Η σκληρή πραγματικότητα της αγοράς εργασίας ήρθε να συντρίψει την εικονική πραγματικότητα της κυβερνησης. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε και για νέμεση. Ο πρωθυπουργός πανηγύριζε στη Βουλή για τη δημιουργία 350.000 νέων θέσεων εργασίας, τη μείωση της ανεργίας κατά 9 μονάδες, τον περιορισμό της αδήλωτης εργασίας και για τη πολιτεία που «πάτησε πόδι σε εργασιακά κάτεργα που απασχολούσαν εκατοντάδες αδήλωτους, ανασφάλιστους, κυρίως νέους ανθρώπους, με εξαντλητικά ωράρια». Την ίδια ημέρα όμως μια επιστολή που είδε το φως της δημοσιότητας, μιλούσε για την πραγματική κατάσταση των εργαζόμενων των 300 ευρώ που πρέπει να αισθάνονται ικανοποιημένοι και να χαμογελούν.
Η κατάσταση στην αγορά εργασίας της χώρας μας είναι δραματική. Το 1/3 των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα έχουν τόσο μικρές απολαβές που μόλις τους φτάνουν για να ζήσουν. Είναι πάνω από μισό εκατομμύριο και αποτελούν μια νέα κατηγορία, αυτή των «φτωχών εργαζόμενων». Για τη δουλειά τους παίρνουν κάτω από 376 ευρώ το μήνα ή 60% λιγότερα από το μέσο μισθό. Το 9% των εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα λαμβάνει λιγότερα και από 200 ευρώ. Ο κίνδυνος, ακόμη και με σταθερή εργασία, να συγκαταλεχθεί κανείς στους φτωχούς στην Ελλάδα είναι τόσο μεγάλος, όσο πουθενά αλλού στην ΕΕ. Οι πραγματικοί μισθοί στην Ελλάδα μειώθηκαν το 2017 κατά 3,5%, μείωση που είναι η μεγαλύτερη από το 2013 αλλά και η μεγαλύτερη στην Ευρώπη, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO). Η πτώση οφείλεται στις άμεσες μειώσεις μισθών αλλά και στη μετάβαση πολλών εργαζομένων σε καθεστώτα μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης. Μια σύγκριση μάλιστα με τις χώρες που βγήκαν από τα μνημόνια αποκαλύπτει το μέγεθος του προβλήματος στην Ελλάδα, αφού στην Κύπρο οι μισθοί το 2017 αυξήθηκαν κατά 0,2%, στην Ιρλανδία 1,7% και στην Πορτογαλία κατά 0,4%. Από το σύνολο των προσλήψεων για το 2018, οι θέσεις πλήρους απασχόλησης αφορούσαν λιγότερες από τις μισές. Το 2016 οι ελεύθεροι επαγγελματίες δήλωσαν εισοδήματα 4,7 δισ. ευρώ, το 2017 3,8 δισ. ευρώ, ενώ το 2018 3,3 δισ. ευρώ.
Και δεν είναι μόνο το θέμα των αμοιβών, και στο μέτωπο της απασχόλησης μόνο ρόδινη δεν είναι η κατάσταση. Η μείωση της ανεργίας οφείλεται κυρίως στη γήρανση του πληθυσμού, στην αύξηση αυτών που έχουν σταματήσει να αναζητούν εργασία και στο brain drain, τη μετανάστευση του πλέον καταρτισμένου και δυναμικού εργατικού δυναμικού στο εξωτερικό. Έτσι περιορίστηκε ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός της χώρας και σήμερα εργάζεται μόλις το 35% του γενικού πληθυσμού. Παρά την αύξηση των θέσεων εργασίας τα τελευταία 3 χρόνια η απασχόληση παραμένει εξαιρετικά χαμηλή σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη και ένας στους τρεις δουλεύει και παράγει εισόδημα για όλους τους υπόλοιπους. Επίσης ένας στους τρεις εργάζεται σε δουλειά κατώτερη των προσόντων του σε θέση που απαιτούνται χαμηλότερου επιπέδου ικανότητες. Την ίδια στιγμή, οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να καλύψουν θέσεις εργασίας για τις οποίες απαιτούνται συγκεκριμένες δεξιότητες. Η χαμηλή ποιότητα των περισσότερων θέσεων απασχόλησης που δημιουργεί ο ιδιωτικός τομέας φανερώνει ότι η κατάσταση της αγοράς εργασίας εξακολουθεί να βρίσκεται σε μεγάλη κρίση. Η χώρα μας κινδυνεύει να εγκλωβιστεί στις οικονομίες που είναι χαμηλής παραγωγικής βάσης, περιορισμένης καινοτομίας, χαμηλών δεξιοτήτων και χαμηλών μισθών. Το ζητούμενο δεν είναι η στατιστική μείωση της ανεργίας αλλά η αύξηση των βιώσιμων θέσεων εργασίας. Με λίγα λόγια χρειαζόμαστε καλές δουλειές, για τη νέα γενιά της πατριδας μας. Η στήριξη των δικαιωμάτων των εργαζομένων, αποτελεί ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης και προϋπόθεση για βιώσιμη ανάπτυξη.
Όλοι εχουν τις ευθύνες τους για αυτή την κατάσταση. Όμως, Πρέπει να πάρουμε άμεσα μέτρα για να αναστραφεί. Οι εργαζόμενοι των 200 και των 300 ευρώ πρέπει επιτέλους να έρθουν στο επίκεντρο της πολιτείας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο μέσα από την στρατηγική «Ευρώπη 2020» να μειωθεί ο αριθμός των φτωχών κατά 20 εκατομμύρια. Η χώρα μας πρέπει να τρέξει για να γίνει ο πρωταγωνιστής σε αυτή τη στρατηγική, έχουμε χάσει ήδη πολλά χρόνια. Το Κίνημα Αλλαγής έχει απευθύνει κάλεσμα σε όλα τα κόμματα για εθνική συνεννόηση, έχει πάρει νομοθετικές πρωτοβουλίες για να γίνουν πράξη πολιτικές που δίνουν ευκαιρίες στους πολλούς. Οι ελεγκτικές υπηρεσίες να ενισχυθούν και να εκσυγχρονιστούν.
Το απαραίτητο -αν και με καθυστέρηση- μέτρο της αύξησης του κατώτατου μισθού δεν είναι αρκετό, θα εξανεμιστεί από την αυξημένη φορολογία. Οφείλουμε Να προχωρήσουμε στην κατάργηση της μείωσης του αφορολόγητου από το 2020 και την αποκατάσταση των συλλογικών συμβάσεων. Επίσης, ο κατώτατος μισθός πρέπει να καθορίζεται και πάλι από τους κοινωνικούς εταίρους μέσω της Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας. Να προχωρήσουμε στην θέσπιση ενός πενταετούς προγράμματος στήριξης των νέων επιχειρηματιών και επαγγελματιών με απαλλαγή από την φορολογία εισοδήματος και από τις ασφαλιστικές εισφορές και σε ένα πρόγραμμα δημιουργίας ποιοτικών νέων θέσεων εργασίας με φοροαπαλλαγές για κάθε επιπλέον θέση εργασίας πλήρους απασχόλησης. Τα κοινωνικά δικαιώµατα των πολιτών πρέπει να έχουν προτεραιότητα έναντι των οικονοµικών ελευθεριών που έχουν οι µεγάλες επιχειρήσεις. Οι πολυεθνικές εταιρίες πρέπει να σταματήσουν να πληρώνουν μηδαμινούς φόρους χρησιμοποιώντας θυγατρικές και να πληρώσουν εκεί που παράγουν κέρδη. Είναι προκλητικό στις δύο πρώτες θέσεις στη λίστα με τους φορολογικούς παράδεισους να φιγουράρουν χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ολλανδία και η Ιρλανδία. Αυτές οι σημαντικές αλλαγες όμως προϋποθέτουν μια άλλη προοδευτική κοινωνική πολιτική, με την οποία καμία σχέση δεν έχει η σημερινή κυβέρνηση.
* Ο Παύλος Χρηστίδης είναι εκπρόσωπος τύπου του κινήματος αλλαγής.
(άρθρο στο reader.gr)