποι, επειδή η παρουσία τους σε δείγματα (π.χ. πάγου, λειψάνων) της προβιομηχανικής εποχής είναι μηδενική έως αμελητέα, πρόσφατα όμως ερευνητικά αποτελέσματα έδειξαν ότι διοξίνες παράγονται -και μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες- και κατά τις δασικές πυρκαγιές. Διοξίνες έχουν βρεθεί επίσης σε βαλτότοπους και στην τύρφη
Οι διοξίνες παράγονται από βιοµηχανικές διαδικασίες, από πυρκαγιές και από την καύση σκουπιδιών. Στη συνέχεια περνούν στον αέρα, στο χώµα, στα υδατικά συστήµατα «δηλητηριάζοντας» τα ζώα – όπως και στον άνθρωπο, έτσι και στα ζώα οι διοξίνες αποθηκεύονται στο λίπος τους. Ετσι άλλωστε εξηγείται και το γεγονός πως το 90% της ανθρώπινης έκθεσης στις χηµικές αυτές ενώσεις γίνεται µέσω της τροφής (ζωικό λίπος).
Χρόνος υποδιπλασιασμού των διοξινών στο περιβάλλον.
Πιστεύεται πως αν οι διοξίνες εκτεθούν στο άμεσο ηλιακό φώς ο χρόνος υποδιπλασιασμού τους (half-life) μπορεί να είναι μόνο 20 ώρες, ωστόσο στις περισσότερες περιπτώσεις “κρύβονται” σε υδατικά συστήματα ή βαθιά στο χώμα γεγονός που αυξάνει σημαντικά τη ζωή τους. Προσροφημένες διοξίνες σε ιζήματα ή σε αιωρούμενα σωματίδια έχουν χρόνο υποδιπλασιασμού που ξεπερνά το 1,5 έτος. Ο χρόνος υποδιπλασιασμού τους στο χώμα εκτιμάται στο 1 έως 3 έτη, ενώ αν βρίσκονται “θαμμένες” ακόμη βαθύτερα, μπορεί να ξεπεράσει τα 12 έτη. Ο χρόνος υποδιπλασιασμού των διοξινών λογικό είναι να εξαρτάται και από το κλίμα. Σε θερμές περιοχές με μεγάλη ηλιοφάνεια οι διοξίνες δεν “ζουν” για πολύ, ωστόσο στα ψυχρά κλίματα μπορούν να μείνουν κρυμμένες και για αιώνες
Εκτίμηση του κινδύνου από διοξίνες για τον άνθρωπο
Η ποικιλία των βλαβών που δημιουργούν είναι ένας επιπλέον παράγοντας που δυσκολεύει αυτές τις μελέτες. Μέχρι σήμερα έχει εκτιμηθεί ο ιδιαίτερα αυξημένος κίνδυνος για κακοήθεις νεοπλασίες σε περιπτώσεις επαγγελματικών εκθέσεων στις διοξίνες. Έρευνες έχουν δείξει πως η υπερβολική και µακροχρόνια έκθεση του οργανισµού στις διοξίνες έχει ως αποτέλεσµα σοβαρές βλάβες – για παράδειγµα, έχει φανεί πως ευθύνονται για προβλήµατα στο αναπαραγωγικό σύστηµα, όπως είναι η ολιγοσπερµία και η ελάττωση της ορµόνης τεστοστερόνης.
Οι διοξίνες ως εξαιρετικά λιπόφιλες και σταθερές ενώσεις, παραμένουν και συσσωρεύονται στους λιπώδεις ιστούς. Στις σπάνιες περιπτώσεις που ελήφθησαν σε σχετικά μεγάλες ποσότητες ένα από τα πρώτα εμφανή αποτελέσματα είναι η πρόκληση χλωρακμής (chloracne), μιας χρόνιας δερματικής φλεγμονής, η οποία παρατηρήθηκε για πρώτη φορά το 1897 στη Γερμανία σε εργάτες βιομηχανιών, όπου γινόταν χρήση χλωρίου. Τότε πίστεψαν ότι η νόσος οφειλόταν στο χλώριο και για τον λόγο αυτό πήρε αυτό το όνομα. Μόνο μετά το 1950 η χλωρακμή σχετίστηκε με αρωματικούς υδρογονάνθρακες. Η νόσος εμφανίζεται λίγους μήνες μετά την κατάποση ή την επαφή με διοξίνες και ανάλογες ενώσεις. Η νόσος αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά και τα σημάδια της συνήθως εξαφανίζονται μέσα σε δύο χρόνια και εφόσον διακοπεί η έκθεση του οργανισμού στις ενώσεις αυτές.
