“Όσοι δεν ευθύνονται για την κρίση στις ελληνογερμανικές σχέσεις αξίζουν πραγματικά μια ευκαιρία για το μέλλον. Το κοινό Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας συνεισφέρει σημαντικά σε αυτόν τον σκοπό” τονίζει το agorayouth.com, η διαδικτυακή πύλη αφιερωμένη στην προώθηση και εξάπλωση της ιδέας στην ευρύτερη κοινή γνώμη
Πόσο εύκολα μπορεί να χαθεί μια μοναδική ευκαιρία για τους νέους μιας ήδη αρκετά ταλαιπωρημένης Ελλάδας; Μάλιστα, χωρίς οι περισσότεροι να μάθουν ποτέ πως υπήρχε μια ιδέα, που κάποιοι προσπάθησαν σκληρά να πραγματοποιήσουν.
Δυστυχώς, βρισκόμαστε πλέον στο πιο κρίσιμο χρονικό σημείο, το όλο ζήτημα σχεδόν πνέει τα λοίσθια, με μεγάλη πιθανότητα να μην μάθουμε ποτέ πως υπήρχε μια σημαντική διέξοδος από την κρίση για χιλιάδες νέους Έλληνες, η οποία κατέληξε στο… πουθενά.
Πριν από μερικά χρόνια, με τη διακήρυξη των τότε Προέδρων Παπούλια και Γκάουκ ανελήφθη η σημαντικότατη πρωτοβουλία της ίδρυσης ενός Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας. Η επίτευξη αυτού του στόχου είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους νέους των δύο χωρών, δεδομένου ότι θα αποτελέσει μια μοναδική σταθερή δομή συνεργασίας επί ίσοις όροις και ως διεθνής οργανισμός θα έχει το προνόμιο σταθερής χρηματοδότησης και απρόσκοπτης πορείας, χωρίς κλυδωνισμούς και ακυρώσεις που προέρχονται από αλλαγές κυβερνήσεων.
Τα παραδείγματα του Γερμανογαλλικού και Γερμανοπολωνικού Ιδρύματος, αλλά και του νεοσύστατου Βαλκανικού Ιδρύματος Νεολαίας δείχνουν το δρόμο.
Κατά τα φαινόμενα, όμως, τους τελευταίους μήνες βαδίζουμε με σταθερό ρυθμό προς ένα αύριο χωρίς το Έλληνογερμανικό Ίδρυμα, αφήνοντας στο απόλυτο σκοτάδι τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους για αυτή την γερμανική πρωτοβουλία, που, ενώ αρχικά οι Έλληνες καλοδέχτηκαν, τελικά, μάλλον χάθηκε στη μετάφραση.
Αληθεύει πως είναι ελάχιστα τα όσα γνωρίζουμε έως σήμερα για αυτό το τεράστιο πρότζεκτ, ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Πλέον, βαδίζοντας αισίως στην τέταρτη χρονιά διαπραγματεύσεων από τις δύο πλευρές, δεν υπάρχει ακόμα καμία θεμελιώδης δεσμευτική συμφωνία.
Η αρχή και το τέλος
Για το ιστορικό της υπόθεσης, στα τέλη του 2014 υποβλήθηκε Δήλωση Προθέσεως από πλευράς του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικογένειας, Τρίτης Ηλικίας, Γυναικών και Νεολαίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων της Ελληνικής Δημοκρατίας με στόχο τη σύσταση ενός Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας. Σχεδόν δυόμιση χρόνια αργότερα, εξεδόθη το κείμενο κοινής δήλωσης των Υπουργών Εξωτερικών των δύο κρατών. Στόχος της ίδρυσης του Ελληνογερμανικού ιδρύματος είναι η συνεισφορά της νεολαίας στην προώθηση φιλικών σχέσεων και ομαλής συνεργασίας μεταξύ αμφότερων των κρατών. Διαμέσου της στενής αλληλεπίδρασης των νέων, επιδιώκεται η αμοιβαία γνωριμία των δύο λαών και η ενίσχυση κοινών δράσεων που ενδυναμώνουν την προοπτική ευρύτερων μελλοντικών συνεργασιών. Βάση αυτών των κοινών δράσεων θα αποτελούν οι ανταλλαγές νέων τόσο σε σχολικό, εξωσχολικό, επαγγελματικό όσο και σε εθελοντικό επίπεδο.
