Του Μανόλη Τσακίρη
Οι αρχαιοκάπηλοι όλου του κόσμου, όπως κάθε χρόνο, ζεσταίνουν τις μηχανές τους με κατεύθυνση και πάλι τις ελληνικές θάλασσες.
Οι αρμόδιες ελληνικές αρχές γνωρίζουν ότι στις θάλασσές μας υπάρχουν χίλια εντοπισμένα αρχαία ναυάγια και άλλα τόσα μη εντοπισμένα. Αυτό το γνωρίζουν, όμως, και οι επαγγελματίες αρχαιοκάπηλοι, που λεηλατούν τους θησαυρούς που βρίσκονται στα σπλάχνα τους, της προϊστορικής, αρχαίας, ελληνιστικής, βυζαντινής και μεταβυζαντινής εποχής.
Με υπερσύγχρονες ηλεκτρονικές συσκευές καταγράφουν, χαρτογραφούν λεπτομερώς τα αρχαία ναυάγια, έμφορτα αντικειμένων μεγάλης ιστορικής, πολιτιστικής και τεχνολογικής αξίας, όπως ο πρώτος υπολογιστής προηγμένης τεχνολογίας, που ευτυχώς βρέθηκε από Έλληνες ψαράδες στα Αντικύθηρα. Ποιός ξέρει, πόσοι τέτοιοι μηχανισμοί διαφορετικής ή παρόμοιας αξίας βρίσκονται στους βυθούς και πόσοι από αυτούς έχουν ανελκυστεί από τις σπείρες των αρχαιοκαπήλων;
Το Αιγαίο υπήρξε και παραμένει το λίκνο του αρχαίου και σύγχρονου πολιτισμού. Στα σπλάχνα του υπάρχει εν πολλοίς ζωντανή η ιστορία της ανθρωπότητας.
Πολλά από αυτά τα ναυάγια που βρίσκονται διάσπαρτα στο Αιγαίο και στην ευρύτερη περιοχή έχουν γίνει και γίνονται βορά αρχαιοκαπήλων.
Στην αρχαία ελληνική πόλη, Αλικαρνασό, απέναντι από την Κώ, το σημερινό Μποντρούμ, είναι στημένο το πιο σύγχρονο στην Ευρώπη και ίσως στον κόσμο, επιστημονικό εργαστήριο «μελέτης» του Αιγαίου και της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής. Το εργαστήριο αυτό είναι στελεχωμένο με Αμερικανούς και Τούρκους κυρίως επιστήμονες. Εκεί μέσα γνωρίζουν τα πάντα, μέχρι και το τελευταίο κομμάτι αρχαίου ναυαγίου. Και ο νοών, νοείτω.
Έχω προσωπική γνώση από ένα περιστατικό που έζησα καθώς ψάρευα κάπου στο Μυρτώο. Σπείρα Γάλλων αστυνομικών αρχαιοκαπήλων εσύληε ναυάγιο του 2ου π.Χ. αιώνα, ΑΓΝΩΣΤΟ ΕΩΣ ΤΟΤΕ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ. Ο γράφων που ψάρευε με ελεύθερη κατάδυση συνέλαβε ύστερα από μάχη σώμα με σώμα τους αρχαιοκαπήλους και τους παρέδωσε στις αρχές μαζί με τα πολύτιμα ευρήματά τους. Για την πράξη του αυτή βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών με το Βραβείο Ηθικής Τάξεως, 1977. Το ναυάγιο αυτό γεμάτο από αμφορείς με την σφραγίδα του βασιλιά της Κνιδός, αρχαίας πόλης της Μικράς Ασίας.
Τα πολύτιμα ευρήματα συνδέουν τα ιστορικά γεγονότα κάθε περιόδου, το εμπόριο, την πολιτισμική στάθμη κάθε εποχής, την εξέλιξη της τεχνολογίας.
Το Λιμενικό Σώμα, σε μια χώρα σαν τη δική μας, με τα χιλιάδες μίλια ακτών και τα άπειρα νησιά και ερημονησίδες, αδυνατεί να προστατεύσει επαρκώς τον τεράστιο ενάλιο πλούτο της, από τους επαγγελματίες αρχαιοκάπηλους που συρρέουν κάθε χρόνο ως τουρίστες.
Τα υπερσύγχρονα πλοία με τα οποία αλωνίζουν το Αιγαίο, έρχονται από παντού. Διαθέτουν πλήρη εξοπλισμό και με μικρά ειδικά σκάφη καταδύσεων ληστεύουν τον πολιτισμό μας.
Το Λιμενικό Σώμα με τα πενιχρά μέσα που διαθέτει, παλεύει νύχτα-μέρα να αναχαιτίσει το κύμα των λαθρομεταναστών που εισβάλλουν στη χώρα μας από τα ανατολικά θαλάσσια σύνορά μας και όχι μόνον. Η κορυφαία αυτή στρατηγική επιλογή της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας, αποσκοπεί στην οικονομική εξουθένωση της χώρας μας. Θυμίζουμε το απόσπασμα από την πολιτική διαθήκη του Οζάλ, που έλεγε ότι «…δεν είναι ανάγκη να κάνουμε πόλεμο με την Ελλάδα για να διεκδικήσουμε τα «δικαιώματά μας» στο Αιγαίο , στην Κύπρο και στη Θράκη. Αρκεί να τους στέλνουμε κάθε τόσο 200 οικονομικούς λαθρομετανάστες…». Ανάμεσα σ’ αυτούς τους μετανάστες υπάρχουν βέβαια και πολλοί καλά εκπαιδευμένοι πράκτορες μυστικών υπηρεσιών της Τουρκίας. Σ’ αυτούς άλλωστε, κατά πάσα πιθανότητα έχουν χρεωθεί και οι καταστροφικές φωτιές στη Χίο, στη Σάμο, αλλά και στην Ηλεία και αλλού.
