Σένγκεν: Αξιολόγηση σχεδίου δράσης της Ελλάδας

Το ελληνικό σχέδιο δράσης αποτελεί τον χάρτη πορείας της χώρας για την υλοποίηση των συστάσεων του Συμβουλίου σχετικά με την αντιμετώπιση των ελλείψεων που εντοπίστηκαν στη διαχείριση του ελληνικού τμήματος των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Η αξιολόγηση της Επιτροπής καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, αν και η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο, απαιτούνται περαιτέρω βελτιώσεις τόσο στο ίδιο το σχέδιο δράσης όσο και στην υλοποίησή του, προκειμένου να αντιμετωπιστούν ολοκληρωμένα οι ελλείψεις που εντοπίστηκαν. Η σημερινή αξιολόγηση αποτελεί ένα ακόμη στάδιο της διαδικασίας που έχει καθορίσει η Επιτροπή στον χάρτη πορείας «Αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν», με την οποία επιδιώκεται να δοθεί τέλος στους προσωρινούς ελέγχους που διεξάγονται σήμερα στα εσωτερικά σύνορα και να αποκατασταθεί η ομαλή λειτουργία του χώρου Σένγκεν πριν από το τέλος του έτους.
 
Ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε: «Η δυνατότητα της ΕΕ να διατηρήσει έναν χώρο απαλλαγμένο από ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα εξαρτάται από την ικανότητά μας να διαχειριζόμαστε αποτελεσματικά τα εξωτερικά μας σύνορα. Χαιρετίζω τις αδιάκοπες προσπάθειες που καταβάλλουν οι ελληνικές αρχές για τη βελτίωση της κατάστασης, τις οποίες στηρίζουμε. Ωστόσο, θα πρέπει επίσης να υπογραμμίσω ότι επιβάλλεται να εφαρμοστούν όλες οι συστάσεις του Συμβουλίου και της Επιτροπής προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πρωτοφανής πίεση στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης. Στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών μελών είναι να διασφαλιστεί και να ενισχυθεί ο χώρος Σένγκεν. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να παρέχει τη στήριξή της στην Ελλάδα, και αναμένει από τα κράτη μέλη να πράξουν το ίδιο.»
 
Στην αξιολόγησή της η Επιτροπή εκτιμά ότι  έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά πολλές από τις συστάσεις του Συμβουλίου. Στο σχέδιο δράσης που υπέβαλε η Ελλάδα περιγράφεται λεπτομερώς ο τρόπος με τον οποίο η χώρα θα αυξήσει το προσωπικό που απασχολείται στις διαδικασίες καταγραφής, θα επεκτείνει τις εγκαταστάσεις υποδοχής, θα αναβαθμίσει τα συστήματα πληροφορικής και θα δημιουργήσει ένα σύστημα αποτελεσματικής επιτήρησης των ακτών. Ωστόσο, η Επιτροπή θεωρεί ότι για ορισμένες προτεινόμενες δράσεις απαιτούνται περισσότερες πληροφορίες και/ή διευκρινίσεις, προκειμένου να διασφαλιστεί η σωστή αξιολόγηση και παρακολούθηση της υλοποίησής τους. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν η έλλειψη λεπτομερούς χρονοδιαγράμματος για την ολοκλήρωση των δράσεων, η έλλειψη πληροφοριών σχετικά με τις αρχές που είναι υπεύθυνες για την εφαρμογή των συστάσεων, καθώς και η ανάγκη επίσπευσης και αναπροσαρμογής του ελληνικού εθνικού προγράμματος, ώστε να χρησιμοποιηθούν σωστά τα σημαντικά κονδύλια που παρέχονται από τα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ, ιδίως το εθνικό πρόγραμμα για το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας.
 
