41 χρόνια πριν, στα αμφιθέατρα του Πολυτεχνείου…

Του Φάνη Ζουρόπουλου *

Για τα γεγονότα του 1973 μίλησα για πρώτη φορά μ’ ένα άρθρο στο «Βήμα της Αιγιάλειας». Σήμερα ξαναγράφω για δεύτερη και τελευταία φορά μόνο και μόνο για να υπάρχει κάπου καταγεγραμμένη και αυτή η μαρτυρία, για τον ιστορικό του μέλλοντος. Γιατί πιστεύω ότι στους τυχερούς που βρέθηκαν τότε στο Πολυτεχνείο ταιριάζει καλύτερα η σιωπή. Η σιωπή του σεβασμού και της προφοράς, που παραμένει 41 χρόνια μετά συγκλονιστική! Και οι περισσότεροι κράτησαν την αξιοπρεπή αυτή στάση.

41 χρόνια από τότε που έγινε, το Πολυτεχνείο έχει εξελιχθεί σε ένα υπερθέαμα, το μενού του οποίου περιλαμβάνει από λουλούδια, δάκρυα, ποιηματάκια για τα «ηρωικά παιδιά», δημοσιογραφικές καμπάνιες, παρελάσεις, λαμπάδες και σχολική αργία… Σε όλα τα αφιερώματα μιλάνε κάποιοι που ανακηρύχθηκαν  «αρχηγοί» και λένε τα ίδια στερεότυπα πράγματα.

Όμως η ιστορική αλήθεια δεν είναι αυτή. Ηγέτες δεν υπήρχαν σ’ εκείνη την παλλαϊκή εξέγερση. Το Πολυτεχνείο μπορεί να το διεκδικήσει ο λαός και μόνο γιατί ο λαός το έφτιαξε. Η συμμετοχή του λαού μας έσυρε εκεί που μας έφθασε, όπου μας έφθασε. Κανείς δεν είχε συνείδηση του τι κάναμε. Ξαφνικά βρεθήκαμε μέσα σε μία εξέγερση, όλοι επικεφαλής, που πίσω της την έσερνε, την έσπρωχνε ένα ολόκληρο κίνημα. Χιλιάδες κόσμου ήταν μέσα και έξω από το Πολυτεχνείο το καυτό 3ήμερο του Νοέμβρη του 1973. Αυτός ο ανώνυμος κόσμος έχει δικαίωμα να το διεκδικήσει. Καμία άλλη οργάνωση ή παράταξη, απλούστατα γιατί το 1973 δεν υπήρχαν. ΤΟ Πολυτεχνείο ήταν ένα όνειρο του Λαού. Άσχετα αν για πολλούς δεν εκπληρώθηκε…

Όχι ότι δεν έγιναν αυτά που λένε χρόνια τώρα οι προβεβλημένοι και εξαργυρωθέντες πολιτικά την συμμετοχή τους ως «αρχηγοί». Όλα αυτά έγιναν. Αλλά δεν ήσαν μόνο αυτά! Εγιναν κι άλλα, που ποτέ δεν αναφέρθηκαν, σε καμία επέτειο. Λες και κανείς να μην ήθελε να μαθευτούν, αλλά να σβήσουν με το πέρασμα του χρόνου.
 
Όπως η ετερόκλητη πολυπληθή σύναξη στο αμφιθέατρο Γκίνη επί της οδού Στουρνάρη που έμεινε στο χρονικό του Πολυτεχνείου σαν «Εργατική Συνέλευση». Εκεί αποφασίστηκε και βγήκε ομόφωνη διακήρυξη ότι ο αγώνας έπρεπε να στραφεί προς την ανατροπή του κράτους και όχι μόνο προς την ανατροπή της Χούντας όπως είχε αποφασίσει άλλη συνέλευση, σε άλλο αμφιθέατρο. Από εκεί προήλθαν και τα συνθήματα «Κοινωνική Επανάσταση», «Εργατικά Συμβούλια», «Μάης του ‘68», «Κάτω το κράτος» κ.α., που γράφτηκαν στους τοίχους και οι άλλες παρατάξεις αποκάλεσαν προβοκατόρικα, δηλαδή ότι τα έγραψαν πράκτορες της Χουντικής ΚΥΠ… Σήμερα που το Πολυτεχνείο είναι απλά μία ιστορική πραγματικότητα, πρέπει και αυτά τα γεγονότα να καταγραφούν γιατί δείχνουν ανάγλυφα το κλίμα των ημερών, αλλά και τη στάση των εξεγερμένων ειδικά της αριστεράς, θέμα που δεν έχει σχολιαστεί αρκετά, σχεδόν καθόλου. Είναι και αυτό μια φάση εξέγερσης, μία ιστορική πραγματικότητα που πρέπει να καταγραφεί. Είναι χρέος αυτών που το έζησαν να το καταγράψουν.

