Παραμονή στο θέμα της Ευρώπης παρά τα όσα ευνοϊκά και ελπιδοφόρα γράψαμε στο προηγούμενο σημείωμα. Μετά από δύο παγκόσμιους πολέμους και εξήντα χρόνια ειρήνης, οικονομικής σταθερότητας, ανάπτυξης, πολιτισμού και κοινωνικών παροχών, η Ευρώπη βρίσκεται και πάλι μπροστά σε ένα ιστορικό μονοπάτι. Δέχεται «επίθεση» από το Ισλάμ, δέχεται εκατομμύρια πρόσφυγες μουσουλμανικού πληθυσμού, γερνάει κυριολεκτικά, (ο πληθυσμός της το 2050 από 450 εκατομμύρια θα γίνει 310 εκ…), τα άκρα φαίνεται να παίρνουν το πάνω χέρι, οι Ευρωπαϊκές ελίτ μοιάζουν να τα έχουν χαμένα μπροστά στις εξελίξεις!…
Προσφυγικό – μεταναστευτικό και Ισλαμική τρομοκρατία υπονομεύουν την συνθήκη του Σέγκεν που είναι το βασικό θεμέλιο για την Ευρωπαϊκή ενοποίηση, ενώ σύντομα η Ευρώπη θα βρεθεί μπροστά σε νέα προβλήματα όπως το Βrexit, τα οικονομικά προβλήματα των περιφερειακών χωρών, ο χαμηλός βαθμός ανάπτυξης, η αδυναμία άσκησης, ενιαίας και αμυντικής εξωτερικής πολιτικής, η πτώση της τιμής του πετρελαίου που μειώνει το κόστος ενέργειας και οι γεωπολιτικές δονήσεις σε διάφορες περιοχές του κόσμου…
Ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός, η μοναδική κοιτίδα ελευθερίας στον πλανήτη δέχεται επίθεση και ένα απύθμενο μίσος αιωρείται πάνω από την γηραιά ήπειρο.
Το κύριο χαρακτηριστικό των εχθρών της Δύσης είναι το έλλειμμα ανοχής για την ζωή των άλλων. Δεν θέλουν την ελευθερία τους, θέλουν να στερήσουν την ελευθερία των τρίτων. Εχθρεύονται τον πλουραλισμό που κατέκτησε ο δυτικός πολιτισμός, αυτόν που ονομάζουν «κενότητα νοήματος», «τεχνοκρατικό ή υλιστικό πολιτισμό», «πτώση του ανθρώπου», «ηθική καταστροφή» κ.λπ. Το περίεργο όμως είναι ότι αυτός ο πολιτισμός της ανοχής είναι πολύ σκληρός για τον εαυτό του. Όλα τα ιδεολογικά ρεύματα της Ευρώπης, γράφει ο Γάλλος φιλόσοφος Πασκάλ Μπρυκνέρ, υπερτονίζουν τα αρνητικά του δυτικού πολιτισμού και αποσιωπούν τα θετικά του: « Από τον υπαρξισμό ως τον αποδομισμό», ολόκληρη η νεωτερική σκέψη αναλώνεται στη μηχανική καταγγελία της Δύσης, υπογραμμίζοντας την υποκρισία, τη βιαιότητα και την ατιμία της. (…) Από το 1945 και μετά, η ήπειρος μας κατατρύχεται από το μαρτύριο της μεταμέλειας. (…) Το να γεννιέσαι Ευρωπαίος σημαίνει να κουβαλάς ένα ολόκληρο φορτίο από διαστροφές και ασχήμιες που σημαδεύουν στίγματα. Σημαίνει πως αναγνωρίζεις ότι ο λευκός άνθρωπος έσπειρε την καταστροφή και τον θάνατο όπου πάτησε το πόδι του. Για τον Ευρωπαίο, «υπάρχω» σημαίνει καταρχάς «ζητώ συγνώμη».
Ο Γάλλος στοχαστής δεν αποσιωπά τις αρνητικές εκφράσεις του δυτικού πολιτισμού, αλλά τονίζει ότι και τα φάρμακα γι’ αυτές τις ασθένειες πάλι ευρωπαϊκά ήταν. Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι στο παρελθόν της Ευρώπης δεν υπάρχουν μόνο «ποτάμια αίματος και λάσπης», υπάρχει επίσης η πρόοδος του δικαίου και της δημοκρατίας.
Η «Ευρώπη», γράφει, «έχει γεννήσει τέρατα: ταυτόχρονα γέννησε και τις θεωρίες που μας βοηθούν να σκεφτόμαστε και να καταστρέφουμε τα τέρατα (…) Παίρνοντας τη σκυτάλη από τους Άραβες και τους Αφρικανούς, εγκαθίδρυσε το υπερατλαντικό δουλεμπόριο, αλλά πρωτοστάτησε και στην κατάργηση της δουλείας και έδωσε τέλος στο δουλοκτητικό σύστημα πριν από τα άλλα έθνη (…) Οι θρησκευτικοί πόλεμοι της Ευρώπης θα ευνοήσουν την κοσμική ιδέα, οι εθνικοί ανταγωνισμοί την ελπίδα για μια υπερεθνική κοινότητα, οι υπερπόντιες κατακτήσεις θα δημιουργήσουν το κίνημα κατά της αποικιοκρατίας , οι επαναστάσεις του 20ου αιώνα το κίνημα κατά του απολυταρχισμού. (…) Η Ευρώπη είναι το ολοκαύτωμα συν η καταστροφή του ναζισμού, είναι τα γκουλάγκ συν η πτώση του τείχους, οι αποικίες συν η κατάλυση της αποικιοκρατίας, η δουλεία και η κατάργηση της. Κάθε φορά που έχουμε μη συγκεκριμένη βιαιότητα όχι μόνο ξεπερνιέται, αλλά καθίσταται και παράνομη».
Η πραγματικότητα της Ευρώπης είναι ακριβώς αυτή που περιγράφει ο Μπρυκνέρ… Τούτη την στιγμή όμως, κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει πως θα καταλήξει αυτή η πολύπλευρη κρίση και τι μας περιμένει… αν δεν ενεργοποιηθούν τα αντανακλαστικά της Ευρώπης, που φαίνεται αρχίζουν να παίρνουν μπροστά…
* Ο Φάνης Ζουρόπουλος είναι τ. πρόεδρος της Ε.Ι.Ε.Τ. και εκτελεστικός πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων (Ε.Ε.Δ.)
zourop@otenet.gr