Με τον όρο “Νέες καλλιέργειες” εννοούμε τις καλλιέργειες εκείνες που δεν ανήκουν στον κλασικό κατάλογο των εδώ και χρόνια καθιερωμένων καλλιεργειών στην Ελλάδα (μια και οι περισσότερες προέρχονται από το εξωτερικό).
Δεν είναι δηλαδή Βαμβάκι, καπνός, αμπέλια, καλαμπόκι κλπ.
Το τελευταίο διάστημα έχουν κάνει την εμφάνιση μια σειρά από άρθρα στον ηλεκτρονικό τύπο αλλά και την τηλεόραση, με εκπομπές που απευθύνονται κυρίως σε νέους από αστικά κέντρα που θα ήθελαν να γίνουν αγρότες. Τα περισσότερα από αυτά τα άρθρα είναι βγαλμένα πίσω από γραφεία και αρκετές φορές παρουσιάζουν θεωρητικές αποδόσεις, που δεν αντικατοπτρίζουν απόλυτα την πραγματικότητα. Πριν προχωρήσουμε παρακάτω θα πρέπει να αποσαφηνίσουμε ότι η αγροτική εργασία απαιτεί κόπο και μην περιμένετε σε καμία περίπτωση αστρονομικά κέρδη.
Αν ήταν έτσι πολλοί παλαιοί και έμπειροι αγρότες που γνωρίζουν από πρώτο χέρι τι σημαίνει να είσαι αγρότης (αγωνίες, κούραση, αστάθμητοι παράγοντες, διακύμανση τιμών) θα είχαν ήδη γυρίσει τις κλασικές τους καλλιέργειες σε νέες και μοντέρνες! Στο κάτω κάτω και κτήματα έχουν, και υποδομές και εμπειρία, και εργαλεία!
Αυτό που προτείνουμε εμείς είναι να είστε επιφυλακτικοί με ότι ακούτε και ότι διαβάζετε. Πριν ξεκινήσετε να καλλιεργήσετε μια από τις νέες δυναμικές καλλιέργειες φροντίστε τουλάχιστον να μάθετε από πρώτο χέρι το που θα τα διαθέσετε και σε τι τιμές…
Ρωτήστε απευθείας παραγωγούς και θυμηθείτε ότι αυτές οι καλλιέργειες απαιτούν υψηλό επίπεδο γνώσεων (καλλιεργητικών πρακτικών, εδάφους, κλίματος, συγκομιδής, βιολογικής καλλιέργειας), αρά αν το αποφασίσετε θα πρέπει να επενδύσετε στον καλύτερο εργοδότη του κόσμου τον εαυτό σας!
Ας δούμε στην συνέχεια μερικές ενδιαφέρουσες νέες εναλλακτικές καλλιέργειες.
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης σχεδιάζει την προώθηση της καλλιέργειας υποτροπικών φυτών με διάφορες ενέργειες, προκειμένου να αντικατασταθούν μη βιώσιμες καλλιέργειες και να δοθεί η δυνατότητα ανάπτυξης εναλλακτικών καλλιεργειών των οποίων τα προϊόντα παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση στην αγορά και εξασφαλίζουν ικανοποιητικό γεωργικό εισόδημα.
Μία πρώτη ιδέα είναι οι καλλιέργειες μάνγκο, μπανάνας και αβοκάντο!
το Μάνγκο ως καλλιέργεια στην Ελλάδα….
Το Μάνγκο είναι ντόπιο;
Η συγκεκριμένη ερώτηση δεν μπορεί να ακουστεί μόνο στα μανάβικα της Νότιας Αμερικής,αλλά και της Δυτικής Κρήτης. Τα τελευταία χρόνια στη μεγαλόνησο, όπως και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, εντείνεται το ενδιαφέρον για την καλλιέργεια εξωτικών,υποτροπικών αλλά και ορισμένων τροπικών φρούτων.
