Με πάγια νομολογία του Α.Π. θεωρούνται καταχρηστικές και ως εκ τούτου άκυρες και παράνομες οι επιβαρύνσεις που επιβάλλει η Τράπεζα σε λογαριασμούς καταθέσεων και παραθέτεται αναλυτικά ως καταχρηστική μια λίστα γενικών όρων συναλλαγών (ψιλά γράμματα) που χρησιμοποιούν σήμερα οι Τράπεζες στις συμβάσεις πιστωτικών καρτών.
Ο Άρειος Πάγος έκρινε ότι το ανώτατο όριο των εξωτραπεζικών επιτοκίων (δηλ. το ανώτατο επιτόκιο με το οποίο κανείς δανείζει χρήματα), δεσμεύει και τις Τράπεζες και αυτό το όριο δεν μπορεί να υπερβαίνει το 9%. Συνεπώς, τα επιτόκια πιστωτικών καρτών που σήμερα κυμαίνονται στο ύψος έως και 19%, είναι άκυρα κατά το μέρος που υπερβαίνουν το νόμιμο επιτόκιο, οι δε καταναλωτές, δικαιούνται να αξιώσουν την επιστροφή των τόκων που κατέβαλαν πάνω από το ισχύον κάθε φορά δικαιοπρακτικό τόκο.
Σύμφωνα με τον Αρειο Πάγο, παράνομοι και καταχρηστικοί είναι επίσης οι κάτωθι όροι σε πιστωτικές κάρτες:
α) Προμήθεια της Τράπεζας για την ανάληψη δανείου μέσω της πιστωτικής κάρτας
β) Η ευθύνη του κατόχου της κάρτας για κάθε παράνομη χρήση της πιστωτικής κάρτας που έγινε εξαιτίας κλοπής ή απώλειάς της,
γ) Η δυνατότητα της Τράπεζας να αυξάνει μονομερώς το επιτόκιο, δίχως να αναφέρονται στη σύμβαση συγκεκριμένα και εύλογα κριτήρια με βάση τα οποία θα γίνει η αύξηση,
δ) Ο καθορισμός αποκλειστικής αρμοδιότητας για την εκδίκαση των διαφορών μεταξύ της Τράπεζας και των πελατών, τα δικαστήρια της Αθήνας, αφού αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να επιβαρύνονται και να δυσχεραίνονται στην υπεράσπιση των νομίμων δικαιωμάτων τους οι καταναλωτές από άλλες πόλεις
ε) Η πρόβλεψη ότι αν ο καταναλωτής δεν αντιδράσει σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, αυτό σημαίνει ότι ο καταναλωτής έλαβε το μηνιαίο λογαριασμό από την Τράπεζα και δεν μπορεί να τον αμφισβητήσει
στ) Η στέρηση του δικαιώματος του καταναλωτή να προβάλλει κατά της Τράπεζας ενστάσεις που έχει κατά του προμηθευτή
ζ) Η δυνατότητα μονομερούς αναπροσαρμογής της συνδρομής
Η καταχρηστικότητα των όρων αυτών μπορεί να προβληθεί ως άμυνα του δανειολήπτη σε περίπτωση καταγγελίας του δανείου του από την τράπεζα, δηλαδή αν εκδοθεί διαταγή πληρωμής σε βάρος του. Εφόσον επικαλεστεί την καταχρηστικότητα των ανωτέρω όρων με τρόπο σαφή και ορισμένο στην ανακοπή, τότε η Διαταγή Πληρωμής της τράπεζας θα απορριφθεί.
Oι δανειολήπτες που χρεώνονται υπέρογκα ποσά σε τόκους στα καταναλωτικά τους δάνεια και στις κάρτες, έχουν την δυνατότητα από μόνοι τους να στραφούν με αγωγή κατά της τράπεζας και να ζητήσουν τα αχρεωστήτως και παρανόμως καταβληθέντα ποσά των τόκων πάνω από το 9%. Μπορούν ακόμα με ένα εξώδικο να ενημερώνουν επισήμως την τράπεζα ότι δεν αναγνωρίζουν τους καταχρηστικούς τόκους και αρνούνται από δω και στο εξής να τους πληρώνουν. Στην περίπτωση αυτή βέβαια, η τράπεζα μπορεί να αρνηθεί την δήλωση και να συνεχίζει να χρεώνει τους παράνομους τόκους ή να έρθει σε μια διαπραγμάτευση με τον δανειολήπτη και να μειώσει τον τοκισμό στο νόμιμο προβλεπόμενο όριο.
Αναστασία Μήλιου, δικηγόρος παρ’ εφέταις Αθηνών