Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα τα βήματα που πρέπει να γίνουν προς την επίτευξη αποτελεσματικής και πραγματικής Ένωσης Ασφάλειας της ΕΕ, με βάση το Ευρωπαϊκό Θεματολόγιο για την Ασφάλεια που παρουσιάστηκε στις 28 Απριλίου 2015. Μολονότι την ευθύνη για την ασφάλεια φέρουν κυρίως τα κράτη μέλη, οι διακρατικές απειλές όπως η τρομοκρατία δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά χωρίς κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο αναπτύσσονται τα εργαλεία, οι υποδομές και το περιβάλλον που απαιτούνται ώστε οι εθνικές αρχές να συνεργάζονται αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση της κοινής πρόκλησης. Αλλά η πλήρης προστιθέμενη αξία μιας Ένωσης Ασφάλειας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη χρήση αυτού του πλαισίου για την κάλυψη επιχειρησιακά τρωτών σημείων και πληροφοριακών κενών. Αυτό απαιτεί ριζική αλλαγή στο επίπεδο των κρατών μελών και των οικείων αρχών επιβολής του νόμου, σε στενή συνεργασία με τους οργανισμούς της ΕΕ.
Ο πρώτος Αντιπρόεδρος κ. Φρανς Τίμερμανς δήλωσε σχετικά: «Η τρομοκρατία δεν γνωρίζει σύνορα. Οι εθνικές αρχές είναι υπεύθυνες για την εσωτερική ασφάλεια. Ωστόσο, πρέπει να μπορούν να συνεργάζονται αρμονικά για την πρόληψη της τρομοκρατίας και τον εντοπισμό των δραστών. Η ΕΕ μπορεί και πρέπει να παρέχει το κατάλληλο πλαίσιο και τα εργαλεία για αυτόν τον σκοπό, αλλά αυτό που θα κάνει τη διαφορά είναι ο τρόπος που θα τα χρησιμοποιήσουν τα κράτη μέλη. Οι αρχές επιβολής του νόμου σε όλα τα κράτη μέλη μας θα πρέπει και να “σκέφτονται ευρωπαϊκά” και να “δρουν ευρωπαϊκά”, διότι η εσωτερική ασφάλεια αποτελεί κοινή ευθύνη.»
Ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος, πρόσθεσε: «Στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η δημιουργία χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, χωρίς εσωτερικά σύνορα για τους πολίτες της. Η εσωτερική ασφάλεια ενός κράτους μέλους είναι η εσωτερική ασφάλεια όλων των κρατών μελών. Ο κατακερματισμός μας καθιστά ευάλωτους. Αυτόν τον κατακερματισμό εκμεταλλεύονται στο έπακρο τρομοκράτες και εγκληματίες, όπως κατέστη φανερό με τις πρόσφατες επιθέσεις σε αρκετά από τα κράτη μέλη μας. Πρέπει να ξεπεράσουμε αυτήν την κατάσταση και να μετατρέψουμε τις δεσμεύσεις μας σε δράση για να επιτύχουμε πραγματική Ένωση Ασφάλειας στην ΕΕ.»
Σε μια Ένωση Ασφάλειας, οι αστυνομικές δυνάμεις σε ένα κράτος μέλος θα πρέπει να ανταλλάσσουν αυτόματα σημαντικές πληροφορίες με συναδέλφους σε άλλα κράτη μέλη. Η ανακοίνωση που εξέδωσε σήμερα η Επιτροπή καταγράφει την πρόοδο που έχει σημειωθεί σχετικά με τις δράσεις στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Θεματολογίου για την Ασφάλεια, εντοπίζει τα κενά εφαρμογής στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και καθορίζει τις δράσεις που πρέπει να αναληφθούν για την κάλυψη αυτών των κενών. Παρέχει χάρτη πορείας στον οποίο προσδιορίζονται ορισμένοι τομείς προτεραιότητας για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, όπου απαιτείται η θέσπιση και η εφαρμογή μέτρων που προτείνει η Επιτροπή, καθώς και περαιτέρω δράση. Τα μέτρα αυτά, που αποσκοπούν στην ενίσχυση της συλλογικής ικανότητας για την αντιμετώπιση της τρομοκρατικής απειλής, περιλαμβάνουν:
- Αντιμετώπιση της απειλής των αλλοδαπών τρομοκρατών μαχητών που επιστρέφουν στις χώρες τους: οι εθνικές αρχές πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένες σχετικά με τις κινήσεις αλλοδαπών τρομοκρατών μαχητών, τόσο εξερχόμενων όσο και εισερχόμενων, και να ανταλλάσσουν αυτές τις πληροφορίες μεταξύ τους και με τους οργανισμούς της ΕΕ μέσω του συστήματος πληροφοριών Σένγκεν και του Ευρωπαϊκού Αντιτρομοκρατικού Κέντρου της Ευρωπόλ·
