Έργα και όχι άλλα λόγια για την Ψηφιακή Ελλάδα
Η πραγματικότητα συνεχίζει να είναι ξεροκέφαλη και αμείλικτη. Δεν υπακούει σε καμία επικοινωνιακή πομφόλυγα του Πρωθυπουργού ή υπουργών που ανακαλύπτουν όψιμα δικά τους δήθεν επιτεύγματα στα θέματα της Ψηφιακής Οικονομίας. Οι επικοινωνιακές πανωλεθρίες των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στο ηλεκτρονικό εισιτήριο, στο «εξοικονομώ κατ’ οίκον», στην εκδίωξη του καθηγητή Σταμάτη Κριμιζή, στη για 3,5 χρόνια καθήλωση του προγράμματος των «έξυπνων μετρητών» σε 170.000 κατοικίες, το μηδενικό re-engineering σε όλα τα υπουργεία και τους δημόσιους φορείς, αποτελούν τα χαρακτηριστικά παραδείγματα γιατί αυτή η κυβέρνηση θα πρέπει να είναι πολύ πιο προσεκτική στα θέματα των Ψηφιακών Τεχνολογιών.
Προφανώς δεν έχουν διαβάσει τις αρνητικές επιδόσεις της χώρας στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) 2018, που μας κατατάσσει στην 27η θέση ανάμεσα στους 28 της ΕΕ.
Προφανέστατα, επίσης, θέλουν να ξεχάσουμε τα χαρακτηριστικά παραδείγματα κυβερνητικής ανικανότητας σε θέματα Νέων Τεχνολογιών, όπως π.χ. τον τραγέλαφο για πολλούς μήνες στην εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου στις αστικές συγκοινωνίες, ή τη για 3,5 χρόνια θλιβερή ανικανότητά τους να διαμορφώσουν ψηφιακή πλατφόρμα για τις αιτήσεις του «Εξοικονομώ ΙΙ». Ακόμη περισσότερο, να ξεχάσουμε ότι πολύ πριν τη δημιουργία του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού (ΕΛΔΟ) και την άθλια εκδίωξη, από τη θέση του προέδρου, του παγκόσμιου κύρους ακαδημαϊκού κ. Σταμάτη Κριμιζή, πολύ πριν ο κ. Τσίπρας γίνει Πρωθυπουργός της χώρας, ήδη στην Ελλάδα το 2014 είχε δημιουργηθεί η Ενωση Ελληνικών Βιομηχανιών Διαστημικής Τεχνολογίας (ΕΒΙΔΙΤΕ), είχε συγκροτηθεί το αντίστοιχο CLUSTER του διαστημικού τομέα (Si-CLUSTER) και με αφετηρία το 2003, μέσα σε 10 χρόνια, δημιουργήθηκαν 43 ελληνικές εταιρείες διαστημικών εφαρμογών με 2.000 μηχανικούς και 200 εκατ. ευρώ/χρόνο εξαγωγές προϊόντων γνώσης και διαστημικής καινοτομίας.
Στο κείμενο που ακολουθεί δεν με ενδιαφέρει να αναδείξω τα παραπάνω «επιτεύγματα» ανικανότητας των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Δεν έχει επίσης καμία σημασία η αναφορά στη συνεχή υπογραφή Μνημονίων Συνεργασίας (τους έχει γίνει φαίνεται συνήθεια μετά το Μνημόνιο Τσίπρα, το καλοκαίρι του 2015) ανάμεσα στο υπουργείο ΨΗΠΤΕ και στα υπόλοιπα υπουργεία του κ. Καμμένου, της κυρίας Γεροβασίλη, του κ. Κουρουμπλή, κ.ά.
Στο κείμενο αυτό με ενδιαφέρει να ασχοληθώ με το σκληρό πυρήνα του αναπτυξιακού στοιχήματος της χώρας: με την προσέλκυση επενδύσεων με αξιοποίηση της Ψηφιακής Τεχνολογίας.
Επενδύσεων που, σύμφωνα με την PwC, πρέπει να είναι πάνω από 100 δισ. ευρώ επιπλέον των αναμενομένων του business as usual για την επόμενη 5ετία.
