Είδα μια αράχνη σήμερα το πρωί, να τρέχει πάνω στον ιστό της και με εντυπωσίασε η ταχύτητά της και τα μακριά πόδια της. Σκέφτηκα λοιπόν να το βάλω για τίτλο του σημερινού κειμένου, γι να μην μου λένε ότι οι τίτλοι που βάζω είναι… απωθητικοί και δεν θα διαβάζετε τα κείμενα που αναρτώ. Εδώ που τα λέμε, κι αυτός ο τίτλος απωθητικός είναι και πολύ θ’ ανατριχιάζατε, αν τον έβαζα, ειδικά οι κυρίες, αλλά δεν θα κάνουμε εντομολογία εδώ. Άλλα πράγματα θα πούμε.
Διάβασα στην «Καθημερινή της Κυριακής» την κ. Χριστίνα Σανούδου να αναρωτιέται αν «Τελικά, το ρομπότ είναι τέρας» και ο τίτλος του κειμένου μας σήμερα είναι παραφθορά τίτλου βιβλίου του Ισαάκ Ασίμωφ. Γράφει διάφορα παράξενα και εκφοβιστικά, γιατί αν μια είδηση δεν είναι εκφοβιστική, αν δεν είναι τρομακτική, αηδιαστική, βάρβαρη, ή ο,τι άλλο τραγικό, δεν είναι είδηση. Λένε και διάφοροι άλλοι τα δικά τους, αλλά ο κόσμος τρομοκρατείται έτσι. Δεν είναι κινηματογραφική ταινία. Για την ζωή μας πρόκειται!
Πιστεύω ότι κάθε βήμα της τεχνολογίας, της ανθρώπινης σκέψης γενικώς, εμπερικλείουν κινδύνους. Όχι απ’ τα μηχανήματα, αλλά απ’ το στραβό μας το κεφάλι. Μ’ άλλα πιο απλά λόγια, από μας εξαρτάται τι δικαιώματα θα δώσουμε στα ρομπότ, αφού εμείς τα κατασκευάζουμε. Από το 1942 υπάρχουν οι 3 νόμοι της Ρομποτικής, όπως διατυπώθηκαν τότε απ’ τον μεγάλο Ισαάκ Ασίμωφ, που βελτιώθηκαν μεταγενέστερα από τον ίδιο, δια στόματος του ρομπότ Ντάνιελ Όλιβοου, (στο «Τα Ρομπότ της Αυγής, άλλο μυθιστόρημα του Ασίμωφ). Οι τρεις νόμοι είναι οι εξής:
- Το ρομπότ δε θα κάνει κακό σε άνθρωπο, ούτε με την αδράνειά του θα επιτρέψει να βλαφτεί ανθρώπινο όν
- Το ρομπότ πρέπει να υπακούει τις διαταγές που του δίνουν οι άνθρωποι, εκτός αν αυτές οι διαταγές έρχονται σε αντίθεση με τον πρώτο νόμο
- Το ρομπότ οφείλει να προστατεύει την ύπαρξή του, εφόσον αυτό δεν συγκρούεται με τον πρώτο και τον δεύτερο νόμο.
Και η βελτίωση (Μηδενικός Όρος της Ρομποτικής):
Το ρομπότ δε θα κάνει κακό στην ανθρωπότητα, ούτε με την αδράνειά του θα επιτρέψει να βλαφτεί η ανθρωπότητα.
Σκεφτείτε και πέστε μου τώρα τι κίνδυνος μπορεί να προέλθει απ’ αυτά.
Μπορεί να μου πει τώρα κάποιος ότι υπάρχουν μερικοί που κατασκευάζουν ή προσπαθούν να κατασκευάσουν ρομπότ για πολεμικούς σκοπούς. Ναι, υπάρχουν, αλλά για να δούμε πώς θα συμβιβάσει το ρομπότ τον 1ο και τον 2ο Νόμο της Ρομποτικής. Αν εφαρμοστεί ο πρώτος ή, καλύτερα, ο Μηδενικός, δεν μπορεί να γίνει πολεμική μηχανή. Δεν μπορεί να βλάψει άνθρωπο ή την ανθρωπότητα. Και τι να την κάνει κανείς μια πολεμική μηχανή που δεν σκοτώνει; Ποια θα ήταν η χρησιμότητα του άρματος μάχης, αν εκτόξευε… λουκουμάδες; Θα υπακούσει το μηχάνημα στις διαταγές των ανθρώπων σ’ αυτήν την περίπτωση; Αν υπακούσει, παραβαίνει τον 1ο Νόμο, άρα τέτοια μηχανή δεν μπορεί να κατασκευαστεί. Εκτός κι αν…
Εκτός κι αν κατασκευαστεί κρυφά, που δεν είναι κάτι που μπορεί να αποκλειστεί, αλλά τώρα φτάνουμε στο ζητούμενο: Τι είναι το ρομπότ; Είναι, φυσικά, μια μηχανή, ένα ανθρώπινο κατασκεύασμα και, σαν μηχανή, δεν έχει καμιά ευθύνη. Δεν άκουσα να κατηγορεί κανείς τα αυτοκίνητα, για τα χιλιάδες τροχαία δυστυχήματα, που συμβαίνουν καθημερινά. Την αμέλεια, την απροσεξία και τον εγκληματικό «ωχαδελφισμό» των ανθρώπων – οδηγών κατηγορούμε, όχι τα μηχανήματα. Άρα λοιπόν, αν θέλουμε να φτιάξουμε τα ρομπότ – πολεμικές μηχανές, θα τα φτιάξουμε πολεμικές μηχανές, μ’ άλλα λόγια, δεν θα ταΐσουμε τον ποζιτρονικό τους εγκέφαλο με τους τρεις θεμελιώδεις νόμους της ρομποτικής και θα γίνουν αυτό που θέλουμε να τα φτιάξουμε. Το παν εξαρτάται απ’ το τι θέλουμε να φτιάξουμε, απ’ το ποιες εντολές θα δώσουμε και θα πρέπει να θυμόμαστε ότι οι μηχανές είναι φτιαγμένες για να κάνουν αυτό για το οποίο τις φτιάξαμε, χωρίς συναίσθημα, χωρίς δεύτερη σκέψη. Πράγμα που είναι επικίνδυνο!
