Γιάννης Κόκκορης: Η σκαμπριόζικη φιγούρα της οδού Σταϊκοπούλου

Ο Δήμος Ναυπλιέων στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Πρόνοιας «Μανώλης Χιώτης» ανακάλεσε στην μνήμη μας ,μέσα από μια έκθεση, τον ντόπιο καραγκιοζοπαίχτη της νεότερης γενιάς Γιάννη Κόκκορη.

Η έκθεση που φιλοξενήθηκε στο 3ο δημοτικό σχολείο και επιμελήθηκαν η εικαστικός Βασιλική Σαγκιώτη σε συνεργασία με τον Βαγγέλη Ντάνη πρόβαλε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ένα μέρος των φιγούρων και των σκηνικών του.

Το Θέατρο Σκιών λοιπόν που φτάνει στην Ελλάδα από την Ανατολή και μαγεύει μεγάλους και μικρούς κατ’ αρχάς και τους μικρούς στην συνέχεια, αφού μετά την εμφάνιση του κινηματογράφου γίνεται αποκλειστικό θέαμα για παιδιά ,μαγεύει και παθιάζει και τον νεαρό γραφίστα Γιάννη όπου μέσα απ’ τον μπερντέ και τον μαγικό του κόσμο θα διαγράψει την δική του πορεία στην πόλη μας αλλά και στην ιδιαίτερη αυτή μορφή τέχνης που δημιουργούν οι λατρεμένες Σκιές!

΄Όλα αυτά τα χρόνια που ο Γιάννης είναι μακριά μας δεν έχω αναφερθεί σ’ αυτόν γιατί μια προσωπικότητα τόσο πληθωρικά μοναχική και συγχρόνως τόσο οικεία στο σκηνικό αυτής της πόλης δεν είναι καθόλου μα καθόλου εύκολα προσεγγίσιμη.

Γνώρισα τον Γιάννη Κόκκορη στην δεκαετία του 80΄όπου μόλις είχα αναλάβει την ευθύνη των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος (ΠΛΙ) και με αφορμή ένα μεγάλο αφιέρωμα που οργανώθηκε από το ΠΛΙ στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη ‘Παλαμήδης» για το Θέατρο Σκιών στην Ελλάδα. Η έκθεση διήρκεσε έναν ολόκληρο μήνα με προγράμματα για παιδιά σε καθημερινή βάση και με ελεύθερη συμμετοχή.

Εκατοντάδες παιδιά συνεργάζονται με τον νεαρό τότε καραγκιοζοπαίχτη που δίνει τον καλύτερο εαυτό του αισθανόμενος ότι πρέπει να κάνει το καλύτερο δυνατόν, όπως μου έλεγε συχνά, για αυτόν τον άνθρωπο που τον πίστεψε και διείδε τις πολύπλευρες ικανότητές του, την Ιωάννα Παπαντωνίου και τα αποτελέσματα είναι μια αποκάλυψη για όλους.

Φώτο: Η Πόπη Καλκούνου στα εγκαίνια της έκθεσης για τον Γιάννη Κόκκορη, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Πρόνοιας «Μανώλης Χιώτης».

Ο ερευνητής και μελετητής του Θεάτρου Σκιών , καθηγητής Γιάγκος Ανδρεάδης είχε την θεωρητική κάλυψη του αφιερώματος αλλά και την γενικότερη επιμέλεια του Προγράμματος , το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Μουσείου τα απογευματινά εργαστήρια για τα παιδιά με υπεύθυνο τον Γιάννη Κόκκορη και με φιλοξενούμενος καραγκιοζοπαίχτες τα Σαββατοκύριακα τον Μιχόπουλο, τον Γιάνναρο, τον Σπυρόπουλο κ.ά

Ο Γιάννης δημιουργεί ένα καταπληκτικό ομολογουμένως εργαστήρι για εκατοντάδες παιδιά με βασικό υλικό το χαρτόνι και το ριζόχαρτο και παράλληλα αναπτύσσει μια ξεχωριστή σχέση με τους μικρούς εκπαιδευόμενους από το Ναύπλιο και την γύρω περιοχή που θα διατηρηθεί μέχρι να φύγει από κοντά τους. Αύτη την ιδιαίτερη σχέση του εμψυχωτή με το παιδικό και νεανικό κοινό την ζήλεψα πραγματικά πολλές φορές και προσπάθησα να την εξηγήσω . Η , ωμή ενίοτε, ειλικρίνειά του και η απόλυτη καθαρότητά του χαρακτήρα του ίσως ή μάλλον ήταν τα μαγικά του εργαλεία πέρα από το σφυρί και το κοπίδι γι’ αυτό το ιδιαίτερα απαιτητικό κοινό του ,ενώ αυτά τα πρωτόλεια φιγούρας ήταν πάντα τα αγαπημένα του.

