Έγινε χθες η περιφορά των επιταφίων στην Αργολίδα με την απαιτούμενη θρησκευτική κατάνυξη και μεγάλη προσέλευση του κόσμου, ειδικά σε Άργος και Ναύπλιο. Μία διαφορετική νότα έδωσαν και φέτος το κάψιμο του Βαραββά στη Νέα Κίο και η μεταφορά μέσω θαλάσσης στο Τολό, εν μέσω βεγγαλικών. Σήμερα είναι η αναστάσιμη μέρα με πιο ενδιαφέρον έθιμο της Πελοποννήσου αυτό που γίνεται στο Λεωνίδιο με τα αερόστατα. Κατά τ’ άλλα θα ζήσουμε και φέτος τον κλασικό “πολεμοχαρή” τρόπο όπως κάθε χρόνο, και ας ελπίσουμε αυτή τη φορά αναίμακτα…
Φώτο: Περιφορά επιταφίου στο Τολό
Ας δούμε όμως πως γιορτάζουνε το πάσχα και στον υπόλοιπο κόσμο και ποια περίεργα έθιμα είναι αυτά που δίνουν μια διαφορετική νότα στις Άγιες τούτες μέρες:
Ελλάδα: – Το σούβλισμα του αρνιού.
Εντάξει, για μας μπορεί να είναι κάτι συνηθισμένο, αλλά για τους υπόλοιπους λαούς αρκετά παράξενο. Ίσως το πιο νόστιμο έθιμο του Πάσχα!
Βερμούδες – Πέταγμα χαρταετού/ Κέικ ψαριού
Τη Μεγάλη Παρασκευή, οι κάτοικοι των Βερμούδων «πετάνε» πολύχρωμους χαρταετούς, συμβολίζοντας την Ανάληψη του Χριστού στον ουρανό. Η ιστορία λέει ότι ο Ιησούς έφτιαξε έναν χαρταετό ως ένα απλό, αλλά διαρκές σύμβολο για να βοηθήσει τους «μαθητές» του να κατανοήσουν την Ανάληψη του Χριστού στον ουρανό. Οι Βερμούδες, είναι επίσης γνωστές για την καλλιέργεια και εξαγωγή πασχαλινών κρίνων. Εκτός από ζεστά ψωμάκια με σταυρούς και πασχαλινά αυγά, στις Βερμούδες συνηθίζουν να τρώνε κέικ ψαριού κατά τη διάρκεια του Πάσχα.
Τσεχία- Ουγγαρία-Σλοβακία: Βγαίνουν τα μαστίγια
Σύμφωνα με την παράδοση, οι άντρες μαστιγώνουν τις γυναίκες τους τη Μεγάλη Δευτέρα, με χειροποίητα μαστίγια, φτιαγμένα από ιτιά και διακοσμημένα με κορδέλες στα άκρα τους, αφού πρώτα τις βρέξουν με νερό… Ελπίζω να μην σας έβαλα ιδέες!
Φινλανδία: Ο διωγμός των μαγισσών
Στην δυτική Φινλανδία γίνεται χαμός από κροτίδες και πυροτεχνήματα που, σύμφωνα με την παράδοση, έχουν ως στόχο να τρομάξουν τις μάγισσες που περιφέρονται ελεύθερες στο χρονικό διάστημα μεταξύ Μεγάλης Παρασκευής και Μεγάλου Σαββάτου. Το δικό μας τουλάχιστον είναι χωρίς μάγισσες…
Γερμανία: Ανακύκλωση των χριστουγεννιάτικων δέντρων
Από την παραγωγή στην κατανάλωση αλλά και στην ανακύκλωση. Στη Γερμανία η παράδοση προβλέπει την καύση των χριστουγεννιάτικων δέντρων την περίοδο του Πάσχα. Συμβολίζει την νίκη της όμορφης και ηλιόλουστης άνοιξης έναντι των κρύων γκρίζων ημερών του χειμώνα.
