Παρά τη βαριά ατμόσφαιρα που επικρατεί στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα από τα απανωτά κτυπήματα που δέχεται , και από έξω και από μέσα , 4 ημέρες στον «Ναό της Δημοκρατίας» που είναι το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο, στην διάρκεια μάλιστα της ολομέλειας (από 3-6 Οκτωβρίου) σε καθησυχάζουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υψώσει ένα τείχος προστασίας (έστω και ημιτελές σε ορισμένες περιπτώσεις) πάνω στο οποίο προσκρούουν ακόμα, όλες οι προσπάθειες των Ευρωσκεπτικιστών, των Ισλαμοφασιστών, των εχθρών της Δημοκρατίας και των φαιοκόκκινων ιδεολογιών που θέλουν να γκρεμίσουν το οικοδόμημα και να διαλύσουν κάθε προσπάθεια για ολοκλήρωση της πλήρους ενοποίησης, που όλο ξεκινάει αλλά και όλο αναβάλλεται…
Γενικό συμπέρασμα αυτών των ζωντανών επαφών, με ευρωβουλευτές, κοινοτικούς παράγοντες, υπουργούς , αλλά κυρίως με τους εκατοντάδες δημοσιογράφους από 27 κράτη που καλύπτουν τις εργασίες της ολομέλειας, η διαπίστωση μιας προσπάθειας διαμόρφωσης μιας στρατηγικής για την πορεία-μέλλον της Ε.Ε. μετά το Brexit, χωρίς μεγάλες ομολογουμένως προσδοκίες.
Τρεις προσεγγίσεις τελείως διαφορετικές, κυριαρχούν για το μέλλον της Ε.Ε. αυτή τη στιγμή, που ανήκουν σε τρεις διαφορετικές ενότητες πολιτικών δυνάμεων:
Η πρώτη προσέγγιση που υποστηρίζεται ανοικτά από τις εθνολαϊκιστικές δυνάμεις των άκρων, κυρίως της ακροδεξιάς, υποστηρίζει ουσιαστικά την διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την αντιστροφή της διαδικασίας της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, με ολική επιστροφή στο εθνικό κράτος. Μεγάλο τους όπλο το Brexit, που προσπαθούν να αξιοποιήσουν ως ευκαιρία για το αποφασιστικό τελικό κτύπημα στο «Ευρωπαϊκό οικοδόμημα». Ακόμα δεν έχουν συντονιστεί, γι’ αυτό και πέφτουν και… μπουνιές μεταξύ τους, όπως έγινε στους διαδρόμους του Ευρωκοινοβουλίου, αλλά «θα τα βρουν» και είναι άκρως επικίνδυνοι.
Με την λογική αυτή τα ακροδεξιά κόμματα στη Γαλλία, την Ολλανδία, την Δανία κ.α. υποστηρίζουν την διεξαγωγή δημοψηφισμάτων για την έξοδο των χωρών από την Ε.Ε. και την διακοπή της διαδικασίας της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Αν οι δυνάμεις αυτές έλθουν σε θέσεις εξουσίας, που ακόμα δεν είναι καθόλου βέβαιο, η Ευρώπη τελειώνει…
Η δεύτερη προσέγγιση προτείνει στην ουσία το πάγωμα της ενοποιητικής διαδικασίας για το ορατό μέλλον και υποστηρίζεται από την πλειονότητα των συντηρητικών πολιτικών δυνάμεων της Ε.Ε. και της Άνγκελα Μέρκελ συμπεριλαμβανομένης. Βασικό τους επιχείρημα είναι ότι το Brexit επιβάλλει μια μεγάλη περίοδο περισυλλογής πριν παρθούν νέες ενοποιητικές πρωτοβουλίες. Η στάση της Μέρκελ βέβαια υπαγορεύεται από την επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση του Σεπτεμβρίου 2017, αλλά και την αρνητική στάση άλλων συντηρητικών δυνάμεων ή χωρών (π.