Επενδύσεων για τις οποίες η χωροταξία, η πολεοδομία, οι χρήσεις γης, η περιβαλλοντική αδειοδότηση αποτελούν το 90% του χρόνου καθυστερήσεων.
Επενδύσεων για τις οποίες η Ψηφιακή Τεχνολογία, η Τεχνητή Νοημοσύνη, οι Εξυπνες Πόλεις, τα Εξυπνα Δίκτυα, ο Εξυπνος Σχεδιασμός του Περιβάλλοντος, η Εξυπνη Δημόσια Διοίκηση αποτελούν την κορυφαία προτεραιότητά τους, προκειμένου οι επενδύσεις να έχουν ταχύτητα εγκρίσεων, διαφάνεια στη λήψη αποφάσεων, καθαρούς κανόνες ανταγωνισμού και επιχειρηματικότητας, σεβασμό στα χρήματα των επενδυτών.
Επενδύσεων που, εκτός των γνωστών οικονομικών/φορολογικών παραμέτρων, θέλουν καθαρή απάντηση στα δύο κορυφαία ερωτήματά τους:
α) Πού μπορώ να κάνω τι;
β) Πώς υπάρχει ασφάλεια δικαίου ότι περιβαλλοντικοί, πολεοδομικοί, αρχαιολογικοί, δασικοί και άλλοι φορείς δεν θα μου δημιουργήσουν ξαφνικά προβλήματα ακόμη και αν έχουν δοθεί οι πρώτες άδειες στην επένδυση;
Πέντε περιπτώσεις ολικής καταστροφής
Στο κείμενο που ακολουθεί θα αναδείξω 5 χαρακτηριστικές περιπτώσεις ολικής καταστροφής ΣΥΡΙΖΑ, σε δράσεις και νομοθεσία που είχαν βρει έτοιμες και, αντί να τις προωθήσουν, ή έστω να τις βελτιώσουν, τις κατάργησαν νομοθετικά. Περιπτώσεις κορυφαίων εφαρμογών για επενδύσεις των Νέων Ψηφιακών Τεχνολογιών, που εξοικονομούσαν εκατοντάδες εκατ. ευρώ, που δεκαπλασίαζαν την ταχύτητα έγκρισης επενδύσεων, που δημιουργούσαν απόλυτη ασφάλεια δικαίου.
1. Με τον ν.4014/2011, βάλαμε τις βάσεις για ένα νέο ξεκίνημα στην περιβαλλοντική αδειοδότηση, μέσω γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών. Μέχρι και το 2012 – 2013, οι φάκελοι περιβαλλοντικής αδειοδότησης ανά έτος ξεπερνούσαν τις 22.000 (13.300 στις Περιφέρειες, 7.500 στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και 750 στο υπουργείο Περιβάλλοντος). Στην Αυστρία, μια χώρα παρόμοιου με εμάς μεγέθους, πρότυπο προστασίας του περιβάλλοντος, εκπονούνται κάθε χρόνο μόλις 23 μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο, 340. Ο μεγαλύτερος αριθμός υπάρχει στη Γαλλία (περίπου 4.000 κάθε χρόνο), δηλαδή 6 φορές μικρότερος από την Ελλάδα, με μια Γαλλία 6 φορές πληθυσμιακά μεγαλύτερη από την Ελλάδα. Ενώ στην ΕΕ ο μέσος χρόνος έγκρισης ήταν 8 – 9 μήνες, στην Ελλάδα ξεπερνούσε πολλές φορές τους 40 μήνες.
