Στις προοπτικές της χώρας να αποτελέσει ένα νέο κόμβο για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης και ταυτόχρονα να προσελκύσει στρατηγικές ενεργειακές επενδύσεις που θα διαμορφώσουν ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, αναφέρθηκε ο καθ. Γιάννης Μανιάτης κατά την ομιλία του στο Athens Energy Forum, το οποίο διεξάγεται σήμερα και αύριο στο Ξενοδοχείο Hilton.
Ο Γ. Μανιάτης τόνισε ότι οι αναγκαίες ενεργειακές επενδύσεις στη χώρα είναι πάνω από 15 δις €. «Οι αγωγοί φυσικού αερίου TAP, IGB, EASTMED, που σχεδιάσαμε, μπορούν να μας κάνουν ενεργειακό κόμβο της ευρύτερης περιοχής. Τα ελληνικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων, αποτελούν μια νέα πηγή ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ. Απαιτείται όμως μια κυβέρνηση που να καταλαβαίνει, να θέλει και να μπορεί. Και αυτή ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ η κυβέρνηση Τσίπρα – Καμμένου», είπε χαρακτηριστικά.
Επιπλέον, αναφερόμενος στις έρευνες Υδρογονανθράκων, κατηγόρησε την κυβέρνηση για 3ετή καθυστέρηση, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Στην Ελλάδα δεν είμαστε ευχαριστημένοι με τις επιδόσεις στον τομέα ερευνών κι εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Αν και συμβαδίζαμε με την Κύπρο το διάστημα 2013-2014, εντούτοις οι υπογεγραμμένες συμβάσεις στη χώρα μας δεν έχουν πάει ακόμη στη Βουλή. Αντίθετα, στην Κύπρο μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες πραγματοποιούν έρευνες».
Ακολουθεί η ομιλία του Γ. Μανιάτη:
«Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση να καταθέσω κάποιες σκέψεις και στο φετινό Athens Energy Forum.
Είναι βέβαιο ότι η Ενεργειακή Ένωση, το όραμα μιας μεγάλης, ενιαίας, ευρωπαϊκής ενεργειακής αγοράς με ασφάλεια εφοδιασμού, αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις, όπως εκτεταμένη εισαγωγή ΑΠΕ, χαμηλές τιμές ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου προς νοικοκυριά κι επιχειρήσεις, μείωση των εξαρτήσεων από εισαγωγές από τρίτες χώρες, αύξηση των διασυνδέσεων ανάμεσα στα εθνικά δίκτυα, αύξηση των προσπαθειών για εξοικονόμηση ενέργειας, προώθηση των πολιτικών για εναλλακτικούς τρόπους αποθήκευσης, έξυπνοι μετρητές, έξυπνες πόλεις, καθώς και ηλεκτρονικές επιθέσεις.
Δυστυχώς για όλους μας, συνεχίζει να είναι μια αδύναμη διεθνοπολιτική οντότητα, με εξαιρετικά μικρή επιρροή σε παγκόσμια γεγονότα, ακόμη κι όταν αυτά συμβαίνουν στην ευρύτερη γειτονιά της, όπως είναι οι εμφύλιοι πόλεμοι και οι εντάσεις στη Συρία, το Ιράκ, τη Λιβύη και τη Μέση Ανατολή.
Η ανάγκη για μια ενιαία ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική και πολιτική άμυνας, είναι σήμερα περισσότερο παρά ποτέ αναγκαία, γιατί αποτελεί βασική παράμετρο ενεργειακής ασφάλειας κι επάρκειας όλων των οικονομιών.
Ήδη, ο λαϊκισμός, η δημαγωγία, τα fake news, η ανάδειξη ακροδεξιών πολιτικών δυνάμεων και το έλλειμμα δημοκρατίας σε πολλά Κράτη -Μέλη, προσθέτουν νέα ζητήματα.
Είναι βαθιά μου πεποίθηση ότι ιδιαίτερα στη χώρα μας η ενίσχυση των αρχών και των στρατηγικών της Ε.Ε. για ενιαίες οικονομικές πολιτικές, κοινό Υπουργό Οικονομικών και προϋπολογισμό του Eurogroup, καθώς και ισχυρούς μηχανισμούς εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, αποτελούν κορυφαίου υπαρξιακού χαρακτήρα προτεραιότητες για τη χώρα μας.