Τί να πρωτοκάνουν, λοιπόν, οι λιμενικοί υπάλληλλοι που βλέπουν να συρρικνώνεται απελπιστικά το εισόδημά τους, να ταπεινώνονται κοινωνικά οι οικογένειές τους από την ανέχεια, ενώ εκείνοι ξενυχτούν χειμώνα-καλοκαίρι προσπαθώντας να αναχαιτίσουν τους εμπόρους ναρκωτικών, τους δουλέμπορους, και τα κύματα των αρχαιοκαπήλων;
Από την αρχαία Αλικαρνασό-το Μπουντρούμ- λοιπόν, ξεκινούν τα καραβάνια των αρχαιοκαπήλων με πλήρη χαρτογράφηση των αρχαίων ναυαγίων και ειδικές ηλεκτρονικές συσκευές, για να λεηλατήσουν και να εμπορευτούν τον πολιτισμό μας.
Δεν έχουν υπάρξει πλειστηριασμοί αρχαίων αντικειμένων στο Λονδίνο, στη Νέα Υόρκη, στη Γενεύη, στο Λίχτενστάϊν που να μην περιλαμβάνουν ενάλιες και επίγειες ελληνικές αρχαιότητες.
Η άλλη εγχώρια κατάρα είναι οι ανεμότρατες που ξυρίζουν τα ναυάγια, καταστρέφουν στο διάβα τους πέρα από τα πολύτιμα στοιχεία του θαλασσίου οικοσυστήματος και ό,τι μπορούν να μετακινήσουν με τα δίχτυα τους, με τις «πόρτες» που σέρνουν στους βυθούς, στους υφάλους, καταστρέφοντας και τις πολύτιμες ζοργώνιες, τα σπάνια πια αυτά είδη κοραλιών, κόκκινα, λευκά και μωβ κοράλια, τη μυστηριακή καρδιά του Αιγαίου, που πάλλει αγωνιωδώς με τα χρώματα αυτών των κοραλιών.
Τίς πταίει;; Πάντως, όχι η κυβέρνηση του Τρικούπη! Φταίμε όλοι, γιατί δεν ενεργοποιούμεθα σθεναρά και με διάρκεια, αντί να κάνουμε κριτική του καναπέ. Θα μας κόστιζε τόσο πολύ, αν ο καθένας έσωζε ένα δένδρο, ένα πουλί, ένα κομμάτι ξύλο από παλιό καραβόσκαρο; Πάντως κύριοι, το Αιγαίο δεν κινδυνεύει να κατακτηθεί πολεμικά. Κινδυνεύει, όμως, πραγματικά να χάσει την ιστορική του αξία, τη φυσική του ομορφιά, τη γοητεία του μοναδικού του οικοσυστήματος.
ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΑΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Να διεκδικήσουν μέσα από τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τουλάχιστον 15% από τις εισπράξεις των μουσείων όλων των χωρών του κόσμου, στα οποία εκτίθενται ελληνικές αρχαιότητες. Δισεκατομμύρια δολάρια εισπράττονται από τα κράτη που προσελκύουν ποιοτικό τουρισμό, κυρίως επειδή διαθέτουν στα μουσεία τους, τους κλεμμένους θησαυρούς της χώρας μας. Ο ελληνικός πολιτισμός, ακρωτηριασμένος βρίσκεται σε όλες τις μεγάλες πρωτεύουσες του κόσμου. Άρα, δικαιούμεθα τουλάχιστον ένα ποσοστό από αυτές τις εισπράξεις. Μπορεί να φαίνεται ρομαντική αυτή η πρόταση, αλλά κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι έχει ιστορική και ηθική βάση.
Ποιος είναι ο Μανόλης Τσακίρης;
Ο Μανόλης Τσακίρης γεννήθηκε στην Αθήνα και κατάγεται από την Σμύρνη και την Κρήτη. Είναι συγγραφέας έξι λογοτεχνικών βιβλίων, βρίσκεται δε υπό έκδοσιν το έβδομο ποιητικό βιβλίο του, με τον τίτλο Το Σώμα του Νερού. Υπήρξε σύμβουλος σε ζητήματα πολιτισμού στην ΓΣΕΕ και την ΟΤΟΕ επί πολλά χρόνια. Βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για τη σωτηρία σημαντικών αρχαιοτήτων του 2ου π.Χ. αιώνος. Ήταν πρόεδρος των Εργαζομένων της Εθνικής Τραπέζης και είναι πρόεδρος του ιστορικού υπερκομματικού Συλλόγου Οικολόγων Ύδρας. Υπήρξε μέλος της Επιτροπής Βραβείου Ιππεκτσί. Απολύθηκε από την Εθνική Τράπεζα κατά την περίοδο της Δικτατορίας, επειδή, όπως και πολλοί άλλοι, δεν συνεμορφώθη με τας υποδείξεις. Οργάνωσε εκδηλώσεις εντός και εκτός Ελλάδος με τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Ιάκωβο Καμπανέλλη, τον Κάρολο Κουν, τον Παύλο Μάτεσι, τον Γιάννη Ρίτσο, τον Μιχάλη Κακογιάννη, τον Ευάγγελο Βενιζέλο, τον Μανόλη Κάσδαγλη, κ.ά. Υπήρξε για 14 χρόνια στενός συνεργάτης του σκηνοθέτη Θόδωρου Αγγελόπουλου, είναι μέλος της Ενώσεως Σεναριογράφων Ελλάδος και για τρία χρόνια διετέλεσε συνεργάτης σε ζητήματα πολιτισμού στο Γραφείο Ποιότητας Ζωής του τ. πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη.