Αυτή είναι η δεύτερη συνέντευξη που έχω την τιμή να κάνω με τον πρωτοπρεσβύτερο π. Αναστάσιο Σαλαπάτα. Τούτη τη φορά, αφορμή της κουβέντας μας είναι η κυκλοφορία της τρίτης ποιητικής συλλογής του, αφού ο π. Αναστάσιος εκτός από εξαίρετος επιστήμων -με πολύ καλές σπουδές τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Μ. Βρετανία- διευθυντής του Ελληνικού Κολεγίου Λονδίνου, είναι κι ένας εξαίρετος συγγραφέας και ποιητής. Ένας ποιητής, με μια ιδιαίτερη θα λέγαμε, εμπνευσμένη γραφή. Πέρα από την ποίηση, τοποθετείται σε διάφορα θέματα.
Μια συζήτηση μαζί του έχει πάντα μεγάλο ενδιαφέρον.. Αναμφίβολα πρόκειται για έναν άνθρωπο χαρισματικό που ο λόγος του σε κρατάει σε μια διαρκή εγρήγορση.
Β.Π.: Πατέρα Αναστάσιε, μιλήστε μας για τη νέα σας ποιητική συλλογή που κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες. Ποια βαθύτερη ανάγκη σάς οδήγησε στη συγγραφή της και τι πραγματεύεται;
π. Α.Σ.: Κατ’ αρχάς σας είμαι ευγνώμων για την προσοχή και το ενδιαφέρον που δείξατε στο έργο μου και για την καλή σας διάθεση να συζητήσουμε και να ανταλλάξουμε κάποιες σκέψεις. Η νέα ποιητική μου συλλογή τιτλοφορείται «Αθόρυβα» και είναι η τρίτη στη σειρά ποιητική συλλογή μου που κυκλοφορεί. Οι προηγούμενες είχαν τους γενικούς τίτλους: «Φαεσφόρος αίνος» και «Όπου γης».
Ζούμε στην εποχή του διαλόγου και της επικοινωνίας. Έτσι, σκέφθηκα πως θα ήταν καλά να ασχοληθώ με αυτό το είδος της λογοτεχνίας, που μου αρέσει και με εκφράζει ιδιαίτερα, με σκοπό να συνομιλήσω με τους συνανθρώπους μου, τους συγγενείς, τους φίλους, τους γνωστούς και όποιους άλλους θα θελήσουν να ακούσουν, με τα αυτιά της ψυχής τους, αυτό τον ευγενικό, τον ήρεμο, τον ειλικρινή και «αθόρυβο» ποιητικό λόγο, μέσω του οποίου μεταφέρονται μηνύματα, ιδέες, απόψεις, αλλά και βιώματα, εμπειρίες και προσωπικές ενατενίσεις του δημιουργού.
Η συλλογή αποτελείται από 49 ποιήματα. O αριθμός 49 είναι ένας θετικός αριθμός, του οποίου η τετραγωνική ρίζα είναι ο αριθμός 7, που θεωρείται ιδιαίτερα συμβολικό νούμερο -για διάφορους λόγους- από τα αρχαία χρόνια. Η ύλη της διαιρείται σε τέσσερα μέρη. Φυσικά υπάρχει ποικιλία θεμάτων που προέρχονται από τις διάφορες εμπνεύσεις του ποιητή και έχουν αναφορά σε ζητήματα της καθημερινότητας, των φιλοσοφικών του σκέψεων, των μεταφυσικών του αναζητήσεων και της ανθρώπινης ιστορίας, στην οποία όλοι μετέχουμε. Πάνω από όλα αυτά όμως, δύο κυρίως έννοιες απασχολούν τον δημιουργό, σχεδόν σε όλα τα «αθόρυβα» στιχουργήματα, κι αυτές είναι η Πατρίδα και το ταξίδι! Η Πατρίδα, που τη βλέπει και τη βιώνει από διάφορες πλευρές, κυρίως μέσα από την εμπειρία της Αποδημίας και το ταξίδι που είναι βασικό συστατικό της ζωής, της κίνησης, της προόδου και της ποικιλόμορφης αναβάθμισης.