χ. ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, Πολωνία, Ουγγαρία κ.α.) να στηρίξουν πρωτοβουλίες εμβάθυνσης της Ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Η τρίτη προσέγγιση είναι αυτή της επιτάχυνσης και της εμβάθυνσης της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και προωθείται από μεγάλη κατηγορία αριστερών και σοσιαλδημοκρατικών πολιτικών δυνάμεων, με επικεφαλής τον Πρόεδρο του Ε.Κ. Μάρτιν Σούλτς, τον Πρόεδρο της Ε.Ε. Ζαν-Κλόντ Γιούνγκερ και τους φιλελεύθερους με επικεφαλής τον πρώην Πρωθυπουργό του Βελγίου Φερχόφσταντ. Οι δυνάμεις αυτές θέλουν να αξιοποιήσουν το Brexit σαν ευκαιρία για την προώθηση της ενοποίησης, πιστεύοντας πως τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ε.Ε. (ανεργία, προσφυγικό, τρομοκρατία, περιφερειακή αστάθεια κ.α.), θα λυθούν με «περισσότερη Ευρώπη» και όχι με «λιγότερη Ευρώπη» και επιστροφή στα εθνικά κράτη.
Υποστηρίζουν επίσης ότι η Ευρωζώνη (ΟΝΕ) όπως είναι σήμερα δεν είναι βιώσιμη και αν προχωρήσει η ολοκλήρωση με δημοσιονομική, οικονομική και τελικά πολιτική ένωση αργά ή γρήγορα θα καταρρεύσει…
Βασικό τους επίσης επιχείρημα και πολύ σωστό, είναι ότι το ενδεχόμενο πάγωμα της ενοποιητικής διαδικασίας θα οδηγήσει στην απαξίωση της Ε.Ε., με χώρες – μέλη που θα αρνούνται να εφαρμόσουν το δίκαιο και τις πολιτικές της (όπως περίπου κάνει η Ελλάδα…) και τελικά στην αποολοκλήρωση.
Χρειάζεται δηλαδή, ένα «νέο ευρωπαϊκό συμβόλαιο», με ευρύτερες συναινέσεις που δεν είναι εύκολο να επιτευχθούν αλλά είναι απαραίτητες.
Ο χρόνος πιέζει, αλλά όπως μου επισήμανε κορυφαίος Ευρωπαϊκός παράγοντας, για να ξεκινήσει αυτό με γρήγορους ρυθμούς, πρέπει να κλείσει ο εκλογικός κύκλος σε Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία κ.λ.π. Σε περίπτωση που το τρίτο σχέδιο δεν μπορέσει να υλοποιηθεί με την συμμετοχή όλων των κρατών, θα πάμε στην ολοκλήρωση με ευέλικτα διαφοροποιημένα σχήματα δυο πόλων ή ταχυτήτων…
Εξυπακούεται ότι η μοίρα της Ελλάδας είναι άρρηκτα συνυφασμένη με αυτή της Ε.Ε., παρ’ όλο που οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ δεν δείχνουν να ενδιαφέρονται, εκτός από το να πάρουν την επόμενη δόση τους… Όμως αδύναμη Ευρωπαϊκή Ένωση σημαίνει αδύνατη Ελλάδα και το αντίθετο , οι προοπτικές της Ευρώπης ενδιαφέρουν πρώτα από όλα τη χώρα μας, γιατί είναι η μοναδική ασπίδα προστασίας από την προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να αλλάξει το ισχύον πολιτικό καθεστώς, από φιλελεύθερη κοινωνική Δημοκρατία σε ένα νεφελώδες μόρφωμα εξωευρωπαϊκού τύπου Νότιας Αμερικής.
* Ο Φάνης Ζουρόπουλος είναι εκτελεστικός Πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και Τ. Πρόεδρος της Ένωσης Επαρχιακού Τύπου.