Ο Καλλικράτης αποτελεί μια μεγάλη θεσμική τομή που συντελέστηκε στη χώρα. 325 Δήμοι και 13 Περιφέρειες αποτελούν ένα σύγχρονο μοντέλο πολιτικών οργανισμών για να διοικηθεί μια χώρα, όπως η Ελλάδα.
Η ενίσχυση της διαφάνειας και της δημοκρατικής λειτουργία των Δήμων και των Περιφερειών είναι το αποτέλεσμα. Το κακό της υπόθεσης ήταν πως λόγω της κρίσης δεν υπήρξε ποτέ η αναγκαία χρηματοδότηση απ τις κυβερνήσεις ώστε ο Καλλικράτης να αποδώσει τα μέγιστα στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και στην γρήγορη υπέρβαση της κρίσης. Πέραν της υποχρηματοδότησης, σειρά νομοθετικών παρεμβάσεων οδήγησε στην αφαίρεση αρμοδιοτήτων και πόρων που αφορούσαν την πρόνοια και την κοινωνική πολιτική και ταυτόχρονα διογκώθηκε η γραφειοκρατία. Και όλα βασισμένα σε μια αντίληψη που θέλει την Αυτοδιοίκηση, όμηρο του κεντρικού κράτους και όχι βασικό και αυτόνομο συνεργάτη Παρολ αυτά δε μπορούμε να μην μνημονεύσουμε την υπερπροσπάθεια αρκετών ανθρώπων της αυτοδιοίκησης όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης με όλα τα παραπάνω προβλήματα, δίνοντας πάντα το παρόν σε δράσεις κοινωνικής συνοχής, σε δράσεις που ανακουφίζουν την καθημερινότητα του πολίτη και στη στήριξη της ελληνικής οικογένειας.
Σήμερα συζητάμε για τη νέα νομοθετική παρέμβαση της Κυβέρνησης. Κατά τον υπουργό το λεγόμενο σχέδιο νόμου «Κλεισθένης». Χωρίς επί της ουσίας διαβούλευση μέχρι σήμερα και μόνο μέσα από διαρροές, αυτό που αποτελεί βασικό σημείο συζήτησης είναι η απλή αναλογική στο σύστημα εκλογής των Δημοτικών και Περιφερειακών Συμβουλίων.
Άραγε είναι το βασικό σημείο που όλοι θα έπρεπε να συζητούν σε μια Ελλάδα που ψάχνει να βρει το βηματισμό της; Σίγουρα όχι.
Το ζητούμενο είναι να στηρίξουμε τον θεσμό και με ευρύτερες παρεμβάσεις να τον κάνουμε πιο αποδοτικό. Οι αλλαγές, η θωράκιση και η αναβάθμιση του θεσμικού πλαισίου προηγούνται των όποιων αλλαγών στο σύστημα εκλογές αλλαγή του εκλογικού συστήματος, απαιτεί ευρύτερες αλλαγές για την αναβάθμιση των θεσμών και οπωσδήποτε συναινέσεις.
Και όταν λέμε αλλαγές τι εννοούμε;
Οι Περιφέρειες να είναι ο πυλώνας της ανασυγκρότησης του παραγωγικού αναπτυξιακού προτύπου. Οι Δήμοι θα σχεδιαστεί η κινητοποίηση όλων των παραγωγικών δυνάμεων.
Για αρχή είναι βασικό να τελειώνουμε με τη λογική του συγκεντρωτικού κράτους. Να σταματήσει ο διαμοιρασμός αρμοδιοτήτων χωρίς πόρους. Απόδοση των απαιτούμενων πόρων, εξάλειψη των ατελείωτων διαδικασιών και της γραφειοκρατίας ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα. Η διαχείριση όλων των έργων που θα χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκά προγράμματα να ανήκουν στους Δήμους και στις Περιφέρειες της χώρας. Τα προγράμματα κατάρτισης και απασχόλησης να περνάνε στο σύνολο τους στις περιφέρειες και τους δήμους που με βάση τις πραγματικές ανάγκες της περιοχής(ανεργία, συγκριτικά πλεονεκτήματα) να εκπονούν περιφερειακά και τοπικά σχέδια απασχόλησης και κατάρτισης.
Μετάβαση στις «Έξυπνες πόλεις». Οι Δήμοι και οι Περιφέρειες να μπουν δυναμικά μπροστά στην προσπάθεια στην ψηφιακή εποχή, εναρμονιζόμενες με τις σύγχρονες έξυπνες πόλεις της Ευρώπης.
Οι Περιφέρειες της χώρας με το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης καθώς και άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία να αποτελέσουν το βασικό πυλώνα αναγέννησης της υπαίθρου, μέσα απ την καλύτερη οργάνωση και απόδοση της αγροτικής παραγωγής
Αλλαγές στο Σύνταγμα που θα ενισχύουν την οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια των ΟΤΑ και ταυτόχρονα θα ενισχύουν τη διαφάνεια και τη δημοκρατική λειτουργία της Αυτοδιοίκησης.
Μπορούμε να παραθέτουμε πολλά οράματα για τη σύγχρονη μορφή της αυτοδιοίκησης. Σίγουρα όμως δεν πρέπει να είναι σε λογική μικροκομματικού οφέλους. Δεν είναι δυνατόν να συζητάμε για αλλαγή εκλογικών νόμων με στόχο την ενίσχυση της κομματικής επιρροής, την ίδια στιγμή που οι πραγματικές ανάγκες της αυτοδιοίκησης και των πολιτών ξεπερνούν τέτοιου είδους πρακτικές. Να συζητήσουμε για το αναλογικότερο σύστημα λοιπόν αλλά όχι αποσπασματικά και όχι μόνο γι αυτό ,την ίδια στιγμή που πρέπει να γίνουν τόσα άλλα βήματα για την ενίσχυση του θεσμού. Αν μετατραπεί η τοπική αυτοδιοίκηση σε πεδίο συναλλαγής συμφερόντων η χώρα δε πρόκειται να σηκώσει ποτέ κεφάλι. Γιατί αν κάτι βοήθησε στο να κρατηθούμε στα χρόνια της κρίσης, αυτό ήταν η τοπική αυτοδιοίκηση. Μπορούμε πολύ εύκολα να αντιληφθούμε τι θα σήμαινε για τους δημότες να μην μπορούν να υπάρξουν πλειοψηφίες και να παίρνονται αποφάσεις για να προχωρήσουν έργα συντήρησης τοπικών υποδομών η για να εφαρμοστούν οι αναγκαίες προνοιακές και κοινωνικές πολιτικές, στο βωμό μικροκομματικών συμφερόντων.
Άρα η προσέγγιση της απλής αναλογικής στους Δήμους και στις Περιφέρειες πρέπει να γίνει πολύ σοβαρά, στη λογική ναι μεν της μεγαλύτερης αντιπροσωπευτικότητας και της ευρείας συναίνεσης δυνάμεων, αλλά σίγουρα με την κατοχύρωση αρμοδιοτήτων που θα δίνουν τη δυνατότητα ένας Δήμος ή μια Περιφέρεια να μπορούν να διοικηθούν μακριά από τέτοιου είδους αγκυλώσεις. Το ανησυχητικό βέβαια είναι ότι τα δείγματα γραφής της κυβέρνησης έχουν δείξει ότι η μικροκομματική λογική μπαίνει πάνω απ το γενικότερο καλό των πολιτών. Το να επικαλούμαστε την περισσότερη δημοκρατία, πρέπει να αποδεικνύεται καθημερινά και όχι αλα καρτ. Γιατί περισσότερο παρά ποτέ αυτή η χώρα έχει ανάγκη από ουσιαστικές λύσεις και πολιτικές. Και ακριβώς σ αυτό το πεδίο θα κριθούμε όλοι.
* Ο Παναγιώτης Ψυχογυιός είναι Μέλος Πανελλαδικής Αντιπροσωπείας Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και Μέλος Δ.Σ Επιμελητηρίου Αργολίδας.