Β.Π.: Θα θέλαμε να μας μιλήσετε, για το παρελθόν και συγκεκριμένα για την οικογένειά σας, την οικογένεια Σαλαπάτα. Περισσότερο νιώθετε να σας έχει επηρεάσει ο πατέρας σας ή η μητέρα σας και ποιο είναι το τελευταίο πράγμα που θα θέλατε να θυμάστε από την παιδική σας ηλικία;
π. Α.Σ.: Η οικογένεια Σαλαπάτα είναι μια σχετικά μικρή και διακριτή οικογένεια, που έχει το τελευταίο διάστημα συστήσει την Εταιρεία Ιστορικής της Μελέτης, στην οποία προεδρεύει ο υποφαινόμενος. Γίνεται προπάθεια να αποκαλυφθούν και να καταγραφούν όλα τα ιστορικά αλλά και τα μυθολογικά στοιχεία της οικογένειας και να δοθούν εν καιρώ στη δημοσιότητα.
Το παρακλάδι της οικογένειας μέσα στην οποία γεννήθηκα και ανατράφηκα έχει ως βάση και αφετηρία της το Ναύπλιο και τον Αργολικό κάμπο. Στην πρώτη πρωτεύουσα του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους μας είχα την ευλογία να γεννηθώ και στους κάμπους και στα χωράφια της ιστορικής Αργολικής γης περπάτησα, έπαιξα, πέταξα χαρταετό, βίωσα εμπειρίες θρησκευτικές και γενικότερα ρούφηξα με πάθος τη ζωή, για τα πρώτα περίπου 20 χρόνια μου. Η εργατικότητα και η πλήρης αφοσίωση στην οικογένεια του πατέρα, η θρησκευτική ευλάβεια και η επιμέλεια στην ανατροφή των παιδιών, με ιδιαίτερη έμφαση στα θέματα των σπουδών, που επιδείκνυε η μητέρα, ήταν οπλισμός σημαντικός στη διαμόρφωση του χαρακτήρα μου. Κουβαλάω και τους δύο ισότιμα στην πανοπλία της ψυχής μου και είμαι ευτυχής γι’ αυτό.
Φυσικά τα παιδικά χρόνια είχαν διάφορα χαρακτηριστικά, όπως ανέχεια και αξιοπρεπής πτωχεία, έλλειψη σημαντικών στοιχείων εκπαίδευσης (όπως μουσική, αθλητισμός, κ.ά), αλλά είχαν επίσης και αγνότητα, ανοιχτόκαρδες συμπεριφορές των ανθρώπων, φιλικότητα, οικογενειακές και κοινωνικές εορτές και τόσα άλλα. Στη ζωή μου συνηθίζω να κρατάω τα καλά στοιχεία από τους ανθρώπους και τις καταστάσεις και δεν επιτρέπω στον εαυτό μου να σταματά ούτε στιγμή σε οτιδήποτε αρνητικό.
Β.Π.: Πότε μπήκε η ιερωσύνη στη ζωή σας και πώς αντιμετώπισαν οι γονείς σας την επιλογή σας;
π. Α.Σ.: Η ιερωσύνη υπάρχει πάντα στη ζωή εκείνου που ως ενήλικος θα χειροτονηθεί και θα υπηρετήσει την Εκκλησία. Προφανώς ισχύει ο Παύλειος λόγος: «εκ κοιλίας μητρός αφορισμένος»! Αυτό τον προϋπάρχοντα προορισμό τον ενίσχυσαν οι γονείς (ιδιαίτερα η μητέρα μου) με την ευλάβειά τους και τις τακτικές επισκέψεις σε τοπικά μοναστήρια, σχεδόν αποκλειστικά γυναικεία μοναστήρια, των περιοχών Αργολίδας και Κορινθίας.
Έμπνευση μεγάλη και ζωηρή απετέλεσε επίσης το πρόσωπο και το έργο ενός διακεκριμένου και εξαιρετικά πνευματικού και καλλιεργημένου κληρικού, του π. Ηλία Αλευρά, ο οποίος είναι ο Πνευματικός μου από την ηλικία των τεσσάρων ετών μέχρι σήμερα. Μάλιστα ήταν αυτός που με πήρε κυριολεκτικά από το χέρι και με οδήγησε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών για να πραγματοποιήσω τις σπουδές μου εκεί.