« Η πειραματική καλλιέργεια των τροπικών και υποτροπικών καρποφόρων δένδρων ξεκίνησε πειραματικά στη χώρα μας στις αρχές του 1970 από το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων. Σήμερα αυτά τα καρποφόρα δένδρα διδάσκονται στο τμήμα Φυτικής Παραγωγής της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας του ΤΕΙ Κρήτης » λέει ο καθηγητής Δενδροκομίας στο ΤΕΙ κ. Σπύρος Λιονάκης, από τους πρωτοπόρους του συγκεκριμένου τομέα στη χώρα μας. « Οι φοιτητές μου δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο μάθημα, αφού θεωρούν ότι είναι … από τα ελάχιστα με εμπορικό ενδιαφέρον. Μάλιστα πρόσφατα έτυχε να συναντήσω αγρότη, ο οποίος ξερίζωσε τις ελιές από τα χωράφια του προκειμένου να ασχοληθεί με την καλλιέργεια αβοκάντο ».
Δεσπολιά
τσεριμόγια
Πασιφλώρα Βιολογική συσκευασμένη από την Κρήτη
Σε περιοχές της χώρας που διαθέτουν ήπιες κλιματικές συνθήκες κατά τη διάρκεια του χειμώνα υπάρχουν δυνατότητες επιτυχούς εμπορικής εκμετάλλευσης πολλών εναλλακτικών καλλιεργειών οπωροφόρων, όπως: αβοκάντο, ροδιάς, δεσπολιάς, λωτού, μπανάνας,γκουάβα, μάνγκο, λίτσι, τσεριμόγια, φραγκοσυκιάς, χουρμαδιάς, παπάγια,πασιφλόρα και πιτάγια.
Λι τσι απο την Κίνα στην Κρήτη!
Και αν σας φαίνονται… κινεζικές λέξεις, σκεφτείτε με κανόνες… μάρκετινγκ:
Οι καλλιέργειες αυτές έχουν καλές προοπτικές, επειδή οι καρποί τους παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση στις αγορές της Ευρώπης ενώ, αντιστοίχως, η προσφορά τους είναι μικρή. « Λόγω του ειδικού μικροκλίματος που απαιτούν πολλά από αυτά τα φυτά για να αναπτυχθούν, είναι πολύ συγκεκριμένες οι περιοχές στην Ευρώπη που θεωρούνται κατάλληλες για την καλλιέργειά τους.
Οι εισαγωγές δεν καλύπτουν τη ζήτηση που υπάρχει, τόσο από την ευρωπαϊκή όσο και από την ελληνική αγορά, ειδικά το καλοκαίρι που μας επισκέπτονται πολλοί τουρίστες » λέει ο κ. Μίνος Ησυχάκης από τα Χανιά, του οποίου η οικογένεια καλλιεργούσε εξωτικά δέντρα ήδη από τις αρχές του περασμένου αιώνα.
Γκουάβα από τη Λέρο
γκουάβα ή γκαγκάφα
Για τους κατοίκους της Λέρου, η γκουάβα ή γκαγκάφα δεν παρουσιάζει τίποτε το εξωτικό ή σπάνιο. « Στο νησί μας υπάρχει ήδη από τη δεκαετία του 1930, όταν την έφεραν οι πολλοίΑιγύπτιοι μετανάστες που είχαν έρθει επί ιταλικής κατοχής των Δωδεκανήσων» λέει ο κ. Γιάννης Γκίνης, γεωπόνος που εγκατέλειψε πριν από πέντε χρόνια την πρωτεύουσα για να εγκατασταθεί στον τόπο καταγωγής του δημιουργώντας φυτώριο. Σήμερα καλλιεργεί μια έκταση αρκετών στρεμμάτων με γκουάβα, ενώ παράλληλα εμπορεύεται δενδρύλλια για επίδοξους καλλιεργητές. « Μου έχουν ζητήσει από Ρόδο και από Κω, ακόμα και από μια παραθαλάσσια περιοχή της Άρτας.