Η Επιτροπή ζητεί από την Ελλάδα να της διαβιβάσει τα πρόσθετα στοιχεία και τις αναγκαίες διευκρινίσεις μέχρι τις 26 Απριλίου και εκφράζει τη σταθερή της στήριξη προς τη χώρα.
Ο χάρτης πορείας «Αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν»pdf της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 4ης Μαρτίου 2016, που εγκρίθηκε από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων στις 7 Μαρτίου 2016, θέσπισε μέτρα για την αντιμετώπιση των ελλείψεων στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Αποκαθιστά τις ελλείψεις αυτές παρέχοντας τη δυνατότητα για άρση της κατ’ εξαίρεση επαναφοράς των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα. Ο χάρτης πορείας ορίζει ρητά ότι αν οι μεταναστευτικές πιέσεις και τα διαπιστωθέντα προβλήματα στον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων συνεχιστούν και πέραν της 12ης Μαΐου, η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει πρόταση στο Συμβούλιο, σύμφωνα με το άρθρο 26 παράγραφος 2 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν, για να καταστεί δυνατή η παράταση των ελέγχων σε ορισμένα σύνορα για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση, εάν είναι αναγκαίο, κρίνοντας ότι έτσι διασφαλίζει τη λειτουργία του χώρου Σένγκεν στο σύνολό του.
 
Ιστορικό
Σύμφωνα με τον μηχανισμό αξιολόγησης του Σένγκεν, που δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 2013, πραγματοποιούνται στα κράτη μέλη αξιολογήσεις με βάση ένα πολυετές και ένα ετήσιο πρόγραμμα αξιολόγησης. Οι σχετικές επισκέψεις ελέγχου μπορεί να προαναγγέλλονται ή να έχουν αιφνιδιαστικό χαρακτήρα και διεξάγονται από ομάδες εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών και του Frontex υπό την ηγεσία της Επιτροπής.
Μετά από κάθε επίσκεψη, συντάσσεται έκθεση για τη διαπίστωση τυχόν αδυναμιών, η οποία συνοδεύεται από συστάσεις για διορθωτικά μέτρα που πρέπει να υλοποιηθούν εντός καθορισμένης προθεσμίας. Το Συμβούλιο εγκρίνει, βάσει πρότασης της Επιτροπής, τις συστάσεις. Στη συνέχεια, το αξιολογούμενο κράτος μέλος πρέπει να υποβάλει ένα σχέδιο δράσης το οποίο καθορίζει τον τρόπο αντιμετώπισης των αδυναμιών που διαπιστώθηκαν.
 
Εάν υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων, η Επιτροπή μπορεί επιπλέον να εισηγηθεί στο αξιολογούμενο κράτος μέλος να λάβει ορισμένα ειδικά μέτρα, προκειμένου να διασφαλισθεί η συμμόρφωση με τις συστάσεις του Συμβουλίου.
 
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η διαδικασία αυτή βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη μετά από αξιολόγηση της εφαρμογής των κανόνων Σένγκεν στον τομέα της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων τον Νοέμβριο του 2015. Η έκθεση αξιολόγησης, η οποία βασίζεται σε επιτόπιους ελέγχους και αποκαλύπτει σοβαρές ελλείψεις στην πραγματοποίηση ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα της Ελλάδας, εγκρίθηκε από την Επιτροπή στις 2 Φεβρουαρίου 2016. Στις 12 Φεβρουαρίου 2016 το Συμβούλιο ενέκρινε συστάσεις για διορθωτικά μέτρα. Δεδομένου ότι η έκθεση αξιολόγησης διαπίστωσε σοβαρές ελλείψεις, η Επιτροπή εξέδωσε επιπλέον, στις 24 Φεβρουαρίου 2016, εκτελεστική απόφαση σχετικά με συστάσεις για συγκεκριμένα μέτρα που πρέπει να λάβει η Ελλάδα. Στόχος των συστάσεων είναι να διασφαλιστεί ότι η Ελλάδα εφαρμόζει σωστά και αποτελεσματικά όλους τους κανόνες Σένγκεν σχετικά με τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων.