Διάλεξη του Καθηγητή Αρχαίας Ιστορίας & Αναπληρωτή Πρύτανη Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Αθηνών Κώστα Μπουραζέλη θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 31 Μαϊου (8:00 μ.μ.) στην Αίθουσα «Μέγας Αλέξανδρος» στο Άργος, στα πλαίσια του event series 2016-2017 από το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Harvard και σε συνεργασία με τον Δήμο Άργους – Μυκηνών.
Το Θέμα της διάλεξης θα είναι «Έλληνες και βάρβαροι. Κρίση και μετάπλαση της έννοιας της ελληνικότητας στα χρόνια του Αλεξάνδρου και την ελληνιστική εποχή».
Συνομιλητής θα είναι ο Πασχάλης Πασχίδης, Κύριος Ερευνητής στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
Σύντομη περίληψη της διάλεξης:
Το σχήμα Έλληνες-Βάρβαροι καθόρισε σε πολύ σημαντικό βαθμό τις αρχαίες ελληνικές αντιλήψεις των κλασσικών χρόνων (ιδίως μετά τους Περσικούς Πολέμους και την τόνωση της ελληνικής αυτοσυνειδησίας). Η αντίθεση μεταξύ του κόσμου των πολιτών του ελληνικού κόσμου και των μη συμμετεχόντων φυλετικά σ’ αυτόν ξένων φαινόταν πολωμένη, όσο κι αν υπήρχαν δυνατότητες και πρακτικές μάλιστα επαφών. Οι επαφές αυτές, με την βαθιά κρίση ιδίως των ελλαδικών πόλεων τον 4ο αι. π.Χ. και τη διοχέτευση ενός μεγάλου αριθμού Ελλήνων ως μισθοφόρων στην Περσική αυτοκρατορία, οδηγούσαν πλέον σε μια κρίση αυτής της παλιότερα αγέρωχης ελληνικότητας. Μια ουσιώδης μεταβολή σ’ αυτή την πραγματικότητα αρχίζει (κι εξελίσσεται συνέχεια) από τα χρόνια του Μ. Αλεξάνδρου.
Η κατάκτηση της Ασίας και της Αιγύπτου από τον Μακεδόνα βασιλιά δημιουργούσε την ανάγκη μιας νέας παγκόσμιας τάξης στη Μεσογειακή Ανατολή και τη βάση για την έμπρακτη αναθεώρηση του αντιθετικού εκείνου σχήματος. Ο Αλέξανδρος πρωτοστάτησε στην αναγνώριση αυτής της εκ των πραγμάτων επιβαλλόμενης νέας πραγματικότητας και την αντίστοιχη μετάπλαση της παλιάς αντίστιξης ‘΄Ελληνες-βάρβαροι’ σε μια διάκριση: ‘Έλληνες=πολιτισμένοι’ και ‘βάρβαροι=ανεπίδεκτοι τέτοιας εκπαίδευσης και συνακόλουθης ταυτότητας’. Η διαδικασία αυτή συνεχίσθηκε με πολλούς τρόπους στα ελληνιστικά χρόνια που ακολούθησαν και καταγράφηκε ήδη τον 2ο αι. π.Χ. από τον μεγάλο πτολεμαϊκό λόγιο της Αλεξάνδρειας Ερατοσθένη.
Βιογραφικό σημείωμα του Κώστα Μπουραζέλη
Ο Κώστας Μπουραζέλης είναι Καθηγητής της Αρχαίας Ιστορίας και Αναπληρωτής Πρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Διεθνών Σχέσεων του Εθνικού και Καποδιστριακού Παν/μίου Αθηνών. Θεματικά επίκεντρα των ερευνών του: πολιτική και θεσμική ιστορία του ελληνιστικού κόσμου, ιστορία των θεσμών του ρωμαϊκού κράτους (ρεπουμπλικανική και αυτοκρατορική περίοδος), θεσμική και κοινωνική εξέλιξη των νησιών του Αν. Αιγαίου στη ρωμαϊκή περίοδο, λατρεία των ηγεμόνων στον αρχαίο κόσμο, νεότερη ιστοριογραφία για την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα. Έχει δημοσιεύσει τέσσερα βιβλία και επιμεληθεί την έκδοση πολλών συλλογικών τόμων με σχετική θεματική.
Βιογραφικό σημείωμα του Πασχάλη Πασχίδη
Σπούδασε Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, απ’ όπου έλαβε διδακτορικό δίπλωμα στην Αρχαία Ιστορία το 2003. Εργάζεται στον Τομέα Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας (τμήμα πλέον του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών) του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, από το 1995 (ως ερευνητής από το 2006). Έχει διατελέσει, μεταξύ άλλων, επισκέπτης καθηγητής στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος και συνεργάτης σε προγράμματα φορέων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται κυρίως στη μελέτη και δημοσίευση των επιγραφών της Μακεδονίας, στους θεσμούς και την πολιτική ζωή κατά την ελληνιστική περίοδο, καθώς και στη διαμόρφωση εθνικών, πολιτισμικών, θρησκευτικών και πολιτικών ταυτοτήτων στον αρχαίο κόσμο.