ΑΝΑΤΡΕΧΟΝΤΑΣ στην Ιστορία συναντά κανείς σκέψεις όπως: «Τι δικαίωμα έχω σε αυτές τις υψηλότερες χαρές, όταν όλα γύρω μου δεν είναι τίποτα άλλο παρά δυστυχία και αγώνας για ένα μουχλιασμένο κομμάτι ψωμί; Όταν επιτρέπω στον εαυτό μου να ζει σε αυτόν τον κόσμο των “λεπτών” συναισθημάτων όπου υφαρπάζονται οι ανάγκες από τα στόματα εκείνων που μεγάλωσαν το σιτάρι και το ψωμί και που εν τούτοις δεν είχαν αρκετό για να θρέψουν τα παιδιά τους;». Σκέψεις που μοιάζουν σημερινές αν και προέρχονται απ τον Ρώσο αριστοκρατικής καταγωγής, γιο του πρίγκιπα Αλεξέι Πέτροβιτς Κροπότκιν και έναν από τους πρώτους θεωρητικούς του αναρχοκομμουνισμού, τον Πιοτρ Αλεξέγιεβιτς Κροπότκιν.
ΣΚΕΨΕΙΣ που θα μπορούσαν να γίνουν και σήμερα αφού «Πράγματι, για μερικές χιλιάδες χρόνια, εκείνοι οι οποίοι μάς κυβερνούν δεν έχουν κάνει άλλο από το να διατυμπανίζουν τον «Σεβασμό στο νόμο, την υποταγή στην εξουσία». Αυτή είναι η ηθική ατμόσφαιρα, μέσα στην οποία οι γονείς ανατρέφουν τα παιδιά τους, και το σχολείο χρησιμεύει μονάχα για να επικυρώσει αυτή την κατάσταση. Έξυπνα επιλεγμένα ψήγματα, νόθας επιστήμης εντυπώνονται στα μυαλά των παιδιών για ν’ αποδείξουν την αναγκαιότητα του νόμου· η υποταγή στο νόμο γίνεται θρησκεία· η ηθική καλοσύνη κι ο νόμος των κυρίαρχων συγχέονται μέσα σε μία και την αυτή θεότητα. Ο ιστορικός ήρωας της σχολικής αίθουσας είναι ο άνδρας που υπακούει στο νόμο, και τον υπερασπίζει ενάντια στους επαναστάτες. […]
Αλλά οι καιροί και οι διαθέσεις, αλλάζουν. Υπάρχουν παντού επαναστατημένοι που δεν θέλουν πια να υπακούουν στο νόμο χωρίς να ξέρουν από πού προέρχεται, ποιές είναι οι χρήσεις του, και από πού πηγάζει η υποχρέωση της υπακοής του και ο σεβασμός με τον οποίο συνοδεύεται. Οι επαναστατημένοι των ημερών μας κριτικάρουν τα ίδια τα θεμέλια της κοινωνίας, τα οποία έως τώρα θεωρούνταν ιερά, και πρώτα απ’ όλα αυτό το φετίχ, το νόμο.»
ΚΙ ΑΚΡΙΒΩΣ, σ αυτους που θεωρούν τους εαυτούς τους επαναστάτες βρίσκετο ο κίνδυνος της αποτυχίας της κάθε επανάστασης, όπως διδαχτήκαμε από την αποτυχία της Οκτωβριανής, γιατί
«Για να μπορέσει η επανάσταση να γίνει κάτι περισσότερο από μια λέξη, ώστε η αντίδραση να μη μας οδηγήσει αύριο πίσω στην ίδια κατάσταση του χθες, η κατάκτηση του σήμερα πρέπει να αξίζει τον κόπο της υπεράσπισης.. Οι φτωχοί του χθες πρέπει να αξίζουν τον κόπο της υπεράσπισης.. Οι φτωχοί του χθες δεν πρέπει να είναι οι φτωχοί του αύριο».
ΠΟΙΟΣ είναι ο νόμος που όχι μόνο δεν αμφισβητείται αλλά πρέπει να αποτελέσει και τον γνώμονα για την ελευθερία; «Η κοινωνικότητα», μας απαντά ο Κροπότκιν, «είναι τόσο νόμος της φύσης όσο και αμοιβαίος αγώνας … Η αλληλοβοήθεια είναι τόσο ένας νόμος της ζωής των ζώων, όσο και αμοιβαίος αγώνας.»
Άκης Ντάνος