Χαίρομαι ιδιαίτερα γιατί όλο το πλαίσιο της Ενεργειακής Ένωσης, καθώς επίσης και οι αρχές του πλαισίου «Energy and Climate Change Towards 2030», διαμορφώθηκαν το α΄εξάμηνο του 2014 με προεδρία της Ελλάδας στα αντίστοιχα συμβούλια Υπουργών Ενέργειας και Περιβάλλοντος.
Η διπλωματία των αγωγών αποκτά ιδιαίτερη σημασία με την προοπτική δημιουργίας κάθετων αγωγών από τον ΤΑΡ, προς FYROM και Μαυροβούνιο-Κροατία μέσω του αγωγού Ionian Adriatic.
Το μέλλον της ενεργειακής ανάπτυξης στον κόσμο, ανήκει σε ένα μοντέλο που είναι αποκεντρωμένο, χαμηλής εκπομπής άνθρακα, δημοκρατικό, έξυπνο, δίκαιο, χωρίς αποκλεισμούς και δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας.
Ερχόμενος τώρα στην Ελλάδα, όλοι οι τραπεζικοί και οικονομικοί οργανισμοί έχουν αναδείξει τη μεγάλη σημασία της προώθησης των μεγάλων ενεργειακών έργων της χώρας που σχεδιάστηκαν κι εντάχθηκαν σε χρηματοδοτικά προγράμματα της Ε.Ε. την περίοδο 2011-2014.
Οι υποδομές ενέργειας της χώρας απαιτούν επενδύσεις ύψους 15 δις €. Σημειώνω ότι με βάση τις εκτιμήσεις του Διεθνές Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για κάθε ευρώ που δαπανάται σε υποδομές ενέργειας, το ΑΕΠ αυξάνεται επιπλέον κατά 0,8 €.
Οι θετικές αυτές προοπτικές έχουν μια βασική προϋπόθεση. Το πολιτικό κλίμα στη χώρα να είναι ένα κλίμα συνεννόησης και όχι κλίμα διχασμού κι εμφυλίου, όπως αυτό που έχει διαμορφωθεί τις τελευταίες εβδομάδες.
Έχω πολλές φορές αναφερθεί στη μεγάλη σπουδαιότητα των αγωγών TAP, IGB και EASTMED που καταφέραμε να τους εντάξουμε πριν 5 χρόνια στα ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης, ακόμη και όταν πολλοί θεωρούσαν ότι π.χ. ο EASTMED είναι ένα ανέφικτο τεχνικό έργο. Θεωρώ θετική εξέλιξη ότι πρόσφατα το Connecting Europe Facility, χρηματοδότησε τις μελέτες και αδειοδοτήσεις του αγωγού με άλλα 35 εκατ. €, αποδεικνύοντας την ορθότητα της επιλογής μας να προχωρήσουμε την κοινή αυτή προσπάθεια μαζί με την Κύπρο, το Ισραήλ και την Ιταλία. Ο ΤΑΡ θεωρείται ένας από τα 10 πιο σημαντικά ενεργειακά έργα σε εξέλιξη.
Ο αγωγός EastMed είναι μοναδικός. Πέρα από την ενίσχυση της ευρωπαϊκής διαφοροποίησης των πηγών και των διαδρομών, το έργο αυτό δημιουργεί μια εντελώς νέα και ασφαλή ενεργειακή πορεία, που αποτελείται αποκλειστικά από κράτη μέλη της ΕΕ, αποφεύγοντας την υπερβολική εξάρτηση από τη διαδρομή που χρησιμοποιείται για το φυσικό αέριο της Κασπίας μέσω της Τουρκίας.
Θα ήθελα να έχει υπάρξει ταχύτερη εξέλιξη στην προώθηση του IGB, γιατί ως σημείο έναρξης του Vertical Corridor, μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στη διαμόρφωση νέων δρόμων τροφοδοσίας των ανατολικών Βαλκανίων.