Οι δύο πλευρές εξέφρασαν επίσης την πρόθεση να διαπραγματευτούν διακρατική συμφωνία, που θα καθορίζει τους συγκεκριμένους σκοπούς, τη νομική μορφή, τα όργανα και τα μέσα χρηματοδότησης.
Ενόψει της σύστασης του ιδρύματος ο φορέας Pressenetzwerk für Jugendthemen e.V. διοργάνωσε τον Απρίλιο μια εβδομαδιαία επίσκεψη ελλήνων δημοσιογράφων στη Βόννη και την Κολωνία στα πλαίσια ενός δημοσιογραφικού προγράμματος εκπαίδευσης και ανταλλαγής εμπειριών. Κατά τη διάρκεια των ημερών, τα μέλη της ομάδας ενημερώθηκαν εκτενέστερα σχετικά για το όλο θέμα από τους εκεί αρμόδιους φορείς αλλά και οργανώσεις ευαισθητοποιημένων ως προς το ζήτημα.
Σε μια συνάντηση της ομάδας με τον τότε εντεταλμένο του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικογένειας, Ηλικιωμένων, Γυναικών και Νεότητας, Rolf Stöckel, κατά τη διάρκεια της συζήτησης εκφράζει τους φόβους του για την μη ολοκλήρωση του εγχειρήματος που ξεκίνησε για τη δημιουργία του Ελληνογερμανικού Ιδρύματος. Διαθέτοντας την εμπειρία ενός πολιτικού με μακρά πορεία και έχοντας διατελέσει μέλος της κοινοβουλευτικής ομάδας του SPD αλλά και ως ο πρώτος αρμόδιος για τη δημιουργία του Ιδρύματος, ο Rolf Stöckel σημειώνει πως ξεκίνησε η όλη διαδικασία «Εγινε ένα φόρουμ στη Γερμανία με χρηματοδότηση από την ίδια τη Γερμανία, που αποφάσισε να διαθέτει τρία 3 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο για το πρόγραμμα με σκοπό την οργάνωση γραφείων, προσωπικού και διαφόρων δραστηριοτήτων. Για τρία χρόνια δεν θα συμμετείχε η Ελλάδα λόγω κρίσης. Το 2015 η εκλογές στην Ελλάδα και η άνοδος του Σύριζα στην εξουσία έχουν ως αποτέλεσμα τη διακοπή των διαπραγματεύσεων.» . Πλέον, οι αρμοδιότητες έχουν περάσει σε διαφορετικά στελέχη των αμφότερων υπουργείων.
Σε μια άλλη αφοπλιστική συζήτηση της ίδιας ομάδας δημοσιογράφων, με την Dorothee Jäckering, συντονίστρια υπουργείου Οικογένειας, Τρίτης Ηλικίας, Γυναικών και Νέων, για την ίδρυση του Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας εκείνη δηλώνει για το ιστορικό της υπόθεσης πως «στη Γερμανία η προηγούμενη κυβέρνηση αποφάσισε να προτείνει την ίδρυση ενός Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας, στη βάση του Γαλλογερμανικού και του Γερμανοπολωνικού Ιδρύματος Νεολαίας που είναι το ένα 50 ετών και το άλλο 28 ετών. Και τα δύο αυτά Ιδρύματα είναι Διεθνείς Οργανισμοί και είναι οι μοναδικοί παγκοσμίως. Δεν υπάρχουν άλλοι Οργανισμοί αυτού του είδους και έτσι είναι πάρα πολύ δύσκολο να εξηγήσει κανείς σε άλλες χώρες που δεν έχουν αντίστοιχη εμπειρία με αυτό, πώς λειτουργεί μια Διεθνής Οργάνωση Νεολαίας. Η Ελληνική Κυβέρνηση κατόπιν πρόσκλησης, επισκέφθηκε τα δύο Ιδρύματα (το Γαλλογερμανικό και το Γερμανοπολωνικό), συμμετέχει εδώ και αρκετό καιρό στις συζητήσεις, ο δε κος Παπαγεωργίο, υπεύθυνος Δια Βίου Μάθησης και Νέας Γενιάς γνωρίζει τι προϋποθέτει το Ίδρυμα.