Μέσα σε 1,5 χρόνο ανατρέψαμε τα πάντα. Στηριζόμενοι όχι στην αρχή «εκπονήστε εσείς μελέτες και βλέπουμε πότε θα τις εγκρίνει η υπηρεσία», αλλά στην αρχή «δεχόμαστε ως ειλικρινή την υπεύθυνη δήλωσή σου ότι έχεις όλες τις προϋποθέσεις που απαιτεί ο νόμος, αλλά σε περίπτωση ψευδούς δήλωσης το μαγαζί θα κλείσει», εκδώσαμε 23 Προεδρικά Διατάγματα και Υπουργικές Αποφάσεις για τις Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ) που αναλαμβάνει ο κάθε υπεύθυνος μιας δραστηριότητας που αδειοδοτείται περιβαλλοντικά. Αυτές οι ΠΠΔ αφορούν π.χ. τα πάνω από 6.000 πρατήρια καυσίμων, τα πάνω από 10.000 συνεργεία αυτοκινήτων, όλα τα μικρά ξενοδοχεία κάτω των 100 κλινών, όλες τις μικρομεσαίες πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, όλους τους αγροτικούς και συνδετήριους δρόμους, όλα τα μικρά λιμάνια και τις μικρές βιομηχανίες και βιοτεχνίες, τα πολυκαταστήματα κάτω των 5.000 τ.μ., τα γκαράζ κάτω των 500 θέσεων, τις εγκαταστάσεις εκπαίδευσης κάτω των 75 στρεμμάτων, τις αθλητικές εγκαταστάσεις για λιγότερους από 5.000 θεατές, τα νοσοκομεία και τις κλινικές έως 300 κλίνες, κ.ά.
Το έτος 2014 από τις περίπου 22.000 μελέτες τον χρόνο υποβλήθηκαν μόλις 2.050, μια μείωση της τάξης του 90%. Το εθνικό κέρδος από τα διοικητικά βάρη και τα οικονομικά οφέλη από την παραπάνω παρέμβαση ξεπερνούν κάθε χρόνο τα 80.000.000 ευρώ, κατανεμόμενα σε 40.000.000 ευρώ για τον ιδιωτικό τομέα και 40.000.000 ευρώ για τον δημόσιο τομέα. Ολες οι επενδύσεις εγκρίθηκαν και καταχωρίστηκαν σε ένα ενιαίο Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών.
2. Κατήργησαν μονοκοντυλιά το άρθρο 11 του ν. 4269/2014 με το οποίο υποχρεώναμε όλους τους φορείς του Δημοσίου να εντάξουν σε ένα ενιαίο ψηφιακό Σύστημα Πληροφοριών (GIS) όλες τις θεσμικές γραμμές τους. Πολεοδομίες, δασαρχεία, αρχαιολογίες, κτηματικές υπηρεσίες του Δημοσίου, φορείς προστασίας και πολλοί άλλοι ήταν υποχρεωμένοι μέσα στα επόμενα δύο χρόνια να ψηφιοποιήσουν σε ενιαίο σύστημα όλους τους χάρτες τους. Ετσι ο πολίτης ή επενδυτής δεν θα γυρνά απελπισμένος από τη μία υπηρεσία στην άλλη ανοίγοντας συρτάρια με hard copy χάρτες προκειμένου να απαντήσει στο ερώτημα «πώς μπορώ να αξιοποιήσω το ακίνητό μου». Αντίθετα, θα μπορεί από το γραφείο του να κλικάρει πάνω στο ακίνητο με το ποντίκι του προσωπικού του υπολογιστή και αυτόματα το σύστημα να του απεικονίζει τι επιτρέπουν και τι απαγορεύουν όλες οι υπηρεσίες του Ελληνικού Δημοσίου. Αυτό το Ολοκληρωμένο Σύστημα Πληροφοριών το εφαρμόσαμε το 2014 και λειτούργησε στην Αττική, καθώς και στον νομό Κοζάνης. Η υποχρέωση αυτή του Δημοσίου καταργήθηκε την τελευταία μέρα πριν από τα Χριστούγεννα του 2016.
3. Επίσης μονοκοντυλιά κατήργησαν εδώ και δύο χρόνια το κεφάλαιο Β του Ν.4269/2014 που αφορούσε την επικαιροποίηση και την εξειδικευμένη κατηγοριοποίηση των χρήσεων γης σε Ψηφιακό Σύστημα Πληροφοριών, προσαρμοσμένες στις σημερινές ανάγκες και δραστηριότητες. Μάλιστα με τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις είχαμε προχωρήσει κι ένα βήμα παρακάτω, συνδέοντας τις χρήσεις γης με τους 6.000 Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριοτήτων (ΚΑΔ), δημιουργώντας μια δυναμική βάση δεδομένων/σύστημα πληροφοριών. Γρήγορα, απλά κι εύκολα, χωρίς ερμηνείες και γραφειοκρατία, συμβάλλοντας καθοριστικά στην αδειοδότηση των επιχειρήσεων. Αντ’ αυτού, με τη συγκεκριμένη ενέργεια της κυβέρνησης επανήλθε η χώρα στις ρυθμίσεις του απαρχαιωμένου πλέον Π.Δ.166/87, που δεν προβλέπει π.χ. τα logistics.