Όπως το αυτοκίνητο, που το οδηγεί με εγκληματικό τρόπο ένας οδηγός, παρασύρει και –ενδεχομένως– σκοτώνει κάποιον αθώο περαστικό, χωρίς να το σκέπτεται, χωρίς να λυπάται, όπως το κανόνι εκτοξεύει την οβίδα του, χωρίς να σκέπτεται ότι ίσως σκοτώσει ανθρώπους απέναντι, ανθρώπους που έχουν συζύγους και παιδιά, που τους περιμένουν να γυρίσουν, όπως το αεροπλάνο έπεσε τις προάλλες, από ενέργεια του τρελού συγκυβερνήτη, έτσι και το ρομπότ θα κάνει αυτό που θα του πούμε να κάνει, χωρίς δεύτερη συζήτηση. Άσε που μπορεί, αναπτύσσοντας και εμπλουτίζοντας με γνώσεις τον εγκέφαλό του, όπως κάνουν τα αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα, που έχουν μεν κατασκευαστεί, αλλά δεν έχουν κυκλοφορήσει ακόμη, να στραφούν κατά των κατασκευαστών τους, των ανθρώπων δηλαδή. Τότε θα επέλθει χάος και καταστροφή! Ο ερευνητής κ. Κώστας Καρπούζης έχει δίκιο όταν λέει ότι στους ανθρώπους έγκειται τι εντολές και ποιον προγραμματισμό θα δώσουν στις μηχανές, όχι στις μηχανές!
Θα μπορούσα να γεμίσω σελίδες ολόκληρες με τις επιπτώσεις της προόδου τη τεχνολογίας και πρέπει να θυμόμαστε ότι κάθε βήμα προόδου εγείρει νέα ηθικά διλήμματα. Στο χέρι μας είναι να τα επιλύσουμε. Οι 3 Νόμοι της Ρομποτικής και ο Μηδενικός, μας δίνουν αυτήν την δυνατότητα. Αν τους εφαρμόσουμε, όλα θα πάνε καλά!
Βεβαίως υπάρχουν και μερικοί επιτήδειοι, που μας μετέτρεψαν σε ρομπότ[1], χωρίς καν να το καταλάβουμε. Μας έκαναν απαίδευτους, φανατικούς, οξύθυμους, χωρίς την ικανότητα να σκεφτούμε και ν’ αποφασίσουμε. Γιατί αυτοί είμαστε! Μηχανές! Που υπακούουν στα κελεύσματα των επικυρίαρχων, χωρίς να αντιδρούμε ούτε στο ελάχιστο. Κι αν δεν βελτιωθεί η Παιδεία μας, έτσι θα παραμείνουμε. Μην περιμένετε θαύματα, δεν επέρχονται από θαύμα οι αλλαγές!
Το κείμενο που διαβάσατε ήταν μια προσφορά
της Αρτοποιίας-Ζαχαροπλαστικής «Αλεύρι & Ζάχαρη», Σιδηράς Μεραρχίας 26, Ναύπλιο, με πάντα φρέσκα προϊόντα και αγνά υλικά. Σας συστήνω να δοκιμάσετε τα νέα προϊόντα τους: Εξαιρετικά σάντουιτς και υπέροχες, φρεσκοφτιαγμένες σαλάτες.
Και
Του «Popeye bistro», Σταϊκοπούλου 32, Ναύπλιο, για ποιοτικό φαγητό, την νοστιμότερη πίτσα που έχετε ποτέ δοκιμάσει, τέλειες μακαρονάδες, εξαιρετικά και προσεκτικά διαλεγμένα κρασιά και μια αξιόλογη συλλογή από ελληνικές και ξένες μπἰρες.
Και
Του «Βάτραχος Café», Υψηλάντου & Κωλέττη 1, Ναύπλιο, με προϊόντα που σας επιτρέπουν να περνάτε ευχάριστα την ώρα σας.
Και στα τρία αυτά μαγαζιά προτείνω να δοκιμάσετε και τον καφέ τους. Εξαιρετικός! Ο καλύτερος καφές στην πόλη!
Η επιλογή και ανάπτυξη του θέματος, όπως πάντα, δική μου.