Μόλις πρόσφατα, είδα ότι το «Πεζοδρόμιο Νο7» που επανεκδίδεται από τη «Διεθνή Βιβλιοθήκη», που ίδρυσε ο πρόωρα απελθών Χρήστος Κωνσταντινίδης, υπάρχει μία σημείωση του τελευταίου για το τι διαδραματίστηκε σε επίπεδο συνελεύσεων την Τετάρτη, Πέμπτη και Παρασκευή (15-16-17 Νοέμβρη 1973) έως ότου εισέβαλαν τα τανκς στο Πολυτεχνείο. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, μία συνωμοσία σιωπής έχει καλύψει αυτή την συνέλευση που δείχνει «την καταστροφή κάθε τεκμηρίου επαναστατικής ιστορίας»…

Η ιστορία γράφεται από όλους. Αυτοί που βρέθηκαν σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές, όπως το έπος του Πολυτεχνείου οφείλουν να δίνουν την μαρτυρία τους, όπως την βίωσαν, όπως την αποτύπωσαν με τα μάτια, τα αυτιά, τα ρουθούνια, την ψυχή και την καρδιά τους. Να συντελέσουν στην πλήρη εξιχνίαση της αλήθειας παραβλέποντας προσωπικές φοβίες και πάθη, διαλύοντας τις ιστοριούλες και τα ψεύδη που λάνσαραν και καθιέρωσαν οι κομματικές νεολαίες από το 1975 μέχρι σήμερα. Δεν υπήρχαν νεολαίες τότε, δεν υπήρχαν καθοδηγητές, δεν υπήρχαν αρχηγοί! Το Πολυτεχνείο ήταν μία σπάνια εξέγερση του λαού και μόνο. Όχι μόνο των φοιτητών όπως έχει καταγραφεί. Το Πολυτεχνείο ήταν ο Ελληνικός «Μάης του ‘68», με πολλές παραμέτρους όπως η «Εργατική Συνέλευση», που δεν βρέθηκε κανείς να την βγάλει προς τα έξω στα θορυβώδη χρόνια της μεταπολίτευσης. Το Πολυτεχνείο ήταν το μοναδικό και τελευταίο φαινόμενο αυτόνομης λαϊκής εξέγερσης για τα ελληνικά δεδομένα. Ηταν το δικό μας όνειρο, που δεν το έζησε καμία άλλη γενιά από εκεί και πέρα… Όνειρο μιας γενιάς που ήδη αποσύρθηκε, άρχισε «να την κάνει». Κάποιοι πίστεψαν τότε ότι θα μπορούσαν να ανατρέψουν ακόμα και το κράτος. Κάποιοι αρκέστηκαν στην ανατροπή της Χούντας, που ήταν και το σωστό. Στην πρώτη περίπτωση θα είχαμε ολοκαύτωμα, με εκατόμβες νεκρών… Στην δεύτερη είχαμε σχεδόν αναίμακτη εκκένωση. Πρέπει σήμερα να ομολογήσουμε ότι η δεύτερη λύση ήταν μονόδρομος. Η συνέχεια δικαίωσε αυτούς που παζάρεψαν με τη Χούντα την αποχώρηση. Ομως, όπως και το 1968 στο Παρίσι, οφείλουμε να καταγράψουμε στην ιστορία πλέον, ότι υπήρξε και μία άλλη γενική συνέλευση, εξίσου μαζική που είχε διαλέξει έναν άλλο δρόμο πάλης.

Καθένας έχει τα όνειρά του, μπορεί να ζει μ’ αυτά, δεν σημαίνει όμως ότι η ζωή θα τα επαληθεύσει κιόλας. Η ιστορία είναι αμείλικτη. Δεν πραγματώνει τα όνειρα κανενός. Τραβάει πάντα το δικό της δρόμο…
 

* Ο Φάνης Ζουρόπουλος είναι τ. πρόεδρος της Ε.Ι.Ε.Τ. και εκτελεστικός πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων (Ε.Ε.Δ.)