Εκεί όμως δεν είμαι βέβαιος αν το δένδρο θα ευδοκιμήσει ». Η γκουάβα είναι ιδανική για καλλιέργεια στα νησιά του Αιγαίου, αφού πρόκειται για δένδρο αρκετά ανθεκτικό στααλατούχα εδάφη. Ο χυμός του είναι δημοφιλέστατος σε Αίγυπτο και Κεντρική Αμερική, ενώ το κύριο χαρακτηριστικό του είναι η γλυκιά γεύση και το εντονότατο άρωμα. Τρώγεται νωπή, αλλά μερικοί μερακλήδες ζαχαροπλάστες του νησιού φτιάχνουν ακόμα και γλυκό του κουταλιού. « Δυστυχώς, η περίοδος συγκομιδής του καρπού είναι αμέσως μετά το τέλος της τουριστικής περιόδου, τον Σεπτέμβριο, άρα δεν προλαβαίνουν να τη γευτούν οι τουρίστες. Πάντως όσοι έρχονται στη Λέρο και τη δοκιμάσουν μία φορά, τη ζητάνε ξανά» καταλήγει ο κ. Γκίνης.
Κρητικό… αβοκάντο
Το αβοκάντο
Το αβοκάντο είναι το πλέον… επιτυχημένο υποτροπικό προϊόν στη χώρα μας, αφού η συνολική ετήσια παραγωγή του ξεπερνά τους 5.000 τόνους. «Δυστυχώς ακόμα και έτσι η παραγωγή δεν είναι αυτή που θα έπρεπε η δεκαετία του ΄80 δεν αξιοποιήθηκαν ταΜεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα που θα βοηθούσαν στην ανάπτυξη της καλλιέργειάς του » τονίζει ο κ. Παύλος Γιαννικάκης, ο οποίος εδώ και 22 χρόνια καλλιεργεί περίπου 70 στρέμματα αβοκάντο στην περιοχή των Χανίων. «Πλέον το αβοκάντο δεν επιδοτείται, εξ ου και οι άλλοι καλλιεργητές με αντιμετωπίζουν σαν τρελό. Το αγάπησα όμως από την πρώτη στιγμή που ασχολήθηκα. Κάθε χρόνο η παραγωγή μου ξεπουλάει, ενώ το κλίμα των Χανίων δεν απαιτεί τη χρήση φυτοφαρμάκων και χημικών λιπασμάτων για να μεγαλώσει ο καρπός » σημειώνει.
Η μεγαλύτερη δυσκολία για την καλλιέργειά του είναι ότι ευδοκιμεί σε μέρη με πολύ υψηλή υγρασία, τουλάχιστον 60%. «Το αβοκάντο είναι μια πραγματικά πλήρης τροφή, όπως τογάλα. Δεν είναι τυχαίο ότι στο διατροφολόγιο των χορτοφάγων, που γίνονται όλο και πιο πολύ της μόδας, έχει ανάλογη θέση με το κρέας » λέει ο κ. Λιονάκης. « Πραγματικά για τη χώρα μας είναι μια χρυσή ευκαιρία, αφού πλέον τελειώνουν οι επιδοτήσεις σε παραδοσιακά ελληνικά προϊόντα. Μόνο στην Κρήτη υπάρχει δυνατότητα για 30.000 στρέμματα αντί για τα 5.000 που καλλιεργούνται αυτή τη στιγμή. Η τιμή του αβοκάντο στη Βόρεια Ευρώπη φτάνει τα7 ευρώ το τεμάχιο » καταλήγει.