Ακολουθούν βλάβες στο ήπαρ, γενικά στο ενδοκρινικό σύστημα (αύξηση των περιπτώσεων διαβήτη) και λεμφώματα. Σε ορισμένα πειραματόζωα σχετικά υψηλές συγκεντρώσεις διοξινών προκάλεσαν αποβολές στο έμβρυο και βλάβες στον σκελετό και τα νεφρά [Αναφ. 10ζ]. Σε κάθε περίπτωση η 2,3,7,8-TCDD και οι άλλες διοξίνες μπορούν να θεωρηθούν ως “ωρολογιακές βόμβες” και τα αποτελέσματά τους (καρκίνος, καρδιοπάθειες) μπορεί να εκδηλωθούν πολλά χρόνια μετά την πρόσληψη.
Επίδραση στην αναλογία φύλων. Μία από τις μάλλον περίεργες επιπτώσεις των διοξινών, που επιβεβαιώθηκε με πολλές μελέτες και προφανώς οφείλεται σε κάποια δράση της 2,3,7,8-TCDD στο αναπαραγωγικό σύστημα του ανθρώπου και στη δράση της ως ενδοκρινικού διαταράκτη (endocrin disruptor), είναι η αλλαγή της αναλογίας των φύλων στα νεογέννητα. Έτσι, ενώ το φυσιολογικό ποσοστό γεννήσεων αγοριών είναι περίπου 52%, στην περίπτωση γονέων που είχαν προσβληθεί από τις διοξίνες, το ποσοστό αυτό βρέθηκε κατά μέσον όρο στο 38% (περιοχή 30% έως 47%).
Διοξίνες στα τρόφιμα
Οι διοξίνες εισέρχονται στη διατροφική αλυσίδα κυρίως ως αερόφερτοι ρύποι (κυρίως από την καύση απορριμμάτων και τη χημική βιομηχανία). Το ρυπασμένο χώμα, σαν λεπτή σκόνη κατακάθεται στα χόρτα, προσλαμβάνεται από τα ζώα (βοοειδή, αίγες, αρνιά, χοίροι, κοτόπουλα) κατά τη βοσκή τους και στη συνέχεια βρίσκεται στο κρέας και άλλα προϊόντα (αυγά, γάλα) που διατίθεται στην κατανάλωση. Ανάλογα ρυπαίνονται φυλλώδη χορταρικά που συλλέγονται, συνέχεια ξηραίνονται, συσκευάζονται και διατίθενται ως ζωοτροφές (άχυρο, βρώμη).
Στα υδάτινα περιβάλλοντα οι διοξίνες (ως δυσδιάλυτες στο νερό) βρίσκονται κυρίως προσροφημένες σε οργανική και ανόργανη αιωρούμενη ύλη και από εκεί συσσωρεύονται στους λιπώδεις ιστούς των διάφορων οργανισμών. Όσο περισσότερο ζει ένας οργανισμός, τόσο μεγαλύτερες συγκεντρώσεις διοξινών αναμένονται στους λιπώδεις ιστούς του.
Εκτιμάται ότι ο άνθρωπος προσλαμβάνει διοξίνες κατά τουλάχιστον 90% από τα τρόφιμα, η ρύπανση των οποίων εξαρτάται από την προέλευσή τους. Το κρέας, τα αυγά, το γάλα, τα ψάρια από ιχθυοκαλλιέργειες και άλλες τροφές μπορεί να περιέχουν διοξίνες σε πολύ μεγαλύτερες συγκεντρώσεις από εκείνες του υποβάθρου.