Οι γονείς μου, η οικογένειά μου και όλος ο περίγυρός μου ήταν ιδιαίτερα υποστηρικτικοί και ενθαρρυντικοί στην πορεία μου αυτή. Για τούτο δεν βρήκα καθόλου και πουθενά εμπόδια στο δρόμο προς την ιερωσύνη.
Β.Π: Πιστεύετε ότι η γλώσσα της υμνολογίας και της λατρείας της Εκκλησίας είναι καταληπτή από τους πιστούς; Αν όχι, τι θα μπορούσε να γίνει από μέρους της Εκκλησίας;
π. Α.Σ.: Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία σε κάθε εποχή αντιμετωπίζει προκλήσεις στη διακονία της και στην επικοινωνία της με το ποίμνιο. Στη σύγχρονη εποχή, λόγω της διανοητικής καλλιέργειας και της αναβάθμισης του μορφωτικού επιπέδου των πιστών, αντιμετωπίζει μεταξύ άλλων και το ερώτημα της γλώσσας στη λατρεία της.
Φυσικά αυτό το θέμα δεν αποτελεί δόγμα της Εκκλησίας και για τούτο μπορεί εύκολα να δεχθεί προσαρμογές και διαφοροποιήσεις. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η Εκκλησία της Ρουμανίας χρησιμοποιεί στη λατρεία της τη σύγχρονη ρουμανική γλώσσα. Άρα καθίσταται σαφές ότι μια αλλαγή στη γλώσσα της λατρείας, με κατεύθυνση ίσως προς το ομιλούμενο ιδίωμα, μπορεί να γίνει με απόφαση της Εκκλησίας, χωρίς αυτό να δημιουργεί τεράστια διλήμματα. Όπως όμως γνωρίζουμε η Ορθόδοξη Εκκλησία μας είναι αρκετά παραδοσιακή και επιθυμεί να κρατά τα έθιμα και τα καθιερωμένα χωρίς μεγάλες αλλαγές.
Εκείνο που μπορεί και πρέπει να λεχθεί είναι ότι όταν αναφερόμαστε σε «γλώσσα» δεν εννοούμε μόνο λέξεις και φράσεις, αλλά εννοούμε κυρίως τον τρόπο επικοινωνίας, που σημαίνει κατ’ ουσίαν την πνευματική ζωή, τη θεολογία και τις αντιλήψεις σε διάφορα θέματα ζωτικής σημασίας που υποστηρίζονται από την Εκκλησία.
Πάντως προφανώς δεν θα ενοχλούσε τη Διοικούσα Εκκλησία να άρχιζε έναν διάλογο με τα τακτικά μέλη της για το θέμα της γλώσσας, έτσι ώστε να διαγνωσθεί το πρόβλημα (αν υπάρχει) και να βρεθούν κοινά αποδεκτοί τρόποι αντιμετώπισής του.
Β.Π.: Πιστεύετε ότι η αιτία που κρατεί πολλούς σήμερα μακριά από την Εκκλησία είναι τα σφάλματα των εκκλησιαστικών ηγετών (πραγματικά ή υποτιθέμενα) ή άλλοι λόγοι;
Α.Σ.: Η Εκκλησία μας είναι θεανθρώπινος οργανισμός. Ο τρόπος λειτουργίας του δεν είναι όμοιος με τους οποιουσδήποτε κοσμικούς οργανισμούς. Φυσικά υπηρετείται από ανθρώπους, που προφανώς -λόγω της φερόμενης ανθρώπινης φύσης- υπόκεινται σε αδυναμίες, ελλείψεις και αστοχίες. Όμως τη λειτουργία της Εκκλησίας την παρακολουθεί και την κατευθύνει το ζωογόνο Πνεύμα του Θεού. Αυτό δημιουργεί και προσφέρει οπωσδήποτε το αίσθημα της πνευματικής και ηθικής ασφάλειας στους πιστούς.
Κανείς δεν κρατά κανέναν μακριά από την Εκκλησία. Η Εκκλησία παραμένει πάντα ανοικτή σαν μια πλατιά αγκαλιά, καλεί με αγάπη όλα τα βαπτισμένα μέλη της, υποδέχεται με σεβασμό τους κατηχούμενους και προσήλυτους και προσεύχεται ισότιμα για όλους, κληρικούς, μοναχούς και λαϊκούς, ζώντες και κεκοιμημένους, παρόντες και απόντες.
