Συμβατικές ερμηνείες του Αχιλλέα αποκλειστικά μέσα στο πλαίσιο της Ιλιάδας, δίχως τις γνώσεις του μυκηναϊκού πολιτισμού, δίχως της μελέτης της συγκριτικής φιλολογίας, δείχνουν ότι ήταν απλώς φιλόδοξος κι αναζητούσε την υστεροφημία. Αυτός ο εκφυλισμός του νοητικού σχήματος που αποτελεί ο Αχιλλέας είναι απλώς απαράδεκτος.
Έχει, επιπλέον, την επίπτωση να θεωρούν οι μη ειδικοί ότι ο Αχιλλέας δεν ήταν καν ήρωας. Όλοι αυτοί ξεχνούν ότι ο Αχιλλέας αποτελεί το σύμβολο του Ήλιου και γι’ αυτό το λόγο έρχεται σε αντιπαράθεση με το θεό Απόλλωνα που θα βοηθήσει τον Πάρη να τον χτυπήσει με το βέλος του ως σύμβολο του Λοξία. Το μεγάλο θέμα της Ιλιάδας δεν είναι βέβαια η αρπαγή της Ελένης, αλλά η οργή του Αχιλλέα που αντιπροσωπεύει την έκλειψη του Ήλιου.
Η ύβρις είναι το στίγμα. Ο ήλιος είναι της δικαιοσύνης. Αν πολεμά με τους Έλληνες είναι διότι είναι δίκαιοι. Όταν γίνονται άδικοι σταματά να πολεμά μαζί τους. Ο Αχιλλέας ήθελε από την αρχή να πάει στον πόλεμο της Τροίας, ενώ είχε την επιλογή της ήσυχης ζωής. Γι’ αυτό το λόγο θα τον κρύψει η μητέρα του Θέτις και μόνο ο Οδυσσέας με τη νοημοσύνη του θα τον αποκαλύψει με το τέχνασμα του σπαθιού. Η επιλογή του Αχιλλέα γίνεται ενώ είναι γνώστης του θανάτου του στην Τροία.
Η αποχώρηση από τον πόλεμο μετά την άδικη πράξη του Αγαμέμνονα γίνεται μόνο, διότι είναι ο ήλιος της δικαιοσύνης. Ακόμα κι ο Πάτροκλος δεν θα μπορέσει να τον πείσει για να βγει στη μάχη. Ενώ ο Πάτροκλος του μιλά για τους Έλληνες, για τον αγώνα τους και την πληγή τους. Αυτά τα επιχειρήματα δεν αγγίζουν τον Αχιλλέα. Κι όταν πεθαίνει ο Πάτροκλος, ο Αχιλλέας δεν επανέρχεται στη μάχη για να εκδικηθεί, όπως λένε οι μικρόμυαλοι της κοινωνίας της μιζέριας.
Η επιστροφή του οφείλεται αποκλειστικά στην ανάκληση της πράξης του Αγαμέμνονα με εκπρόσωπό του τον Οδυσσέα. Κι αυτή τη φορά δεν υπάρχει τέχνασμα εκ μέρους του. Η νοημοσύνη του Οδυσσέα χρησιμεύει εναντίον των εχθρών ή για να βοηθήσει τους συμμάχους του. Ο Αχιλλέας δεν λειτουργεί στο πλαίσιο της εκδίκησης, όπως παρουσιάζεται στον Ορέστη και στην Ηλέκτρα, αλλά με την έννοια της αξίας που αναδεικνύει η Αντιγόνη.
Η διεκδίκηση της αλήθειας δεν είναι εκδίκηση. Ο Αχιλλέας είναι ήρωας, διότι παράγει έργο πέρα των δυνατοτήτων του, ενώ γνωρίζει ότι αυτό θα προκαλέσει τον θάνατό του. Ο Αχιλλέας δεν παλεύει μόνο, αγωνίζεται για την αλήθεια και θυσιάζεται για την μνήμη ότι είναι ο νοητός ήλιος της δικαιοσύνης. Γι’ αυτό κι ο ηρωισμός του αποτέλεσε παράδειγμα για τον Λεωνίδα και τον Αλέξανδρο.
Νίκος Λυγερός