Ένας σπουδαίος Έλληνας από την Μικρά Ασία, ένας μεγάλος Ευρωπαίος διανοούμενος έφυγε από κοντά μας, πλήρης ημερών. Είχα την ιδιαίτερη τιμή να συναντώ τον αείμνηστο εθνικό δάσκαλο στις εκδηλώσεις για τις αλησμόνητες και όχι χαμένες πατρίδες, της Ένωσης Σμυρναίων. Θυμάμαι ότι ύστερα από κάποια εκδήλωση για τον Ιωάννη Καποδίστρια, στην οποία συμμετείχα ως ένας από τους ομιλητές, συζητούσαμε επί τρία τέταρτα της ώρας μέσα στο αυτοκίνητο, έξω από το σπίτι του για τα τραγικά λάθη της τότε πολιτικής-βασιλικής εξουσίας που οδήγησαν στη σφαγή του Ελληνισμού.
Ως πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών μίλησε στην εκδήλωση της πρώτης προβολής του ντοκυμανταίρ του ιστορικού πλέον Συλλόγου Οικολόγων Ύδρας, με τον τίτλο : «300 Χρόνια Αρχιτεκτονικής Παράδοσης της Ύδρας». Η εκδήλωση διοργανώθηκε στην Εθνική Πινακοθήκη, που γέμισε από φίλους του νησιού της Επανάστασης και του Πολιτισμού, με τιμώμενα πρόσωπα τα μέλη των διπλωματικών αποστολών των κρατών που εκπροσωπούνται στη χώρα μας. Ενδεικτικά, των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ρωσίας, της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Γερμανίας, της Ισπανίας, της Ολλανδίας, της Σουηδίας, της Κίνας, του Καναδά, της Αυστραλίας, της Βουλγαρίας, της Γιουγκοσλαβίας, της Τουρκίας.
Έξω φύσαγε ένα ζωηρό,φθινοπωρινό αεράκι που φούσκωνε τα σημαιάκια των δεκάδων πρεσβευτικών αυτοκινήτων που ανέμεναν τους διπλωμάτες γύρω από το κτήριο. Ήταν φυσικά εκεί ο αείμνηστος δήμαρχος της Ύδρας, Στέφανος Λούλος, ο αντιδήμαρχος Κώστας Στρουμπούλης, ο τότε υφυπουργός Άμυνας, Αντώνης Μπετενιώτης, που εκπροσωπούσε την κυβέρνηση.
Ο αείμνηστος αγωνιστής, δάσκαλος, Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος, εξόριστος από την χούντα στη Γυάρο, δεν έπαψε ούτε στιγμή να βρίσκεται στην πρωτοπορία για τη στήριξη των δημοκρατικών θεσμών και του κοινοβουλευτικού μας πολιτεύματος. Είναι ένας από τους λίγους ανθρώπους, που με βεβαιότητα μπορεί να πει κανείς ότι είναι αναντικατάστατος!
Έζησε τη σφαγή του ελληνικού πληθυσμού από τους νεότουρκους και τους φονιάδες τους Τσέτες, στη μαρτυρική παραλία της Σμύρνης και ποιός ξέρει, ίσως να ήταν μπροστά στη σφαγή του παππού μου, Στέφανου Αντωνίου Τσακίρη και του μικρότερου γιού του, Βίτωνα, που είχε το όνομα του αρχαίου Έλληνα μηχανικού. Η γιαγιά μου, Κόνα Παρασκευώ ίσα που πρόλαβε να τραβήξει πάνω στο πλοίο τον πατέρα μου, Αντώνη, που ήταν τότε δέκα χρόνων. Αυτό ήταν ένα από τα θέματα που μας διηγόταν στην Ένωση Σμυρναίων μαζί με τον άλλο σπουδαίο Σμυρνιό αντιστασιακό, διανοούμενο, καθηγητή της Ψυχιατρικής, Θάνο Κωνσταντινίδη, που έφυγε κι αυτός, επίσης πλήρης ημερών, πριν από λίγο καιρό.