Το FSRU της Αλεξανδρούπολης αποτελεί μια σπουδαία ενεργειακή υποδομή για όλο το χώρο της ΝΑ Ευρώπης.
Οφείλω όμως να σημειώσω τα ακόλουθα που θεωρώ ότι αποτελούν σοβαρούς ανασταλτικούς παράγοντες στην προσπάθεια ξεπεράσματος της κρίσης στον ενεργειακό τομέα:
- Δεν είμαστε ικανοποιημένοι με την ελάχιστη προώθηση που έχει υπάρξει στο θέμα των ερευνών ελληνικών Υδρογονανθράκων τα τελευταία 3 χρόνια.
Η Κύπρος με την οποία είχαμε αρχίσει να συμβαδίζουμε το 2013-2014, έχει σήμερα εγκατεστημένους σε πεδία της κυπριακής ΑΟΖ όλους τους ενεργειακούς κολοσσούς, σε αντίθεση με την Ελλάδα που δεν κατάφερε για 3 χρόνια ούτε να κυρώσει συμβάσεις από προσφορές που είχαν κατατεθεί τον Φεβρουάριο του 2015.
Επιτρέψτε μου εδώ να αναφέρω πόσο γρήγορα μπορεί να τρέξουν οι εξελίξεις όταν οι κυβερνήσεις επιθυμούν πραγματικά την προώθηση των έργων. Το γιγαντιαίο Αιγυπτιακό κοίτασμα φυσικού αερίου «ZOHR» ανακαλύφθηκε πριν 3 περίπου χρόνια από την ιταλική ΕΝΙ. Σήμερα, όχι μόνο είναι σε εκμετάλλευση, αλλά κι έχει κατασκευαστεί ο υποθαλάσσιος αγωγός που συνδέει το «ZOHR» με τις ακτές της Αιγύπτου και τροφοδοτεί την κατανάλωση της χώρας με 5 bcm/έτος.
Αντίστοιχους ρυθμούς έπρεπε να έχει ακολουθήσει και η ελληνική κυβέρνηση το διάστημα 2015-2017.
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι τα ελληνικά κοιτάσματα Υδρογονανθράκων, μαζί με τα κυπριακά και τα ισραηλινά, αποτελούν τη νέα μεγάλη πηγή τροφοδοσίας της Ευρώπης με φυσικό αέριο. Το τονίζω ιδιαίτερα για να αναδείξω την προτίμηση που πρέπει να δοθεί από την Ε.Ε. και άλλες διεθνείς δυνάμεις, στον αγωγό EASTMED, σε αντιδιαστολή με τις προτάσεις για αγωγό προς Τουρκία. Οι τελευταίες εξελίξεις στην Τουρκία με τον προκλητικό Ερντογάν που ξεπερνά κάθε όριο του διεθνούς δικαίου, επιβεβαιώνουν την πρότασή μας.
- Στον τομέα του ηλεκτρισμού, περιττεύει να υπενθυμίσω γι άλλη μια φορά την καταστροφική για τη ΔΕΗ επιλογή της κυβέρνησης να αποδεχθεί τη μείωση κατά 40% των πελατών της, χωρίς κανένα απολύτως αντάλλαγμα. Η εταιρεία οδηγείται σε αδιέξοδο κι αυτό επιβεβαιώνεται από την πρόσφατη ανακοίνωση του συμβούλου της ΔΕΗ McKinsey για περικοπές δαπανών κατά 500 εκατ. €. Σε εξέλιξη ασφαλώς βρίσκεται ο διαγωνισμός για την πώληση των 3 λιγνιτικών μονάδων και της 1 άδειας σε Φλώρινα και Μεγαλόπολη.