- Πρόληψη και καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης: πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης Ευρωπαίων πολιτών από τρομοκρατικές οργανώσεις. Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι ήδη ριζοσπαστικοποιημένοι παρακολουθούν προγράμματα αποριζοσπαστικοποίησης και εμποδίζονται να διαδίδουν τρομοκρατική προπαγάνδα και ρητορική του μίσους, καθώς και ότι οι πληροφορίες σχετικά με όσους παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο ριζοσπαστικοποίησης ανταλλάσσονται εκ των προτέρων·
- Επιβολή κυρώσεων στους τρομοκράτες και τους υποστηρικτές τους: το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα πρέπει να καταλήξουν ταχέως σε συμφωνία σχετικά με την πρόταση οδηγίας της Επιτροπής σχετικά με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, ώστε να ενισχυθεί η ποινικοποίηση των αδικημάτων που συνδέονται με την τρομοκρατία, όπως τα ταξίδια για τρομοκρατικούς σκοπούς και η παροχή χρηματοδότησης, στέγασης, μεταφοράς ή υλικής υποστήριξης σε τρομοκράτες·
- Βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών: το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα πρέπει να οριστικοποιήσουν ταχέως τον αναθεωρημένο κανονισμό για την Ευρωπόλ και να εγκρίνουν τις νομοθετικές προτάσεις που υποβλήθηκαν από την Επιτροπή για τη βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών και τη διαλειτουργικότητα των βάσεων δεδομένων και των συστημάτων πληροφοριών, όπως την επέκταση του ευρωπαϊκού συστήματος πληροφοριών ποινικού μητρώου (ECRIS) σε πολίτες εκτός ΕΕ·
- Ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Αντιτρομοκρατικού Κέντρου: το Ευρωπαϊκό Αντιτρομοκρατικό Κέντρο θα πρέπει να ενισχυθεί ώστε να καταστεί ο κόμβος ανταλλαγής πληροφοριών των αρχών επιβολής του νόμου για την ανάλυση απειλών και να υποστηρίξει τη χάραξη αντιτρομοκρατικών επιχειρησιακών σχεδίων. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει πρωτοβουλίες για ανάπτυξη του Κέντρου σε ισχυρότερη δομή, με την ικανότητα για κοινό επιχειρησιακό σχεδιασμό, αξιολογήσεις απειλών και συντονισμό ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου. Θα πρέπει να αρχίσει ήδη επειγόντως η εκπόνηση κοινών αξιολογήσεων απειλών σχετικά με την τρομοκρατία και τη ριζοσπαστικοποίηση.
- Διακοπή της πρόσβασης των τρομοκρατών σε όπλα και εκρηκτικά: τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόσουν κατά προτεραιότητα το σχέδιο δράσης σχετικά με τα πυροβόλα όπλα και τις εκρηκτικές ύλες, ενώ το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα πρέπει να εγκρίνουν την πρόταση για την αναθεώρηση της οδηγίας σχετικά με τον έλεγχο της απόκτησης και της κατοχής όπλων που υποβλήθηκε από την Επιτροπή στις 18 Νοεμβρίου 2015·
- Διακοπή της πρόσβασης των τρομοκρατών σε κεφάλαια: η Επιτροπή θα υλοποιήσει το σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας ώστε να βοηθήσει τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τον εντοπισμό και την παρεμπόδιση διακίνησης κεφαλαίων και άλλων περιουσιακών στοιχείων και να παρακωλύσει τις πηγές εσόδων τρομοκρατικών οργανώσεων·
- Προστασία πολιτών και υποδομών ζωτικής σημασίας: οι αρχές επιβολής του νόμου και άλλες βασικές αρχές πρέπει να είναι καλύτερα προετοιμασμένες για κινδύνους για την ασφάλεια που συνδέονται με την ευπάθεια υποδομών ζωτικής σημασίας, να εξασφαλίζουν την αποτελεσματική ανταλλαγή σχετικών πληροφοριών, να σχεδιάζουν προληπτικά μέτρα με συντονισμένο τρόπο σε διασυνοριακό επίπεδο και να στηρίζουν την έρευνα σχετικά με μελλοντικές τεχνολογικές ανάγκες και ανάγκες σε ικανότητες·
- Η εξωτερική διάσταση: πρέπει να διασφαλίζεται μεγαλύτερη συνοχή μεταξύ εσωτερικών και εξωτερικών δράσεων στον τομέα της ασφάλειας. Με βάση το έργο του Συντονιστή Αντιτρομοκρατικής Δράσης της ΕΕ, της Επιτροπής και της ΕΥΕΔ, η ΕΕ θα πρέπει να κινήσει διαδικασίες δημιουργίας εταιρικών σχέσεων κατά της τρομοκρατίας με χώρες γύρω από τη Μεσόγειο.