Το Ίδρυμα Νεολαίας σε καμία περίπτωση δεν σχετίζεται με το θέμα των πολεμικών αποζημιώσεων. Άλλωστε, το Ίδρυμα υπάγεται στο Υπουργείο Νεολαίας. Οι πολεμικές αποζημιώσεις είναι αρμοδιότητα άλλων Υπουργείων και φυσικά η λύση δεν θα έρθει από το Υπουργείο Νεολαίας. Το θέμα των Πολεμικών Αποζημιώσεων έχει να κάνει με άλλα υπουργεία και με άλλες διαδικασίες και φυσικά δεν μπορεί να επιλυθεί μέσω του υπουργείου Νέας Γενιάς. Εκείνο που αφορά την ενίσχυση της επαφής των νέων μεταξύ τους, μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας, την αλληλογνωριμία, την επίσκεψη τους αντίστοιχα στις δύο χώρες, με στόχο την εξάλειψη διαφόρων στερεοτύπων που υπάρχουν στη σκέψη των νέων της Ελλάδας έναντι των Γερμανών και αντίστοιχα των νέων της Γερμανίας έναντι των Ελλήνων. Όταν οι άνθρωποι συναντιούνται και συζητούν, τότε εύκολα γνωρίζονται και κατά συνέπεια πολλά στερεότυπα καταρρίπτονται. Αυτός είναι ο ρόλος ενός τέτοιου Ιδρύματος, να βοηθήσει δηλαδή στην επαφή της Νεολαίας, έτσι ώστε να έρθει κοντά και φυσικά αυτή η Νεολαία θα συζητήσει και για ζητήματα ιστορικά, και ζητήματα που έχουν να κάνουν με άσχημες εποχές».
Τέλος, σε μια συνέντευξη στη δημοσιογράφο Μαρία Χαλβατζή, ο Δρ. Schultheiss, Γερμανός Πρέσβης στην Αθήνα μεταξύ του 2005 και του 2010 σημειώνει σχετικά με το Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας «Το γεγονός ότι με την Ελλάδα, μια χώρα η οποία βρίσκεται γεωγραφικά πολύ μακριά, υπάρχει επίσης η θέληση να γίνει ακριβώς ένα τέτοιο εξαιρετικό έργο). Όμως φαίνεται χωρίς καμία αμφιβολία, ότι η Γερμανία θέλει να προσφέρει προς την Ελλάδα κάτι ασυνήθιστο, το οποίο σχετίζεται με το ματωμένο παρελθόν, αλλά στοχεύει στο μέλλον. Ο κύριος λόγος της ελληνικής διστακτικότητας είναι ο φόβος, ότι οι Γερμανοί θέλουν με αυτό το σχέδιο να απαλλαγούν από την υποχρέωσή τους στο ζήτημα των αποζημιώσεων.
Αυτό δεν ισχύει. Όταν ιδρύθηκε το Γαλλογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας, δεν μπήκε το ζήτημα των αποζημιώσεων καθόλου σαν θέμα. Ήταν ένα σχέδιο καθαρά για την συμφιλίωση. Έτσι ακριβώς είναι και εδώ. Η πολιτική-ηθική σύνδεση με τα εγκλήματα της περιόδου της κατοχής είναι βέβαια δεδομένη, αλλά καμία πλευρά δεν παραιτείται από τις νομικές της θέσεις, εάν υλοποιήσει το σχέδιο αυτό».