Ενδιαφέρον πάντως παρουσιάζει η πρόταση που κατατέθηκε από μεγάλο ενεργειακό Όμιλο της χώρας προς τη ΔΕΗ, για αναβάθμιση με έξοδά του της λιγνιτικής μονάδας Αμύνταιου, έναντι της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος με μακροχρόνια σύμβαση και προσυμφωνημένη τιμή. Αν πρωτοβουλία αυτή υιοθετηθεί επίσης από τις ενεργοβόρες βιομηχανίες της χώρας, μπορεί να αποτελέσει μια νέα επιχειρησιακή προσέγγιση στο ενεργειακό κεφάλαιο της χώρας. Μπορεί να μεταφέρει τη λογική των Prosumers (Producers + Consumers) που επιδιώκουμε σε μικρές αποκεντρωμένες μονάδες με αυτοπαραγωγή και αυτοκατανάλωση, σε μια μεγάλη κλίμακα όπου οι μεγάλοι καταναλωτές έχουν πια άμεση εμπλοκή και στη χονδρική παραγωγή. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια νέα περίπτωση ενός ΣΔΙΤ στον ενεργειακό τομέα.
- Εξαιρετικά αρνητικό θεωρώ το ότι εδώ και 3 χρόνια η κυβέρνηση δεν έχει προχωρήσει το θέμα της εξοικονόμησης ενέργειας, παρά το γεγονός ότι το Πρόγραμμα που της παραδώσαμε είχε χαρακτηρισθεί ως το 2ο καλύτερο της Ευρώπης, είχε αναβαθμίσει ενεργειακά 50.000 κατοικίες φτωχών νοικοκυριών και δημιούργησε 12.000 θέσεις εργασίας. Στα αρνητικά της τριετούς καθυστέρησης οφείλω να προσθέσω τη σημαντικά μειωμένη χρηματοδότηση. Η δημόσια δαπάνη για την περίοδο 2011-2014 ήταν 400 εκατ. €, ενώ σήμερα η κυβέρνηση μιλά για μόλις 250 εκατ. €.
- Σημειώνω ότι ευτυχώς υιοθετήθηκε η πολιτική μας για το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο (Κ.Ο.Τ.), που όταν για πρώτη φορά το νομοθετήσαμε το 2011 αντιμετωπίστηκε από την τότε Αντιπολίτευση και σημερινή κυβέρνηση με τρόπο θα μπορούσα να πω περιφρονητικό. Παρόλα αυτά σήμερα, χαίρομαι που πάνω από 700.000 ελληνικές οικογένειες έχουν έκπτωση έως 40% στο ηλεκτρικό τους, μιας και ήμασταν η πρώτη ευρωπαϊκή κυβέρνηση που αντιμετώπισε την Ενεργειακή Φτώχεια με αποτελεσματικό τρόπο. Ελπίζω τα κριτήρια της νέας Υπουργικής Απόφασης για την τροποποίησή του να έχουν εξίσου θετικά αποτελέσματα για τη στήριξη των ασθενέστερων νοικοκυριών.
- Τέλος είναι εξαιρετικά αρνητική η τεράστια καθυστέρηση στην υλοποίηση του πιλοτικού προγράμματος για την εγκατάσταση 170.000 έξυπνών μετρητών, σε αντίστοιχα νοικοκυριά. Το έργο προκηρύχτηκε το 2014, ως πρώτη φάση υλοποίησης του προγράμματος των 7.500.000 συμβατικών ρολογιών εκτιμώμενου κόστους 1,2 δις €. Σήμερα το έργο συνεχίζει να είναι στάσιμο. Αντίστοιχες καθυστερήσεις πάνω από 2 έτη, παρουσιάζεται στο πρόγραμμα ηλεκτρικής διασύνδεσης των Κυκλάδων που επίσης προκηρύχτηκε το 2014. Το ίδιο με το μεγάλο έργο της διασύνδεσης της Κρήτης με την Αττική.
Κυρίες και κύριοι,
Πιστεύω ότι μόνο ένα προοδευτικό κράτος μπορεί να συνυπάρξει ομαλά με την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα και να διατηρήσει την αφοσίωση των λαϊκών αρχών, στα ιδανικά μιας ισχυρής και ενωμένης Ευρώπης.
Παρά τα αρνητικά που ανέφερα παραπάνω, επιτρέψτε μου να εκφράσω τη βεβαιότητα, ότι είναι απόλυτα εφικτή και αναγκαία, η διαμόρφωση ενός σύγχρονου και φιλόδοξου εθνικού σχεδίου ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας με βασικό πυλώνα τον ενεργειακό τομέα.
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας».