Την τιμητική του έχει ο Σταθμός του Ναυπλίου τις τελευταίες μέρες, έστω και χωρίς τρένα. Με πρόσφατο άρθρο του ο πρόεδρος του ΣΦΣ Αρκαδίας Κώστας Μπρούσαλης*, αναφέρεται στο θέμα που ανέκυψε πρόσφατα, σχετικά με την προτεινόμενη μεταφορά του Σιδηροδρομικού Σταθμού του Ναυπλίου σε άλλο σημείο, πέραν αυτού που βρίσκεται σήμερα και πιο απομακρυσμένα από το κέντρο.
Βέβαια εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι το θέμα βρίσκεται απλά σε επίπεδο πολεοδομικών προτάσεων, και δεν έχει τεθεί επίσημα ακόμα προς συζήτηση. Άλλωστε αν και εφόσον κάποια στιγμή επαναλειτουργήσει με το καλό το τρένο, το θέμα είναι αν θα έχει απομείνει τίποτα από αυτό που σήμερα θεωρείται ως “Σταθμός”, καθώς οι βανδαλισμοί και η κατάληψη των βαγονιών είναι καθημερινό φαινόμενο, με σοβαρό κίνδυνο ακόμα και για την ίδια την ασφάλεια των περαστικών.
Όπως ορθώς αναφέρει ο Κώστας Μπρούσαλης στο άρθρο του με τίτλο “Το τραίνο μέσα στο Ναύπλιο είναι δείγμα ανάπτυξης και πολιτισμού. Να παραμείνει στη θέση του ο σιδηροδρομικός σταθμός” :
“Η Δημοτική Αρχή του Ναυπλίου, στα πλαίσια της εκπόνησης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου της πόλης, έχει θέσει (σε διαβούλευση με τους πολίτες) ζήτημα απομάκρυνσης του σιδηροδρομικού σταθμού του Ναυπλίου και από τη σημερινή του θέση, μιλώντας για έναν καλύτερο σχεδιασμό του τερματικού σταθμού «έτσι ώστε να ελαχιστοποιείται η πιθανή όχληση (οπτική, ηχητική, ασφάλειας) από τη διέλευση και λειτουργία του τρένου. Για το λόγο αυτό προτείνεται ο τερματικός σταθμός του τρένου να μεταφερθεί στο βόρειο τμήμα της χερσαίας ζώνης του λιμανιού έτσι ώστε να απελευθερωθεί το δάπεδο για άλλες πιο ήπιες δραστηριότητες (περίπατο κ.λπ.). Η σύνδεση με το κέντρο της πόλης θα γίνεται – λέει- με μικρό λεωφορείο μεγάλης συχνότητας».
Δηλαδή προτείνεται να αδειάσει ο χώρος και ο σιδηροδρομικός σταθμός να απομακρυνθεί ξανά (για δεύτερη φορά) προς τα έξω σε απόσταση περίπου ένα χιλιόμετρο από τη σημερινή του θέση.
Δημιουργεί όμως πραγματικά προβλήματα η σημερινή θέση του σιδηροδρομικού σταθμού στην πόλη του Ναυπλίου ή μήπως αυτό αποτελεί επινόηση, για να απομακρυνθεί και να εκδιωχτεί το τραίνο από την πόλη εξουδετερώνοντας το πλεονέκτημα της άνετης πρόσβασης σε αυτό;
Να θέσουμε λοιπόν τα παρακάτω πρακτικά ερωτήματα σχετικά με την πιθανή όχληση ή την επικινδυνότητα:
- Πώς σε πολλές πόλεις παγκοσμίως και ειδικά στην Ευρώπη τα μέσα σταθερής τροχιάς και ειδικά τα σύγχρονα τραμ διέρχονται με συχνότατα δρομολόγια από τα (πεζοδρομημένα πολλές φορές) κέντρα των πόλεων; Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Στρασβούργο με την τεράστια πεζοδρομημένη ζώνη. Γιατί γίνεται επέκταση του τραμ της Αθήνας προς τον Πειραιά, ενώ σχεδιάζεται και η επέκτασή του μέσω της οδού Πανεπιστημίου που πρόκειται να πεζοδρομηθεί; Γιατί κι άλλες πόλεις της χώρας μας (Πάτρα, Γιάννενα, Καλαμάτα κτλ.) έχουν ζητήσει εσωτερικό αστικό σιδηρόδρομο ή τραμ; Γιατί λοιπόν στο Ναύπλιο ένας καλαίσθητος, αθόρυβος, σύγχρονος συρμός με ελάχιστα βαγόνια, θα δημιουργήσει οπτική ή ηχητική όχληση και επικινδυνότητα; Αυτό μόνο κάποιος που έχει χάσει κάθε συγκριτικό μέτρο θα μπορούσε να το ισχυριστεί. Πώς μπορεί να συνιστά επικινδυνότητα μια μονή ισόπεδη σιδηροδρομική γραμμή και μάλιστα τερματική, με προβλεπόμενη ασήμαντη κυκλοφοριακή φόρτιση από την παρουσία λίγων τραίνων την ημέρα που φτάνουν ή ξεκινάνε από έναν σταθμό κοντά στο κέντρο της πόλης με χαμηλές ταχύτητες.
- Μήπως οι ελαφριές εγκαταστάσεις του σταθμού του Ναυπλίου σε συνδυασμό με τη γραμμή πρόκειται να αποκόψουν την πρόσβαση προς το παραλιακό μέτωπο; Ασφαλώς όχι. Το τραμ της Αθήνας είναι τρανή απόδειξη. Όχι μόνο δεν αποκόβει το παραλιακό μέτωπο του Σαρωνικού αλλά αποτελεί αγαπημένο μέσο μετακίνησης των τουριστών. Διεισδύει αθόρυβα (με διπλή γραμμή) και στο κέντρο της Γλυφάδας μέσα από πολλές διασταυρώσεις και με μεγάλη πυκνότητα κυκλοφορίας συρμών.
- Μήπως όμως ο σταθμός του Ναυπλίου που σήμερα συγκροτείται από λίγα μουσειακά βαγόνια αποτελεί αισθητική παραφωνία και βρίσκεται σε δυσαρμονία με το ευρύτερο περιβάλλον και τον ακάλυπτο χώρο; Ούτε αυτό αντέχει σε κάποια σοβαρή λογική. Αντίθετα πρόβλημα είναι η εγκατάλειψη, η λεηλασία και οι βανδαλισμοί που έχουν υποστεί οι σημερινές απροστάτευτες εγκαταστάσεις του.
- Μήπως τέλος υπάρχει στενότητα χώρου γενικότερα στην παραλία και το λιμάνι του Ναυπλίου κι έτσι δημιουργείται ζήτημα αναγκαστικής εκτόπισης του σταθμού από τη σημερινή του θέση προκειμένου να αυξηθεί ο χώρος για πεζούς ή για άλλες εμπορικές δραστηριότητες; Κατά την άποψή μας το Ναύπλιο, ιδιαίτερα η παλιά πόλη, μπορεί περαιτέρω να προωθήσει την επέκταση των πεζοδρομήσεων και να τις συνδυάσει ιδανικά με την ήπια μετακίνηση ακριβώς με τη συνύπαρξη μ΄ ένα μέσο σταθερής τροχιάς εναρμονισμένο με το περιβάλλον. Ο χώρος γύρω από τον Σ.Σ. προσφέρεται για πολλαπλές χρήσεις. Είναι μέγα πλεονέκτημα για τον πεζό, τακτικό χρήστη του τραίνου ή τουρίστα, να βρίσκεται εύκολα και γρήγορα κοντά στο κέντρο της πόλης και τα αξιοθέατά της χωρίς ταυτόχρονα να παρεμποδίζεται η άνετη πρόσβαση ταξί ή άλλων αυτοκινήτων με δυνατότητα παρακείμενης στάθμευσης.
Η Δημοτική Αρχή και οι μελετητές του ΓΠΣ αλλού πρέπει να ρίξουν το βάρος της προσπάθειάς τους, προς τον πραγματικό «εχθρό» που υποβαθμίζει όχι μόνο το Ναύπλιο αλλά σχεδόν όλες τις σύγχρονες ελληνικές πόλεις. Κι αυτός είναι η πασίγνωστη οδική πραγματικότητα και ο πολιτισμός που έχει δημιουργήσει η παντοκρατορία του αυτοκινήτου.
Το μοντέλο της κατακλυσμιαίας αυτοκίνησης των τελευταίων δεκαετιών που κυριάρχησε και στη χώρα μας έχει καταδείξει πλέον με τον πιο δραματικό τρόπο την πολλαπλή επιβάρυνση του περιβάλλοντος και την πλήρη κατάληψη οδοστρωμάτων, πεζοδρομίων, πλατειών κτλ. Έτσι και η πόλη του Ναυπλίου βιώνει την ασφυξία αλλά και την ασχήμια της καταδυνάστευσής της από τα τετράτροχα.
Η διέλευση πεζών, ηλικιωμένων, ατόμων με αναπηρία κι άλλων γίνεται απαγορευτική σε πολλούς δρόμους όχι από κάποιο συρμό σε σιδηροδρομική γραμμή αλλά από τις ατέλειωτες «ουρές» των αυτοκινήτων. Αυτές είναι που δημιουργούν υποχρεωτικά επικίνδυνα φράγματα από την μια πλευρά του δρόμου στην άλλη. Κι αν μιλάμε για επικινδυνότητα, επικίνδυνο δεν είναι ένα μέσο το οποίο κινείται με χαμηλή ταχύτητα σε ράγες με προδιαγεγραμμένη προβλεπόμενη πορεία (σταθερή τροχιά), αλλά ένα ανεξέλεγκτο αυτοκίνητο με απρόβλεπτη πορεία ακόμα και με σχετικά χαμηλή ταχύτητα.
Οπτική, ηχητική, ατμοσφαιρική ρύπανση και κυκλοφοριακά εμφράγματα συνιστά ακόμα η κατάσταση που δημιουργείται από την διαρκή, αδιάλειπτη και πλήρη κυριαρχία παντού θορυβωδών αυτοκινούμενων τροχοφόρων τα οποία δυσκολεύουν ή απαγορεύουν πρακτικά οποιαδήποτε άλλη ωφέλιμη δραστηριότητα. Η ζωή των πεζών, των ποδηλατών, των ασυνόδευτων παιδιών, των ηλικιωμένων ή των αναπήρων που θέλουν να κυκλοφορήσουν μέσα σε μια πόλη από ποιον κινδυνεύει; Μήπως από το τραίνο;
Δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε ή να προσθέσουμε αυταπόδεικτα επιχειρήματα, για να τεκμηριώσουμε μια πραγματικότητα που βιώνουν οι πολίτες στην καθημερινότητά τους. Η εναλλακτική απάντηση δίνεται σήμερα παγκοσμίως: Διαρκής επέκταση και ανανέωση των μέσων σταθερή τροχιάς δηλαδή των τραίνων, των τραμ κτλ. μέσα στις πόλεις.
Το τραίνο μέσα στο Ναύπλιο όχι μόνο δεν είναι εμπόδιο αλλά είναι δείγμα σύγχρονης πόλης που σέβεται τους πολίτες και το περιβάλλον. Είναι μια υποδομή ιδανική για την υποδοχή των τουριστών κοντά στην καρδιά της πρώτης πρωτεύουσας του Νεοελληνικού κράτους που πρέπει να αναβαθμιστεί από κάθε άποψη.
Το τραίνο μέσα στο Ναύπλιο είναι δείγμα ανάπτυξης και πολιτισμού.”
* Ο Κώστας Μπρούσαλης είναι καθηγητής Φ.Α. Πρόεδρος ΣΦΣ Αρκαδίας – Κίνηση Πελοποννησιακής Γραμμής