Τα οποιαδήποτε σφάλματα μέσα στο χώρο της Εκκλησίας δεν μπορούν και δεν πρέπει να εμποδίζουν κανέναν να επικοινωνεί μαζί της, να εντάσσεται σε αυτή, να μετέχει της μυστηριακής ζωής και να βιώνει εμπειρικά τον αγιοπνευματικό τρόπο ζωής που η ίδια διασώζει και προτείνει. Αν κάποιος δεν επιθυμεί να μετέχει στη ζωή της Εκκλησίας, για τους δικούς του προσωπικούς λόγους, αυτό είναι απολύτως σεβαστό.
Β.Π.: Λόγω και της ιδιότητάς σας ως Διευθυντή του Ελληνικού Κολεγίου Λονδίνου έρχεστε σε επαφή με τη νεολαία. Τα παιδιά όχι μόνο δεν μπορούν να διασφαλίσουν το μέλλον τους αλλά ούτε μπορούν να σκεφτούν γι’ αυτό. Το μόνο που τους απασχολεί είναι η προσπάθεια επιβίωσης. Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι οποίοι βλέπουν “πρόβλημα” στους νέους σε σχέση με τη δική μας γενιά. Θα ήθελα να μου πείτε, εσάς τι σας ανησυχεί ιδιαίτερα στους νέους στη σημερινή εποχή;
π. Α.Σ.: Η προσωπική μου εμπειρία σχετίζεται φυσικά με τη ζωή του Απόδημου Ελληνισμού, τον οποίο υπηρετώ για 31 συναπτά έτη. Οι Έλληνες στη Διασπορά έχουν εξαιρετικές οικογένειες, με θαυμάσια παιδιά, τα οποία σπουδάζουν, εργάζονται, ανοίγουν τις δικές τους οικογένειες και γενικότερα προοδεύουν σε ιδιαίτερα απαιτητικές συνθήκες κοινωνικής ζωής, όπως είναι αυτές του αποκαλούμενου Δυτικού κόσμου.
Κατανοώ ότι στον μητροπολιτικό χώρο η ζωή των νέων ανθρώπων κυλά με διαφορετικούς ρυθμούς, αφού πολλοί νέοι δεν μπορούν να σπουδάσουν, αλλά κι αν σπουδάσουν δεν βρίσκουν εύκολα εργασία, κι αν ακόμα βρουν εργασία δεν αμείβονται με καλούς όρους, και γενικότερα η ζωή που διάγουν οι νέοι μας στην Πατρίδα δεν φαίνεται να είναι πολύ αποδοτική κι ελπιδοφόρα. Αυτός είναι ο λόγος που αρκετοί ξενιτεύονται.
Στα τελευταία χρόνια της οικονομικής και ευρύτερης κρίσης στην Ελλάδα μας περισσότεροι από 100.000 νέοι μας, καθώς και κάποιες νέες οικογένειες, μετοίκησαν στη Βρετανία. Στη φιλόξενη αυτή χώρα της Ομογένειάς μας βρήκαν καταφύγιο, εργασία και απέκτησαν πάλι ελπίδα για τη ζωή τους.
Στη σύγχρονη εποχή, στην Πατρίδα μας δοκιμάζονται πολύ οι ψυχικές αντοχές των νέων μας, με τις πολλές και διάφορες δυσκολίες που έχουν στο επίπεδο της καθημερινότητάς τους, ενώ στην Αποδημία οι αφομοιωτικές κοινωνίες κάνουν τους νέους μας να χάνουν πολλές φορές τα πολύτιμα στοιχεία της εθνικοθρησκευτικής τους ταυτότητας και ιδιοπροσωπίας.
Είναι αλήθεια όμως ότι το υπόβαθρο του Ελληνισμού είναι εξαιρετικά στέρεο και πάνω σε αυτό οικοδομούνται σε κάθε γενεά οι νέες κοινωνίες, που παρ’ όλες τις όποιες δυσκολίες, οι οποίες σχετίζονται με την τρέχουσα εποχή, καταφέρνουν να δημιουργούν πολιτισμό, που βρίσκεται πάνω στη ευθεία του μεγάλου ελληνοχριστιανικού πολιτισμού, για τον οποίο αισθανόμαστε ιδιαίτερη περηφάνεια και ευλογία.