Λετονία: Ένα αλλιώτικο τσούγκρισμα αβγών
Το παραδοσιακό έθιμο του τσουγκρίσματος αβγών επικρατεί και στη Λετονία με τη διαφορά ότι οι παίκτες δένουν ημι-βρασμένα αβγά σε μια κλωστή και τα τσουγκρίζουν από απόσταση. Ο χαμένος εκτός από τη γεύση της ήττας, αναλαμβάνει και το καθάρισμα…
Νέα Υόρκη- πασχαλινή παρέλαση
Στην Αμερική, στην 5η Λεωφόρο, οι άνθρωποι παρελαύνουν φορώντας καινούρια ρούχα, για να έχουν καλή τύχη όλο το χρόνο. Η δεισιδαιμονία αυτή υπήρχε από το 1800 στη Νέα Υόρκη και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
Πολωνία- Μπουγέλο Smingus-Dyngus
Το ασυνήθιστο έθιμο να παίζουν μπουγέλο τη Δευτέρα του Πάσχα διαδραματίζεται στην Πολωνία και είναι γνωστό και ως Smingus-dyngus. Σύμφωνα μ’αυτό, τα αγόρια μπουγελώνουν τα κορίτσια και ως έθιμο χρονολογείται στον 15ο αιώνα. Παλιότερα, υπήρχαν δύο χωριστά έθιμα: κατά το śmingus, οι άνδρες έριχναν νερό στις γυναίκες και κατά το dyngus, οι άνθρωποι ζητούσαν δωρεές. Η παράδοση του Smingus-Dyngus τη Δευτέρα του Πάσχα είναι ένα έθιμο που σήμερα εμφανίζεται σε όλους τους σλαβικούς πολιτισμούς.
Ισπανία (Verges)- Ο χορός του θανάτου
Το χορό του Θανάτου στήνουν οι κάτοικοι της πόλης Verges στα βορειανατολικά της Ισπανίας, τη Μεγάλη Πέμπτη! Φορώντας κοστούμια, συνήθως σκελετών, συμμετέχουν στην πομπή του παραδοσιακού «χορού του θανάτου», στους δρόμους της μεσαιωνικής πόλης. Η παρέλαση ξεκινά τα μεσάνυχτα, διαρκεί τρεις ώρες και κορυφώνεται με τρομακτικούς σκελετούς που μεταφέρουν κιβώτια με στάχτες.
Γαλλία (Haux)- Γιγαντιαία Ομελέτα
Στην πόλη Haux της νοτιοδυτικής Γαλλίας, τη Δευτέρα της Λαμπρής, την ώρα του μεσημεριανού γεύματος, ψήνεται μια γιγαντιαία ομελέτα στην κεντρική πλατεία. Περίπου 5.000 αυγά χρησιμοποιούνται για να δημιουργήσουν ένα κατάλληλο γεύμα για 1.000 άτομα.
Ιταλία (Φλωρεντία)- η ανατίναξη του κάρου
Στη Φλωρεντία, την Κυριακή του Πάσχα, συνηθίζεται το μοναδικό έθιμο του Scoppio del Carro, κατά το οποίο ανατινάσσεται μια άμαξα, κατά τη διάρκεια του ακούσματος του ύμνου Gloria. Όταν η άμαξα φτάνει μπροστά στο Duomo της Φλωρεντίας, ο επίσκοπος ανάβει με το Άγιο Φως μια ρουκέτα σε σχήμα περιστεριού (Colombina), η οποία ξεκινάει από την Αγία Τράπεζα και φτάνει στην άμαξα, η οποία είναι γεμάτη πυροτεχνήματα. Μόλις η ρουκέτα αγγίζει το αμάξι, τα πυροτεχνήματα ανάβουν και η πλατεία πλημμυρίζει με φως, σε ένα εντυπωσιακό θέαμα.
Ελλάδα και Λατινική Αμερική- Κάψιμο του Ιούδα
Στην Ελλάδα και σε ορισμένες χώρες της Λατινικής Αμερικής, κατασκευάζεται ένα ομοίωμα του μαθητή που πρόδωσε τον Ιησού, το οποίο στη συνέχεια καίγεται με φωτιά ή πυροτεχνήματα. Αν και δεν αποτελεί επίσημο κομμάτι του πασχαλινού λειτουργικού, το έθιμο αυτό αποτελεί μέρος της αναπαράστασης της ιστορίας των Παθών. Το έθιμο ποικίλει, ανάλογα με την περιοχή, αλλά το ομοίωμα του Ιούδα κρεμιέται συνήθως, τη Μεγάλη Παρασκευή και καίγεται το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα. Στην Ελλάδα το έθιμο συνηθίζεται στην Κρήτη, στη Μεσσηνία, στη Θράκη, στους Γαργαλιάνους και στην Κάλυμνο. Εντάξει, έχουμε και το κάψιμο του Βαραββά στην Νέα Κίο, που είναι κάτι ανάλογο, αλλά όχι με τον Ιούδα!
Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ- Αυγά που κυλάνε
Σύμφωνα με μια παλιά παράδοση, σε ορισμένες περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείου (όπως π.χ. στη Σκωτία και τη Βόρεια Αγγλία) οι άνθρωποι ρίχνουν βαμμένα αυγά στους απότομους λόφους την Κυριακή του Πάσχα. Στις ΗΠΑ, το έθιμο αυτό πραγματοποιείται συχνά σε επίπεδο έδαφος, με το σπρώξιμο των αυγών με ένα κουτάλι.
Σκανδιναβία- Οι μάγισσες του Πάσχα
Η Μάγισσα του Πάσχα ζωντανεύει ξανά στη Φινλανδία και σε μέρη της Σουηδίας, από μασκαρεμένα παιδιά, που ντύνονται με παλιά ρούχα- κουρέλια κρατώντας σκουπόξυλα! Όπως στο Halloween, πηγαίνουν από πόρτα σε πόρτα και ζητούν κέρασμα, δίνοντας ως αντάλλαγμα διακοσμημένα κλαδιά με μπουμπούκια. Οι μασκαρεμένοι μάγοι και μάγισσες παίρνουν τους δρόμους την Πέμπτη ή το Σάββατο πριν από το Πάσχα. Επίσης, τις μέρες μέχρι το Πάσχα, φωτιές και πυροτεχνήματα ανάβουν στους δρόμους για να «διώξουν» τις μάγισσες που πιστεύεται ότι βγαίνουν ανάμεσα στη Μεγάλη Πέμπτη και την Κυριακή του Πάσχα. Για μεσημεριανό ή δείπνο, το Μεγάλο Σάββατο, οι οικογένειες στη Σουηδία και τη Δανία τρώνε σε μπουφέ, ρέγγα, σολομό, πατάτες, αυγά και άλλα φαγητά. Στη Φινλανδία, συνηθίζουν να τρώνε ψητό αρνί με πατάτες και λαχανικά.
Ολλανδία/ Βέλγιο/ Γαλλία- “Φτερωτές” καμπάνες
Οι καμπάνες των εκκλησιών μένουν σιωπηλές ως ένδειξη πένθους για μία ή περισσότερες ημέρες πριν από το Πάσχα στην Ολλανδία, το Βέλγιο και τη Γαλλία. Αυτό έχει οδηγήσει σε μια παράδοση που λέει ότι το Πάσχα οι καμπάνες «πετούν» μακριά για να φτάσουν στη Ρώμη (γεγονός που εξηγεί τη σιωπή τους) και να επιστρέψουν το πρωί του Πάσχα φέρνοντας δύο βαμμένα αυγά και σοκολατένια αυγά ή κουνέλια. Τόσο στην Ολλανδία όσο και στο Βέλγιο, συνηθίζονται ακόμη οι παραδόσεις που έχουν να κάνουν με τις καμπάνες. Οι καμπάνες («de Paasklokken») «πετούν» για τη Ρώμη το Μεγάλο Σάββατο, που ονομάζεται «Stille Zaterdag» στην Ολλανδία, ενώ στο γαλλόφωνο Βέλγιο και στη Γαλλία οι καμπάνες είναι σιωπηλές από τη Μεγάλη Πέμπτη.
Ελβετία (Nyon)- Πασχαλινά πηγάδια
Οι Ελβετοί στην πόλη Nyon, μετατρέπουν τα σιντριβάνια και τις βρύσες τους σε πασχαλινά πηγάδια, στολίζοντάς τα με χρωματιστές κορδέλες, διακοσμημένα αυγά και λουλούδια. Αυτή η γιορτή του νερού είναι επίσης μια γιορτή για τη νέα ζωή και προέρχεται από μια παλιά γερμανική παράδοση του εορτασμού της τήξης των χιονιών και της επιστροφής του νερού στις βρύσες. Αυστραλία- Bilby vs πασχαλινό λαγουδάκι Πασχαλινό λαγουδάκι στην Αυστραλία αν βρεθείτε, δεν θα δείτε! Οι Αυστραλοί δεν είναι ιδιαίτερα λάτρεις των κουνελιών, που καταστρέφουν τις καλλιέργειες και τη βλάστησή τους. Αντί αυτών προτιμούν το Bilby, ένα μικρό μαρσιποφόρο, που αποτελεί την πασχαλινή μασκότ τους!