Ο απόηχος του Ιδρύματος στην Βουλή των Ελλήνων
Η ολοκλήρωση της συμφωνίας έχει αδρανήσει και η υλοποίηση του Ιδρύματος Νεολαίας κινδυνεύει να ακυρωθεί. Το Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας και η καθυστέρηση υπογραφής από την Ελληνική και Γερμανική Κυβέρνηση για την δημιουργία του και τη λειτουργία του έρχεται προς συζήτηση στη Βουλή, μετά από ερώτηση που κατέθεσε ο Βουλευτής Γιάννης Μανιάτης, προς τον Υπουργό Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων Κ. Γαβρόγλου. Ο πρώην υπουργός και βουλευτής Γιάννης Μανιάτης ρωτάει συγκεκριμένα τον κο Γαβρόγλου ποιος είναι ο σχεδιασμός και ποιες οι άμεσες ενέργειες, ως προς την ίδρυση του Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας.
Στην ερώτηση που κατατέθηκε Τρίτη 8 Μαίου 2018 στη Βουλή, αναφέρονται τα παρακάτω:
ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς: Τον Υπουργό Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων, κ. Κ. Γαβρόγλου
Θέμα: «Καθυστερήσεις στην ίδρυση του Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας»
Κύριε Υπουργέ,
ήδη από το έτος 2014 βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις και διαβουλεύσεις για τη δημιουργία ενός Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας, στα πρότυπα των ήδη υφιστάμενων αντίστοιχων Ιδρυμάτων, του Γαλλογερμανικού και Γερμανοπολωνικού. Μετά από πληθώρα διαπραγματεύσεων μεταξύ των αρμόδιων φορέων και εκπροσώπων και από τις δύο χώρες, υπεγράφη εν τέλει διακρατική συμφωνία, η οποία προβλέπει ότι μέσα στο έτος 2018, θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες και το Ίδρυμα να τεθεί σε λειτουργία εντός του 2019.
Η ίδρυση μιας θεσμοθετημένης οργάνωσης, όπως αυτή του Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας, θα αναδείξει και θα ενθαρρύνει όχι μόνο την αμοιβαία εμπιστοσύνη και τον αμοιβαίο σεβασμό ανάμεσα στις δύο χώρες, αλλά και το γεγονός ότι Ελλάδα και Γερμανία υποστηρίζουν τα δικαιώματα της νεολαίας τους κι επιθυμούν να ενισχύσουν τον δρόμο του διαλόγου, της συνάντησης και της ανταλλαγής, παραμένοντας πιστές στα θεμελιώδη ευρωπαϊκά ιδεώδη.
Ωστόσο, παρότι πρόκειται για μια τόσο σημαντική πρωτοβουλία, που έχει ως στόχο την ενίσχυση της επαφής των νέων Ελλήνων και Γερμανών, την ουσιαστική γνωριμία τους και την ευκολότερη πρόσβασή τους αντίστοιχα στις δύο χώρες, με απώτερο σκοπό και την εξάλειψη των στερεοτύπων που, δυστυχώς, υπάρχουν στη σκέψη των νέων, η Ελληνική Κυβέρνηση αποδεικνύεται για άλλη μια φορά ανεπαρκής απέναντι στις ανάγκες της νέας γενιάς.
Η ολοκλήρωση της συμφωνίας αυτής έχει αδρανήσει σε τέτοιο βαθμό, ώστε πλέον καθίσταται προφανές, ότι με τη νέα Γερμανική Κυβέρνηση και με άπρακτη παρέλευση και του τρέχοντος έτους, η υλοποίηση του Ιδρύματος Νεολαίας κινδυνεύει να ακυρωθεί.
Κατόπιν των ανωτέρω, ερωτάται ο κ. Υπουργός:
Ποιος είναι ο σχεδιασμός σας και ποιες οι άμεσες ενέργειές σας ως προς την ίδρυση του Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας;
Ο Ερωτών Βουλευτής
Γιάννης Μανιάτης
***
Ήρα K. Λόντου