Πάμε σε ένα δημοψήφισμα με συνοπτικές διαδικασίες, με κλειστές τράπεζες, με αυστηρούς περιορισμούς στις συναλλαγές, με ολοκληρωτικό πάγωμα της αγοράς, με την χώρα αποκομμένη από τα διεθνή συναλλακτικά κέντρα και πλατφόρμες, γιατί έτσι αποφάσισε ο Τσίπρας και η παρέα του (μάλλον έτσι το είχαν σχεδιάσει από την αρχή!…).
Η ανακοίνωση του δημοψηφίσματος σε συνδυασμό με τη λήξη της παράτασης του μνημονίου στις 30 Ιουνίου έβαλε την ελληνική χρεοκοπία επί τάπητος. Μια πρώτη γεύση των συνεπειών την είδαμε το περασμένο Σαββατοκύριακο με τις ουρές στα ΑΤΜ, τα πρατήρια και τα σούπερ μάρκετ… Τις επόμενες μέρες θα δούμε τις καταλυτικές επιδράσεις της επέκτασης αυτών των φαινομένων.
Υπάρχουν τρία ενδεχόμενα σε σχέση με το δημοψήφισμα της επόμενης Κυριακής. Το πρώτο είναι οι εξελίξεις και η ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού και των πολιτικών του προϊσταμένων να μην επιτρέψουν να γίνει. Τα άλλα δύο είναι να πλειοψηφήσει το ΝΑΙ ή το ΟΧΙ στο νέο μνημόνιο όποιο και να είναι αυτό γιατί είναι ασαφές ποιο ακριβώς θα είναι αυτό.
Αν στο δημοψήφισμα της επόμενης Κυριακής πλειοψηφήσει το ΝΑΙ, το πιθανότερο είναι να δρομολογηθούν άμεσα εκλογές στις αρχές Αυγούστου. Οι εκλογές μοιραία θα γίνουν με ελέγχους κεφαλαίων, προβλήματα στα ράφια, επιχειρήσεις που υπολειτουργούν, καθυστερήσεις καταβολής μισθών στον ιδιωτικό τομέα, ακόμη και από τις επιχειρήσεις που μέχρι πρόσφατα ήταν υγιείς και αδυναμία πλήρους καταβολής μισθών και συντάξεων σο δημόσιο. Το πιθανότερο σε αυτό το σενάριο είναι η συντριβή του κυβερνητικού συνασπισμού και η δημιουργία μιας κυβέρνησης που θα προσπαθήσει να πετύχει μια νέα συμφωνία με τους εταίρους ικανή να κρατήσει τη χώρα στο ευρώ και την ΕΕ. Η παραμονή στο ευρώ και σε αυτήν την περίπτωση δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη, οι πιθανότητες όμως όσο πιο σύντομα συμβεί αυτό είναι να αυξηθούν πάνω από το 50%.
Αν επικρατήσει το ΟΧΙ οι πιθανότητες εξόδου από το ευρώ αυξάνονται κατακόρυφα. Πρώτο βήμα εξόδου από το ευρώ θα είναι η καταβολή μέρους μισθών και συντάξεων και αξιόγραφα ΙΟU ή ομόλογα αξίας «χαρτοπετσέτας» του ελληνικού δημοσίου. Το πολύ σε δύο – τρεις μήνες η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να πάει σε εκλογές υπό το βάρος των εξελίξεων, αλλά η ζημιά σε σχέση με το ευρώ και την ΕΕ θα έχει γίνει.
Ακόμη και στην περίπτωση του ΝΑΙ η αδυναμία του κράτους να καταβάλλει πλήρεις μισθούς και συντάξεις τις επόμενες εβδομάδες πρέπει να θεωρείται βέβαιη. Κρίσιμη απόφαση εκεί θα είναι αντί να αποφασιστεί η αναπλήρωση με εκτυπωμένες «χαρτοπετσέτες» η συναίνεση της κοινωνίας στην καταβολή με λιγότερα ευρώ… Να αποφευχθεί δηλαδή προσφυγή στην ευκολία της εκτύπωσης άχρηστων αξιόγραφων που θα ανοίξουν το δρόμο στο διπλό νόμισμα και την έξοδο στην δραχμή. Η πρώτη ημέρα της εβδομάδας ήταν μέρα – σοκ για τις διεθνείς αγορές όμως μέσα στην εβδομάδα ισορρόπησαν ενώ στη συνέχεια θα ενδυναμωθούν είτε η Ελλάδα δρομολογήσει την παραμονή στο ευρώ είτε στην έξοδο.
Είτε η παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ είτε η έξοδος θα ενδυναμώσει την Ευρωζώνη και θα επιταχύνει την οικονομική και πολιτική ενοποίησή της. Η κατάσταση που θα επικρατήσει τις επόμενες εβδομάδες στην Ελλάδα, όπως έχουμε προβλέψει πολύ καιρό πριν (εις ώτα μη ακουόντων), θα αποδυναμώσει το κύμα του ευρωσκεπτικισμού στην Ευρώπη. Το ελληνικό χρηματιστήριο στην περίπτωση του ΝΑΙ και διασφάλισης της παραμονής στο ευρώ θα αρχίσει να προεξοφλεί μετά το αρχικό σοκ αποτέλεσμα των επόμενων εκλογών το οποίο πιθανόν να βάλει τέλος στην αριστερή διακυβέρνηση. Στην περίπτωση του όχι η κατάσταση περιπλέκεται και θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος.
Όπως και να έχει η αναγγελία του δημοψηφίσματος ορίζει για την αγορά την τελική ευθεία του μεταπολιτευτικού μοντέλου και της αριστερής διακυβέρνησης. Ομως όπως συνηθίζουμε να λέμε χρόνια τώρα, το πιο βαθύ σκοτάδι είναι λίγο πριν ξημερώσει… Αρχίζει πλέον να δημιουργείται η προσδοκία για φως στον ορίζοντα. Οι περιστάσεις απαιτούν ψυχραιμία και σύνεση. Οι θιασώτες του ΟΧΙ, της δραχμής και της επίσημης σοβιετοποίησης της χώρας έχουν ήδη εκτροχιασθεί σε χυδαίες ύβρεις. Οι πραγματικοί δημοκράτες πατριώτες (πολιτικοί, δημοσιογράφοι και πολίτες), που πιστεύουμε ότι ανήκουμε και πρέπει να μείνουμε Ευρώπη, δεν πρέπει να πέσουμε στην παγίδα ενός νέου διχαστικού εμφυλίου. Με ψυχραιμία έχουμε καθήκον να εξηγήσουμε όσο πιο απλά και κατανοητά γίνεται, τι ακριβώς σημαίνει το ΝΑΙ και τι το ΟΧΙ!
* Ο Φάνης Ζουρόπουλος είναι τ. πρόεδρος της Ε.Ι.Ε.Τ. και εκτελεστικός πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων (Ε.Ε.Δ.)