Β.Π.: Τι θεωρείτε ότι λείπει από την παιδεία σήμερα; Συνήθως υιοθετούμε συστήματα άλλων ευρωπαϊκών χωρών χωρίς να λαμβάνουμε υπόψιν τα δεδομένα της Ελλάδας. Κατά τη γνώμη σας τι θα έπρεπε να υιοθετήσουμε και τι να απορρίψουμε; Ανεξαρτήτως βαθμίδας τι καινοτομίες πιστεύετε πως είναι απαραίτητες να εισαχθούν στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα;
π. Α.Σ.: Συγχωρείστε με που, ακριβώς επειδή απουσιάζω για τρεις δεκαετίες, προφανώς δεν είμαι σε θέση ούτε να γνωρίζω καλά, αλλά ούτε και να μπορώ να προτείνω με ακρίβεια τις καταλληλότερες ιδέες για την αναβάθμιση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.
Θα ήθελα όμως να μου επιτρέψετε να σας μεταφέρω μερικές σκέψεις από την εμπειρία μου στη εκπαιδευτική ζωή της Αγγλίας, η οποία έχει μια ιστορία πολλών αιώνων αδιάκοπης ακαδημαϊκής ζωής.
Όσον αφορά το αναλυτικό πρόγραμμα, οι Άγγλοι επενδύουν πολύ στη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών, στα οποία αποδίδουν μεγάλη σημασία, θεωρώντας τα βασικό μάθημα στη Μέση Εκπαίδευση, αλλά και αντικείμενο σπουδών σε πανεπιστημιακό επίπεδο.
Στην μαθητική και σχολική ζωή προτείνεται το μοντέλο του «Inclusion», που σημαίνει συμπερίληψη των μαθητών με ειδικές ικανότητες και εκείνων που έχουν κάποιες μαθησιακές αδυναμίες. Οι ατομικές ανάγκες των μαθητών γίνονται πάντα σεβαστές. Έτσι δημιουργείται ένα περιβάλλον όπου δίνεται η ευκαιρία σε όλους να προκόψουν και να επιτύχουν.
Στη διοικητική πολιτική της εκπαίδευσης υπάρχει σε όλα τα επίπεδα, από το νηπιαγωγείο μέχρι το πανεπιστήμιο, η αξιολόγηση. Όλοι ανεξαιρέτως αξιολογούνται. Αυτή είναι η βάση της εγρήγορσης και της προόδου.
Αξίζει να αναφέρουμε στο σημείο αυτό ότι τον Μάρτιο 2018 μια Ελληνίδα δασκάλα, η Άντρια Ζαφειράκου, που διδάσκει σε Αγγλικό Δημόσιο Σχολείο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στο ΒΔ Λονδίνο, έλαβε τον τίτλο της καλύτερης δασκάλας του κόσμου, συνοδευόμενο από χρηματικό βραβείο ενός εκατομμυρίου δολαρίων. Η Άντρια, που είναι προσωπική και οικογενειακή μας φίλη, είναι δασκάλα Καλλιτεχνικών. Αυτό δείχνει τη σημασία και την αξία που έχουν τα μαθήματα πέρα από εκείνα που παραδοσιακά θεωρούνται ως βασικά.
Β.Π.: Αν σας ρωτούσε ένα παιδί “Ποιο είναι το νόημα της ζωής για εσάς” τι θα του απαντούσατε;
π. Α.Σ.: Η απάντησή μου σε αυτό το ερώτημα θα ήταν: η κοινωνία των προσώπων. Βέβαια το υψηλότερο και σημαντικότερο επίπεδο κοινωνίας στο πλαίσιο αυτό είναι η προσευχητική επικοινωνία μας με τον Θεό και Δημιουργό μας.
Σε ανθρώπινο και κοινωνικό επίπεδο δεν πρέπει να παραθεωρούμε ότι τα πάντα κρίνονται στις διανθρώπινες και διαπροσωπικές σχέσεις μας. Η καλή βιοτή μας σε αυτή τη ζωή χαρακτηρίζεται από τις καλές σχέσεις μας με τους συνανθρώπους μας. Κι αυτή θα αποτελέσει σαφώς το κριτήριο για την τελική κατάταξή μας στην αιώνια ζωή.