Τι; απίστευτο! Κρητικό Μάνγκο;
Μάνγκο το εξωτικό
Η καλλιέργεια του μάνγκο μπορεί να γίνει μόνο σε πολύ συγκεκριμένα μέρη. Και αυτό διότι πρόκειται για ένα τροπικό φυτό το οποίο για να καρποφορήσει χρειάζεται η θερμοκρασία να μην πέσει κάτω από τους 10 βαθμούς. «Εγώ χρησιμοποιώ θερμοκήπια και παράγω περίπου έναν τόνο τον χρόνο. Δυστυχώς είναι ένα προϊόν που στη χώρα μας έχει δυσφημιστεί εξαιτίας των μάνγκο εισαγωγής, παρ΄ ότι αυτά είναι άγευστα» λέει ο κ. Μιχάλης Χαραλαμπάκης . «Το συγκεκριμένο φρούτο δεν αντέχει πάνω από τρεις με τέσσερις εβδομάδες στα ψυγεία. Για αυτό τον λόγο όσα εισάγονται στην Ευρώπη από το άλλο ημισφαίριο κόβονται πρώιμα και υστερούν σε γεύση» συμπληρώνει ο κ. Μίνος Ησυχάκης, που εκτός από μάνγκο καλλιεργεί και αβοκάντο. Ο κ. Χαραλαμπάκης ανακάλυψε το μάνγκοστις αρχές της δεκαετίας του ΄80, όταν επισκέφτηκε τον αδελφό του στη Νότια Αφρική.
Εκεί έμαθε και το λίτσι, έναν καρπό κινεζικής προέλευσης.
Το λίτσι είναι ιδανικό για καλλιέργεια στην Ελλάδα
« Το λίτσι είναι ιδανικό για καλλιέργεια στην Ελλάδα, ο καρπός του δεν καταστρέφεται εύκολα από τα καιρικά φαινόμενα, ενώ μπορεί να πουληθεί στο εξωτερικό σε πολύ υψηλές τιμές » επισημαίνει.
« Δυστυχώς στη χώρα μας παραμένει ακόμα άγνωστο, οι περισσότεροι αγρότες είναι δέσμιοι των επιδοτήσεων » τονίζει.
Μύρτιλο ή Μπλούμπερι (το Ζούμπερι της διαφήμισης)…
Μύρτιλο ή Μπλούμπερι
Είναι αρκετά προσαρμοστικό στα ελληνικά εδάφη και μπορεί να αποδώσει ως και 1.000 κιλά ανά στρέμμα. Σε ένα στρέμμα μπαίνουν 200 φυτά. Το φυτό φτάνει σε ύψος το 1,50–1,80 μ., προτιμά περιοχές με μεγάλη ηλιοφάνεια και εδάφη με πολύ χαμηλό pΗ. Ο καρπός είναι μπλε χρώματος και πωλείται και αποξηραμένος. Το δεντράκι δίνει παραγωγή αμέσως, από την πρώτη κιόλας χρονιά. Στο τρίτο έτος αρχίζει να δίνει 3–4 κιλά το δένδρο και σε πλήρη παραγωγή φτάνει τα 5 κιλά. Με τιμή 5 ευρώ/κιλό κατά μέσο όρο, το καθαρό εισόδημα ανέρχεται στα 2.500 ευρώ/στρέμμα.
Βασιλικός
Ευδοκιμεί σε χωράφια μέσης σύστασης, πλούσια σε ότι αφορά το κάλιο, ποτιστικά, με καλή αποστράγγιση. Ο βασιλικός θέλει πολύ ήλιο, για να αποκτήσει το γνωστό, χαρακτηριστικό του άρωμα. Συλλέγεται λίγο πριν την ανθοφορία ή ξεραίνεται ολόκληρος σε μέρος δροσερό και αεριζόμενο. Η απόδοση φθάνει τα 400 κιλά αποξηραμένα φύλλα, με καθαρά έσοδα για τον παραγωγό περίπου 800 ευρώ. Σε περίπτωση που πρόκειται για βιολογική καλλιέργεια, τα έσοδα διπλασιάζονται και κυμαίνονται στα 1.500–2.000 ευρώ.
