Κάθε χρόνο, δύο κράτη μέλη ορίζουν μια πόλη που φιλοξενεί την πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης και για πρώτη φορά, μπορούν να συμμετέχουν οι χώρες της ΕΖΕΣ/ΕΟΧ κάθε τρία χρόνια.
Ο θεσμός της «πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης» αποσκοπεί στην προώθηση του πλούτου και της πολυμορφίας των διαφόρων πολιτισμών, καθώς και στην ενίσχυση του συναισθήματος των ευρωπαίων πολιτών ότι ανήκουν σε έναν κοινό πολιτιστικό χώρο. Κάθε πολιτιστική πρωτεύουσα επωφελείται από ένα ειδικό πρόγραμμα και από επενδύσεις σε πολιτιστικά έργα που συμβάλουν στη μακροπρόθεσμη αειφόρο ανάπτυξη των πόλεων αυτών.
Η διαδικασία ορισμού της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης
Έξι χρόνια προτού ένα κράτος μέλος φιλοξενήσει μια πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης διοργανώνει εθνικό διαγωνισμό για την επιλογή μιας πόλης. Μια ομάδα ανεξάρτητων ευρωπαίων και εθνικών εμπειρογνωμόνων καταρτίζει έναν πρώτο κατάλογο πιθανών υποψήφιων πόλεων για να φιλοξενήσουν την πολιτιστική πρωτεύουσα.
Στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού, η ομάδα εμπειρογνωμόνων εξετάζει και επιλέγει μια πόλη από κάθε χώρα, με βάση ένα πολιτιστικό πρόγραμμα ειδικά σχεδιασμένο για την πόλη αυτή, το οποίο θα πρέπει να έχει μια ισχυρή ευρωπαϊκή διάσταση και να αποτελεί μέρος μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής με βιώσιμο αντίκτυπο για την τοπική, οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική ανάπτυξη της πόλης.
Ο πλήρης κατάλογος των χωρών που θα φιλοξενήσουν τις πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης την περίοδο 2020-2033 εγκρίθηκε με 606 ψήφους υπέρ, 54 κατά και 6 αποχές.
Η Ελευσίνα θα φιλοξενήσει την πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2021, μαζί με την Τιμισοάρα της Ρουμανίας και το Νόβισαντ της Σερβίας.
Η Κύπρος θα φιλοξενήσει την πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2030 μαζί με το Βέλγιο και μία χώρα της ΕΖΕΣ/ΕΟΧ. Οι αντίστοιχες πόλεις δεν έχουν ακόμη οριστεί.
Οι πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης για την περίοδο 2020-2033