Δεν είναι χωρίς σημασία η πατερική αναφορά πώς στην κόλαση οι άνθρωποι θα έχουν ακοινωνησία και θα βρίσκονται ο ένας με την πλάτη στον άλλον, έτσι ώστε να μην επικοινωνούν προσωπικά μεταξύ τους. Κι αυτό θα ορίζει την ουσία της κόλασης.
Στη σύγχρονη εποχή, με την έκρηξη στον τομέα των επικοινωνιών, βλέπουμε τις μεγάλες δυνατότητες εύκολης και άμεσης διακοινωνίας των προσώπων, μέσα από τα λεγόμενα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Βέβαια εδώ θα πρέπει να προσεχθεί το ζήτημα της αποξένωσης των προσώπων, γιατί πολλές φορές αρκούμαστε μάλλον στη κοινωνία των προσώπων από μακρινές αποστάσεις και ίσως παραβλέπουμε τον άμεσα διπλανό μας άνθρωπο, που μπορεί να έχει από άμεση ανάγκη της προσοχής μας.
Β.Π.: Θα συμμετείχατε σε μια πορεία με άλλους για να διαδηλώσετε για κάτι ή για να εκδηλώσετε τις πολιτικές σας πεποιθήσεις;
π. Α.Σ.: Νομίζω ειλικρινά πως μάλλον θα μου ταίριαζε ένας πιο ήρεμος τρόπος έκφρασης. Η ειρήνη, η καταλλαγή, ο διάλογος, η εποικοδομητική επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ ανθρώπων και ομάδων είναι θεωρώ τρόπος που συνάδει περισσότερο με την ιδιοσυγκρασία μου.
Οι πολιτικές πεποιθήσεις νομίζω πως πρέπει να τοποθετούνται στην προσωπική και ιδιωτική σφαίρα των ανθρώπων και δεν χρειάζεται να περιάγονται σε πλατείες και πεζοδρόμια. Όταν γίνεται αυτό χάνουν μάλλον την ιερότητα και την αυθεντία τους και περιβάλλονται με ένα ένδυμα κοσμικότητας και χοϊκότητας.
Β.Π.: Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο ρόλος των ιερωμένων σε μια δύσκολη εποχή, όπως αυτή που διανύουμε σήμερα;
π. Α.Σ.: Κάθε εποχή στον ευρύ χώρο της ιστορίας είχε και έχει δυσκολίες αλλά και ευλογίες. Σε κάθε στιγμή του ανθρώπινου βίου και του κοινωνικού χρόνου βλέπουμε και παρατηρούμε εύστοχες και άστοχες κινήσεις και ενέργειες, από πλευράς ατόμων και ομάδων.
Οι ιερωμένοι είναι οι άνθρωποι εκείνοι που με δύναμη και αδυναμία, με τόλμη και με δισταγμό, με πάθος και με απάθεια, με πίστη βαθιά και με υψηλή αίσθηση ευθύνης και αγάπης, «θυσιαζόμενοι», κατά τον Βιργκίλ Γκεωργίου, έχουν σαφέστατα -στις κοινωνίες όπου δραστηριοποιούνται- ρόλο καταλυτικό, γινόμενοι, σύμφωνα με τον Παύλειο λόγο, «τα πάντα τοις πάσιν, ίνα πάντως τινάς σώσουν».
Παρατηρούμε δε, πως «τα χέρια τους βρίσκονται σε αδιάκοπη κίνηση, αφού ξεφορτώνουν ουρανό στις ψυχές των ανθρώπων». Αυτή είναι μια πολύ ιδιαίτερη δραστηριότητα, την οποία επισημαίνει ο Νικηφόρος Βρεττάκος ως έργο των ποιητών. Αλλά μήπως και οι ιερωμένοι δεν διακονούν τον Μεγάλο Ποιητή και δεν είναι κι αυτοί με έναν υπερβατικό τρόπο κατά χάριν ποιητές, που στολίζουν τον χώρο της Εκκλησίας με τους καρπούς της αφιέρωσης και της προσφοράς τους;
Επιμέλεια: Βασιλική Β.Παππά – cultmagz.com