Ιπποφαές
Το στρέμμα μπορεί να αποφέρει εισόδημα που φθάνει τα 2.000 ευρώ! Προσαρμόζεται ακόμη και στις πιο ακραίες καιρικές συνθήκες ξηρασίας και παγετού, ενώ μπορεί να φυτευτεί και σε άγονα εδάφη. Έχει κατά μέσο όρο απόδοση 6–7 κιλά καρπό ανά δένδρο, κάτι που σημαίνει ότι φυτεύοντας κάποιος 150 θηλυκά δένδρα ανά στρέμμα, παίρνει 900–1.000 κιλά κατά μέσο όρο το χρόνο. Με τιμή παραγωγού 3 ευρώ/κιλό, προκύπτουν ακαθάριστα έσοδα 3.000–3.500 ευρώ το χρόνο και αφαιρώντας τα έξοδα, απομένουν 2.000 ευρώ καθαρό εισόδημα.
Αλόη
Καλλιέργεια Aloe vera στο Μεξικό
H καλλιέργεια της αλόης είναι μεγάλη επαγγελματική ευκαιρία για τους Έλληνες, άλλωστε το τζελ αλόης έχει τεράστια ζήτηση, αλλά μικρή εγχώρια παραγωγή. Το κάθε φυτό μπορεί να δώσει τουλάχιστον 4 φύλλα από τρεις ως τέσσερις φορές το χρόνο. Μετά τον 4ο χρόνο, το στρέμμα μπορεί να δώσει ως και 13.000 φύλλα. Το κάθε φύλλο έχει βάρος 400 με 800 γραμμάρια, που σημαίνει ότι το ένα στρέμμα αποδίδει 7.000 κιλά φύλλων, τα οποία εμπεριέχουν περίπου 70–80% τζελ.
Ρόδι
Εισόδημα της τάξης έως και 1.200 ευρώ ανά στρέμμα δίνει το ρόδι! Η ροδιά είναι ανθεκτικό φυλλοβόλο δένδρο, που σπάνια προσβάλλεται από παράσιτα και μπορεί να φτάσει μέχρι τα 3–4 μ. Ο χυμός ροδιού είναι πλούσιος σε σάκχαρα, βιταμίνες A, B, C, καθώς και σε μέταλλα, όπως κάλλιο και πολυφαινόλες. Το κόστος εγκατάστασης ανά στρέμμα ανέρχεται σε περίπου 540 ευρώ.
Αρώνια
προσεκτική συγκομιδή Αρώνια με το χέρι
Η αρώνια είναι φαρμακευτικό φυτό και χάρη στη χημική σύσταση των καρπών της προσφέρει αναρίθμητα οφέλη στον ανθρώπινο οργανισμό. Ο καρπός της περιέχει βιταμίνεςΑ, Β1, Β2, Β3, Β5, Β6, Β9, C, E, K και συγκεντρώνει υψηλές ποσότητες φλαβονοειδών, που είναι πολύ σημαντικά για τις αντιοξειδωτικές ιδιότητές τους. Η καλλιέργειά είναι εξαιρετικά αποδοτική. Δύο με τρία χρόνια μετά τη φύτευση φτάνει τα 1.300–1.800 κιλά στρεμματική απόδοση και αποδίδει εισόδημα περίπου 1.000 ευρώ το στρέμμα.
Κρανιά
Σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες τελευταία, δίνεται ιδιαίτερη σημασία σε καρπούς διαφόρων θάμνων, όπως βατόμουρα, φραγκοστάφυλα κλπ που είναι πλούσιοι σε βιταμίνες, πολύτιμα ιχνοστοιχεία, ενώ χαρακτηρίζονται από ιδιάζουσα γεύση και άρωμα και καταβάλλονται προσπάθειες για συστηματική καλλιέργειά τους.
Η κρανιά ανήκει στην παραπάνω κατηγορία καρποφόρων θάμνων.
Η κρανιά είναι κατάλληλη για ημιορεινές και ορεινές περιοχές για παραγωγή παραδοσιακών προϊόντων υψηλής απόδοσης και θεωρείται πολλά υποσχόμενη καλλιέργεια για την υψομετρική ζώνη των 300-800 μέτρων περίπου.