Ο καραγκιοζοπαίχτης Μιχόπουλος ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στον νεαρό καραγκιοζοπαίχτη η επίδραση του οποίου είναι εμφανής στις φιγούρες του δεύτερου. Οι ατέλειωτες συζητήσεις, κυρίως τα βράδια με τσιπουράκι ή ουζάκι, πάνω στο Θέατρο Σκιών με τον κοινωνιολόγο Γιάγκο Ανδρεάδη του δίνουν τη δυνατότητα να προβληματιστεί για την πορεία του εν λόγω θεάματος στην σύγχρονη καθημερινότητα . Πάνω σ’ αυτό θα εκφραστεί πολλές φορές στο μέλλον σχετικά με τη ενδεχόμενη αποτύπωση τύπων της σύγχρονης ζωής. Αναφέρω ενδεικτικά τον «Καραγκιόζη Πανκ» που δημιουργεί με τα παιδιά του ΠΛΙ. ΄Ενα έργο με το οποίο το Μουσείο εκπροσωπείται στο Φεστιβάλ Θεάτρου Σκιών στην Πύλη Αμμοχώστου, στην Κύπρο, τη δεκαετία του 90΄.

Ο Γιάννης Κόκκορης είναι ένας από αυτούς της νεότερης γενιάς καραγκιοζοπαιχτών που δεν παύει να μελετά και να ερευνά το Θέατρο Σκιών σε τοπικό και διεθνές πεδίο.

Το εργαστήρι Θεάτρου Σκιών του ΠΛΙ γίνεται μόνιμη εκπαιδευτική δραστηριότητα των παιδιών του Ναυπλίου και την ευθύνη σε στάθερη βάση αναλαμβάνει η πρόεδρος του Σωματείου «Φίλοι ΠΛΙ» Λέλα Βασιλείου που κι εκείνη παθιάζεται και μελετά σε βάθος το μαγικό αυτό είδος θεάματος. Παραστάσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό ενώ οι φιγούρες φιλοξενούνται σε μουσεία όπως το Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων « Φοίβος Ανωγειαννάκης», το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, το Μουσείο Σπαθάρη κ.ά. Προβληματισμοί και αναζητήσεις από τον πιο ώριμο πλέον Γιάννη Κόκκορη και παράλληλα το δικό του εργαστήρι ,για τα προς το ζην όπως έλεγε, στην οδό Σταϊκοπούλου. ΄Ενα atelier λοιπόν στο ιστορικό κέντρο του Ναυπλίου όπου ομολογουμένως δεν συναντούσες και πολλά εκείνη την περίοδο.

Επειδή αισθάνομαι ότι ο Κόκκορης είναι κάπου εδώ γύρω και μου γνέφει… «Καλκούνου κόφτω τώρα…» το κόβω με ένα μεγάλο ευχαριστώ για την βιωματική προσέγγιση που μου προσέφερε μέσα απ’ τα εργαστήριά του καθώς και για τη γνωριμία με όλους αυτούς τους τύπους μπροστά και πίσω απ’ τον μπερντέ.

Το ετήσιο αφιέρωμα στο Θέατρο Σκιών με την επωνυμία «Γιάννης Κόκκορης» που εξήγγειλε ο Δήμαρχος Ναυπλιέων Δημήτρης Κωστούρος ας γίνει η αφορμή να χαρούμε μικροί και μεγάλοι τη μαγεία και τη δύναμη του Λαϊκού Θεάτρου από τα δρομάκια της Πρόνοιας ως τις δρομόσκαλες τ’ Αναπλιού.

Το Θέατρο Σκιών με την έλευση της 7ης τέχνης χάνει την δύναμή του και γίνεται θέαμα για παιδιά. Αυτομάτως ο καραγκιόζης αποκτά διδακτική υπόσταση και η σκαμπρίοζικη φύση του διατηρείται μόνο στην εικόνα του μικρόσωμου καμπούρη που την παλεύει καθημερινά!

Ο Κόκκορης, κόντρα στην εποχή και στη νέα υπόσταση του καραγκιόζη, προσεδίδε πάντα στον μπερντέ, όταν τα φώτα της πόλης χαμήλωναν και οι λάμπες του μπερντέ άναβαν, την σκαμπριόζικη μορφή στον ήρωα του Θεάτρου Σκιών…στον ήρωά του!

……. Γιατί ο ίδιος ο Γιάννης ήταν η σκαμπριόζικη φιγούρα της οδού Σταϊκόπουλου

* Η Πόπη Καλκούνου είναι Εντεταλμένη σύμβουλος τομέα τουρισμού του Δήμου Ναυπλιέων.