Στον χαιρετισμό του, στην εκδήλωση, ο μεγάλος αυτός Έλληνας ζήτησε με παλλόμενη φωνή από συγκίνηση τον σεβασμό, τη στοργή και την ιδιαίτερη φροντίδα της πολιτείας για την Ύδρα, την ηγέτιδα δύναμη στον κατά θάλασσα απελευθερωτικό αγώνα».
Η υπενθύμιση ότι η Ύδρα είναι ένας τόπος με ιστορία 6.000 ετών, συνεχίζεται. Τα δημόσια και ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια προβάλλουν διαρκώς τα δύο ντοκυμανταίρ παραγωγής του Συλλόγου Οικολόγων Ύδρας, «300 Χρόνια Αρχιτεκτονικής Παράδοσης της Ύδρας» και «ΥΔΡΑ-ΔΟΚΟΣ, 6.000 Χρόνια Ιστορίας και Πολιτισμού»
Αχ, αγαπημένε συνέλληνα, Μικρασιάτη, Δάσκαλε, φίλε της Ύδρας, Ευρωπαίε φιλόσοφε, βάλσαμο στην καρδιά σου θα ήταν να βλέπεις μετά από 90 χρόνια τον σταυρό να πέφτει στη θάλασσα, στην παραλία της Σμύρνης, αγιάζοντας το αίμα των χιλιάδων Ελλήνων παιδιών, ανδρών και βιασμένων γυναικών. Αυτό το δοξαστικό μυστήριο δεν ήταν απλώς μια τελετή που κινηματογραφούσαν και οι μυστικοί πράκτορες της Τουρκίας. Ήταν μια πράξη αντίστασης και ένας όρκος βαρύς για την ευθύνη που έχουν οι Έλληνες να διατηρήσουν ιερή τη μνήμη των αλησμόνητων πατρίδων.
Κάπου εκεί, ανάμεσα από τους σφαγιασθέντες ορθόδοξους χριστιανούς, ήταν και ο Μητροπολίτης Σμύρνης, που πριν τον δολοφονήσουν οι ορδές του Κεμάλ, τον έσερναν σαν σκυλί σε όλη την πόλη. Ήταν μια πράξη αντίστασης, σου λέω Δάσκαλε, η ρίψη του σταυρού στα φετεινά Θεοφάνεια. Ήταν μια σθεναρή υπόμνηση, ότι αυτές οι πατρίδες δεν είναι χαμένες, όσο παραμένει ζωντανή η μνήμη στη συνείδηση του έθνους μας, όσο οι ελληνικές υπογραφές υπάρχουν και θα υπάρχουν στα αρχαία αγάλματα της Περγάμου, της Τροίας, της Εφέσσου, της Μιλήτου, της Σμύρνης και σε όλες τις μικρασιατικές ακτές. Και ας μην ξεχνάμε ότι ο Όμηρος γεννήθηκε στη Σμύρνη! Ας ονομάζουν Ομέρ τα Τουρκόπουλα. Του κάκου προσπαθούν να νοθεύσουν την ιστορία των 6.000 χρόνων ελληνικού πολιτισμού.
Σε ευχαριστούμε, Δάσκαλε, για ό,τι προσέφερες στην πατρίδα μας, στην παιδεία, στη μελέτη της ιστορίας και την ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού. Σε ευχαριστούμε για την αγάπη σου στο νησί μας. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μικρασιάτης, «πράσινος» Πατριάρχης και Αρχηγός της Ορθοδοξίας, Βαρθολομαίος ο Β’, αποδέχθηκε εγγράφως και είναι επί μια δωδεκαετία, επίτιμος πρόεδρος του ιστορικού, όπως τον αποκαλεί ο ίδιος, Συλλόγου Οικολόγων Ύδρας.
Καλό ταξίδι, αξέχαστε Δάσκαλε.
* Ο Μανόλης Τσακίρης είναι συγγραφέας (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών, 1977)