Tα κράνα χρησιμοποιούνται από την αρχαιότητα ως σήμερα για κεράσματα, για φαρμακευτικούς σκοπούς, για καρδιακές παθήσεις, πόνους κοιλιάς, στομαχικές κι εντερικές διαταραχές, ως χωνευτικό, για την περίοδο της εγκυμοσύνης, ως τονωτικό τις ώρες εργασίας και μετά από αθλητικές δραστηριότητες.
Το κράνο, περιέχει υψηλό επίπεδο φλαβανοειδών και ανθοκυάνης καθώς και βιταμίνης Cκαι είναι πλούσιο σε καροτίνη, πηκτίνη και τανίνη και σίδηρο (Fe)
Η κρανιά (Cornus mas) είναι ένα αυτόχθονο φυλλοβόλο δέντρο καλά προσαρμοσμένο στις
κλιματεδαφικές συνθήκες της χώρας μας, που ευδοκιμεί σχεδόν σε όλα τα είδη των εδαφών από γόνιμα έως μέτρια γόνιμα, υγρά ή ξηρά αμμοπηλώδη έως βαριά αργιλώδη με pH 3,7-7,0.
Στη χώρα μας αυτοφύεται κυρίως στη βόρεια Ελλάδα. Μπορεί να τη συναντήσουμε ως θάμνο ή ως και δέντρο 5-12 μέτρων. Παρά το γεγονός ότι είναι φυτό της εύκρατης ζώνης αντέχει σε θερμοκρασίες έως και -30ο C.
Η κρανιά είναι ιδιαίτερα ανθεκτική και δεν έχει φυσικούς εχθρούς. Το πλεονέκτημα αυτό καθιστά την καλλιέργεια της βιολογική και τα προϊόντα της μπορούν να πιστοποιηθούν βιολογικά. Η καλλιέργεια δεν επιβαρύνει το περιβάλλον με φυτοφάρμακα και λιπάσματα και μπορεί να εκμεταλλευτεί ορεινές εκτάσεις, εξασφαλίζοντας ικανοποιητικό εισόδημα.
Η κρανιά σπάνια κλαδεύεται. Η συλλογή του καρπού γίνεται με άπλωμα διχτύων και δόνηση των κλαδιών. Σημειώνεται πως η καρποφορία αρχίζει από 4ο – 5ο έτος ενώ στο 15ο έτος μπορεί να ξεπεράσει τον 1 τόνο.
Γευστικό Ελληνικό λικέρ από κράνα
Όσον αφορά την μεταποίηση και τα προϊόντα της κρανιάς αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν τουλάχιστον 12 διαφορετικά προϊόντα. Μερικά απ αυτά είναι το συμπυκνωμένο εκχύλισμα κράνων, το λικέρ κράνων ,η μαρμελάδα και το κρανοποτό. Όλα τα προϊόντα είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά.
Στέβια
Στέβια το εθνικό αγροτικό προϊόν της Παραγουάης
Η ανάπτυξη της στέβιας απαιτεί μικρές ποσότητες νερού και λιπασμάτων. Η τιμή των ξερών φύλλων είναι 1–2,5 ευρώ και η απόδοση ανά στρέμμα 100–150 κιλά. Υπό ιδανικές συνθήκες, η παραγωγή ανά στρέμμα μπορεί να φτάσει τα 400–450 κιλά και τα έσοδα να αγγίξουν τα 1.000 ευρώ το στρέμμα.
Γκότζι μπέρι (Goji Berry).
Το φυλλοβόλο φυτό αντέχει τόσο σε υψηλές θερμοκρασίες έως 40°C όσο και σε χαμηλές (όπως στους –30°C). Εντυπωσιακή είναι και η στρεμματική απόδοση, που φτάνει σε 1,5 τόνο νωπών καρπών, 700–800 αποξηραμένων.
Η τιμή παραγωγού διαμορφώνεται σε 6–7 ευρώ το κιλό αποξηραμένου καρπού, δίνοντας καθαρά έσοδα περίπου 2.000 ευρώ.