4. Από τον Ιανουάριο 2015 περιμένει την υπογραφή των αρμόδιων υπουργών η Υπουργική Απόφαση για τη λειτουργία ψηφιακής έκδοσης οικοδομικών αδειών. Για 6 μήνες, στα τέλη του 2014 και σε συνεργασία με το ΤΕΕ, λειτουργήσαμε το ψηφιακό αυτό σύστημα με το οποίο χωρίς καμία μετάβαση στις πολεοδομίες και χωρίς κανένα κόστος, κάθε μηχανικός μπορούσε να υποβάλλει ηλεκτρονικά μέσω του Διαδικτύου την οικοδομική άδεια του πελάτη του ή οποιαδήποτε τροποποίησή της. Με μηδενική γραφειοκρατία, η πολεοδομία εγκρίνει ή αποστέλλει πιθανές παρατηρήσεις. Μηδέν διαφθορά, μηδέν καθυστέρηση, μηδέν γραφειοκρατία. Κι αυτό το έτοιμο σύστημα ακόμα περιμένει εδώ και 3,5 χρόνια την έγκρισή του.
5. Τον Σεπτέμβριο του 2014 προκηρύξαμε διαγωνισμό για 170.000 κατοικίες, προϋπολογισμού 80.000.000 ευρώ, προκειμένου να εγκαταστήσουμε τα πρώτα έξυπνα δίκτυα (smart grids) στη χώρα. Τα έξυπνα δίκτυα/μετρητές επιτρέπουν να μειωθεί το ύψος κατανάλωσης και άρα το κόστος ενέργειας κάθε νοικοκυριού κατά 20%, μέσα από τη σε πραγματικό χρόνο παρακολούθηση της κατανάλωσης όλων των συσκευών της κατοικίας (με χρήση του κινητού τηλεφώνου). Στα 3,5 χρόνια που μεσολάβησαν, η προκήρυξη για τα 170.000 έξυπνα δίκτυα παραμένει σε απόλυτη ακινησία. Αντί η κυβέρνηση να παρέμβει θετικά σε αυτόν τον πιλοτικό διαγωνισμό των 170.000 κατοικιών, δεν έχει κάνει απολύτως τίποτα. Αντίθετα, ανακοινώνει ότι πρόκειται να προχωρήσει σε νέο διαγωνισμό smart grids για τις πάνω από 5.000.000 κατοικίες όλης της χώρας, προϋπολογισμού άνω του 1,2 δισ. ευρώ. Εκεί δηλαδή που έχουν αποτύχει στο πιλοτικό των 170.000 έξυπνων μετρητών κόστους 80.000.000 ευρώ, θα προκηρύξουν το πλήρες πρόγραμμα των 5.000.000 έξυπνων μετρητών, με το ενδιαφέρον όμως κόστος του 1,2 δισ. ευρώ. Ανικανότητα; Δόλια σκοπιμότητα; Οικονομικά συμφέροντα; Μόνο οι ίδιοι ξέρουν την απάντηση.
Συμπέρασμα: με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ το όραμα της Ψηφιακής Ελλάδας είναι ένα ακόμη τυχαίο γρανάζι του επικοινωνιακού τροχού μιας κυβέρνησης σε αποδρομή. Αξίζει καλύτερη τύχη στη νέα γενιά της χώρας, στην καινοτομική επιχειρηματικότητα, στο μέλλον της κοινωνίας μας.
* Ο καθηγητής Γιάννης Μανιάτης είναι βουλευτής Αργολίδας της ΔΗΣΥ, πρώην υπουργός
