Με αφορμή μία σχολική θεατρική παράσταση

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (2002), αναπηρία είναι το αποτέλεσμα οργανικών ή περιβαλλοντολογικών αιτίων που δημιουργούν ένα σύνολο εμποδίων σε σημαντικές περιοχές της ζωής, όπως η αυτοεξυπηρέτηση, η απασχόληση, η εκπαίδευση, η ψυχαγωγία και η γενικότερη κοινωνική συμμετοχή.

Βάσει του παραδοσιακού / ιατρικού μοντέλου, η αναπηρία ορίζεται ως η σωματική, νοητική, αισθητηριακή ή ψυχολογική ‘απόκλιση’ από αυτό που θεωρείται ‘φυσιολογικό’. Η προσέγγιση αυτή τοποθετεί τα προβλήματα που συνοδεύουν την αναπηρία στο ίδιο το άτομο, αφού υποστηρίζει ότι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία στην καθημερινή τους ζωή είναι φυσικό επακόλουθο των δικών τους λειτουργικών περιορισμών, αγνοώντας παντελώς την αλληλεπίδραση του ατόμου με το περιβάλλον.

Η διαχείριση του προβλήματος επικεντρώνεται αποκλειστικά και μόνο στην ιατρική αποκατάσταση. Στην περίπτωση που η αποκατάσταση δεν είναι εφικτή η κοινωνική απομόνωση των ατόμων με αναπηρία θεωρείται αναπόφευκτη και η φιλανθρωπία μοναδική λύση. Το μοντέλο αυτό κυριάρχησε στο σχεδιασμό πολιτικής για την αναπηρία για πολλά χρόνια, παρέχοντας τη θεωρητική τεκμηρίωση για την εφαρμογή πολιτικών (π.χ. ιδρυματοποίηση) που είχαν ως αποτέλεσμα την αποκοπή των ατόμων με αναπηρία τις κοινωνικές δραστηριότητας, οδηγώντας τα στον κοινωνικό αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση, καταστρατηγώντας ουσιαστικά τα ανθρώπινα και ατομικά δικαιώματά τους.

Βάσει του κοινωνικού μοντέλου, η αναπηρία αντιμετωπίζεται ως ένα πρόβλημα που δημιουργεί η ίδια η κοινωνία. Η προσέγγιση αυτή υποστηρίζει ότι τα προβλήματα που συνοδεύουν την αναπηρία είναι συνέπεια της αδυναμίας της κοινωνίας να λάβει υπόψη της τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία, δίνοντας παράλληλα έμφαση στη «διαφορά», στις «εύλογες προσαρμογές», στον «καθολικό σχεδιασμό» («Design for All»), «στα δικαιώματα». Επιπρόσθετα, θεωρεί ότι η αναπηρία είναι μια «κοινωνική κατασκευή». Σε ιδεολογικό επίπεδο, τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις και σε επίπεδο πρακτικής, ο σχεδιασμός του περιβάλλοντος που βασίζεται στο πρότυπο του αρτιμελούς ατόμου, αποτελούν τα βασικά αίτια για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία στην καθημερινή τους ζωή. Η διαχείριση του προβλήματος απαιτεί κοινωνική δράση και είναι ευθύνη της Πολιτείας να πραγματοποιήσει όλες εκείνες τις μετατροπές του περιβάλλοντος που απαιτούνται για τη διασφάλιση της πλήρους συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. Το κοινωνικό μοντέλο θεωρεί ότι η κοινωνική ένταξη των ατόμων με αναπηρία αποτελεί αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμά τους. Για αυτόν τον λόγο προτείνει ως λύση τη θέσπιση νομοθεσίας καταπολέμησης των διακρίσεων και προώθησης των ανθρώπινων και ατομικών δικαιωμάτων τους. Το κατά πόσο η προσέγγιση αυτή εφαρμόζεται στη χώρα μας αποτελεί αντικείμενο μελέτης , αλλά και συνεχούς προσπάθειας.

Η καθημερινότητα και η εμπειρία μας από συμπολίτες ΑΜΕΑ δείχνει ότι οι άνθρωποι αυτοί, μικροί και μεγάλοι είναι πολίτες με ξεχωριστές ικανότητες που με κάθε ευκαιρία τις αποδεικνύουν. Όταν μάλιστα συμβαδίζουν στην κοινή προσπάθεια, σχολείο και κοινωνία τα αποτελέσματα είναι  πολύ ενθαρρυντικά.

Πριν λίγες μέρες απολαύσαμε στην πλατεία Αγίου Γεωργίου, στο Ναύπλιο, μια εκπληκτική  ,θεατρική , παράσταση από τα παιδιά του Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου Αργολίδας, πλαισιωμένη από τις μελωδίες του Λουδοβίκου των Ανωγείων. Ήταν μια άρτια παραγωγή από τους μαθητές καθηγητές του σχολείου που μας γέμισε χαρά,  συγκίνηση και περηφάνια για αυτά τα παιδιά.

Γιατί έδειξαν σε όλους τι μπορεί να πετύχει κανείς όταν έχει θέληση, πείσμα , πίστη στον εαυτό του και τις δυνάμεις του. Ήταν μια  εντελώς ξεχωριστή βραδιά.

Και πέρα από τη συγκίνηση κι όλα τα άλλα συναισθήματα μας  υπενθύμισε την υποχρέωση  όπως  ως πολιτεία, αυτοδιοίκηση  , κοινωνία γενικότερα να στεκόμαστε πάντα  δίπλα  στους συμπολίτες με τις ξεχωριστές ικανότητες.

Aυτό βέβαια να γίνεται έμπρακτα, με συγκεκριμένα μέτρα και αποφάσεις που θα διευκολύνουν και θα βελτιώνουν την καθημερινότητα των ΑΜΕΑ. Προς αυτή την κατεύθυνση θα κινηθούμε.