Λίγες διακοπές ακόμα… Ή πώς να ρέουμε με…την ροή

Η ευτυχής σύμπτωση ενός Σαββατοκύριακου

Σε λίγες μέρες τελειώνει ο Αύγουστος και άλλοι έχουν επιστρέψει ήδη στις επαγγελματικές τους δραστηριότητες, άλλοι χαίρονται λίγη ακόμα ανάπαυλα τις …ατέλειωτες μέρες του Αυγούστου που όμως σε λίγο τελειώνουν. Κάνει και ζέστη! Και με άγχος αναλογίζονται τι τους περιμένει! Αν και υπάρχουν και κάποιοι που ανυπομονούν να βρεθούν στην ασφάλεια της καθημερινότητας ή απλά να βρεθούν πίσω σε μια εργασία που τους ικανοποιεί και 2-3 μέρες  ξεκούρασης τους είναι αρκετές.

   *Γεωργία Σ. Τζαμαλούκα (Κοινωνική Ψυχολόγος- Επιστημονική Συνεργάτης  Ελλληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου)

Όταν επέστρεψα στην πόλη, από ολιγοήμερη επίσκεψη σε κάποια εξοχή της Πελοποννήσου με βουνά και ποτάμια,  κάποιο παλιό βιβλίο στην βιβλιοθήκη μου, με «χαιρέτησε». Ήταν το:  «Ο Δρόμος του Ζεν», μια παλιά έκδοση του 1988, του Άλαν Ουάτς, σε εξαιρετική μετάφραση του Μ. Βερέττα. 

«Τυχαία» πάλι μόλις το άνοιξα «έπεσα» επάνω σε μια φράση ενός μικρού γιαπωνέζικου στοίχου, ενός  Χαϊκού,  « …κραυγή πουλιού,   βαθύτερη  η σιωπή του βουνού». 

Αυτήν την σιωπή κάποιος την νοιώθει μόνο στην εξοχή, στην φύση. Η σιωπή που επικρατεί στην Ελληνική φύση ενισχύεται από  κάποιους μακρινούς ήχους σκυλιών ή από αχνά κουδουνίσματα από τα κουδούνια των προβάτων ή  και από άλλους ήχους πού ακούγονται σποραδικά από τα φτεροκοπήματα των πουλιών, των κάθε λογής πουλιών. Και αν είσαι κοντά σε ποτάμι με καλαμιές, υπάρχει και η ευτυχία των κοασμάτων των βατράχων και ένας απόμακρος ήχος νερού που κυλάει, που ρέει, που μιλάει!  Ή για όσους έχουν πάει σε κάποια παραλία ακούνε την θάλασσα …που φιλάει αδιάκοπα, ασταμάτητα, αιώνια την άμμο! 

Καλά όλα αυτά αλλά τι γίνεται με την ρουτίνα της καθημερινότητας;
Σε λίγο ξεκινάνε τα παιδιά το σχολείο  , οι οικονομικές εκκρεμότητες  μας αγχώνουν, ο γιός ή η κόρη είναι άνεργοι ή «απασχολούνται», ή είναι μακριά.

Οι απλήρωτοι λογαριασμοί είναι μια πηγή στρες, σαν αρπακτικά έτοιμα να μας κατασπαράξουν. Έφυγαν οι φιλοξενούμενοι  για τους οποίους ξεθεωθήκαμε χωμένες στην κουζίνα, υποχρεώσεις, βάρη! Ή μπορεί να γνωρίσαμε και τον έρωτα της ζωής μας και να περάσαμε καταπληκτικά σε ένα νησί της άγονης γραμμής και τώρα από την απεραντοσύνη του νησιού, του «δικού μας» νησιού, θα  πρέπει να κλειστούμε σε ένα μικροσκοπικό γραφείο  με ένα αφεντικό που μας ταλαιπωρεί και σε μια δουλειά που δεν μας αρέσει.

Αν όμως  δεν έχουμε μια αληθινή πρόκληση και βαριόμαστε θανάσιμα στην καθημερινότητά μας, τότε  ας προσθέσουμε περιπλοκότητα για να το διασκεδάσουμε. Όπως λέει το Ικιγκάι, άλλη ευτυχής σύμπτωση βιβλίου που «τσίμπησα» στο Φεστιβάλ βιβλίου στο Ναύπλιο, γράφει (σελ.130): 

«…Η ικανότητά μας να μεταβάλλουμε μια ασχολία ρουτίνας σε «μικροροή», σε κάτι που το απολαμβάνουμε, παίζει καθοριστικό ρόλο προκειμένου να είμαστε «ευτυχισμένοι», μια και όλοι αναγκαζόμαστε να αντιμετωπίσουμε ασχολίες ρουτίνας. Ακόμα και ο Μπιλ Γκέιτς  (που ίδρυσε την Microsoft) έπλενε τα πιάτα κάθε βράδυ και μάλιστα το είχε επιλέξει ο ίδιος! Έλεγε ότι το απολάμβανε, ότι τον βοηθούσε να χαλαρώνει και να βάζει σε τάξη το μυαλό του, ακολουθούσε μάλιστα κάποιους κανόνες που ο ίδιος είχε επιβάλει στον εαυτό του: πρώτα τα πιάτα, έπειτα τα πιρούνια κλπ. Έτσι απολάμβανε την μικροροή του». 

Είναι γνωστή εξάλλου η καθαρτική και εξαγνιστική ικανότητα του νερού ακόμα και όταν πλένουμε τα πιάτα. Είναι κρίμα που κάποιες γυναίκες υποτιμούν την ηρεμιστική αξία κάποιων οικιακών ασχολιών οι οποίες τακτοποιούν την ψυχή τους, εκτός από την τακτοποίηση του εξωτερικού περιβάλλοντός  τους.  Γνωρίζω κάποια κυρία που επειδή βαρυόταν το σιδέρωμα, φρόντιζε να παρακολουθεί κλεφτά ψυχαγωγικές εκπομπές  στην τηλεόραση,  κάποια συζήτηση ή ντοκυμαντέρ, προσέχοντας χαλαρά  να μην κάψει και τα ρούχα που σιδέρωνε!

Προσθέτοντας περιπλοκότητα στην καθημερινότητά μας  ρέουμε με την πραγματικότητα διασκεδάζοντάς. Η σημασία λοιπόν της μετατροπής καθημερινών  αγχωτικών δραστηριοτήτων σε κάτι ευχάριστο μας βοηθάει στο να είμαστε ισορροπημένοι, και να «ρέουμε» με τις καταστάσεις,  αφού όλοι αναγκαζόμαστε να αντιμετωπίζουμε ασχολίες ρουτίνας. 

Άλλος τρόπος ημερήσιων διακοπών – Η ηρέμηση του νου ή Να κάθεσαι ήσυχα και Να μην κάνεις τίποτα.
Ενδεχομένως, να φαίνεται πολύ παράξενο ή και παράλογο όταν κάποιοι δραστήριοι και έξυπνοι άνθρωποι οφείλουν απλά να κάθονται ήσυχοι, ακόμα και για ώρες ολόκληρες. Η δυτική νοοτροπία θεωρεί αυτή την πρακτική όχι μόνον αφύσικη αλλά συνάμα και μια μεγάλη σπατάλη του πολύτιμου χρόνου, ανεξάρτητα από την συμβολή της στην καλλιέργεια της υπομονής και της αντοχής. Παρόλο που και στην Δύση υπάρχει διαλογιστική παράδοση στα πλαίσια της Καθολικής Εκκλησίας, και στην Ορθόδοξη Εκκλησία οι Πατέρες συμβουλεύουν όσους έχουν πάει στο Άγιον Όρος, μεθόδους της «Καρδιακής προσευχής», η τακτική του «να κάθεται κανείς και απλά να κοιτάει» έχει χάσει την γοητεία της και μάλλον αν το ξεστομίζεις, σε κοιτάνε σαν τρελό, φευγάτο και ξωτικό!

Για τον Δυτικό αναλυτικό νου το να κάθεσαι σαν «χαζός» και απλά να κοιτάς δεν θεωρείται ότι έχει κάποια «πρακτική αξία». Σε μια κοινωνία όπου κυριαρχεί η βιασύνη και η παρορμητική δράση χωρίς να προηγείται σκέψη, ανυπόμονα και γρήγορα χωρίς μια πιο σφαιρική αντίληψη του κόσμου, δεν βελτιώνουν κανέναν.  Επιπλέον αν ο κόσμος στροβιλίζεται στην δίνη  του άγχους, του στρες,  της αδικίας και του θυμού, αναδεύοντας έναν κοινωνικό βυθό σε ένα λασπώδες μίγμα ,  μόνον αν το αφήσει κανείς ήρεμο να κατακαθίσει υπάρχει ελπίδα να αρχίσει να καθαρίζει. 

Επομένως αυτοί που κάθονται ήσυχοι και δεν κάνουν τίποτε για λίγες στιγμές ή έστω για μισή ώρα καθημερινά, παρέχουν με τον τρόπο τους την σημαντικότερη προσφορά σε έναν τέτοιον διαταραγμένο κόσμο. Δεν είναι δα και κάτι τόσο παράξενο. Είναι κάτι που κάνουν οι γάτες, οι σκύλοι και άλλα νευρικά ζώα. Ακόμα και οι λεγόμενοι πρωτόγονοι άνθρωποι το κάνουν αλλά  και οι χωριάτες. Αυτή η τακτική δυστυχώς φαντάζει πολύ δύσκολη για έναν δυτικό νου που οι σκέψεις του τρέχουν από κλαδί σε κλαδί σαν ένας τρελός  πίθηκος που οδηγείται μόνον από την παρόρμηση να δρα.  Η βιασύνη, μαζί με όσα συνεπάγεται, πάντα αποβαίνει μοιραία. Είτε στην οδήγηση, είτε στις σχέσεις μας, είτε σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας. 

Δεδομένου ότι το μυαλό είναι ένα διαρκές συνοθύλευμα σκέψεων,  ιδεών και συναισθημάτων, μόνο και μόνο καταφέρνοντας να σταματήσουμε τη «φυγόκεντρη μηχανή» του μυαλού μας  για μερικά δευτερόλεπτα, θα νιώσουμε αμέσως ξεκούραση και καινούρια διαύγεια. Κι αν μας έλθουν κακές σκέψεις, γεμάτες θυμό ή πίκρα ή ακόμα και αυτολύπηση; Ακόμη κι αν μας έρθει η ιδέα να σκοτώσουμε το αφεντικό μας, ή και τον μέχρι προ τινος «αγαπημένον μας» θα της βάλουμε απλώς την ετικέτα «σκέψη» και θα την αφήσουμε να περάσει σαν ένα σύννεφο στον ουρανό,  χωρίς να την κρίνουμε ή να την απορρίψουμε. Είναι μια σκέψη, τίποτε άλλο, ανάμεσα σε χιλιάδες σκέψεις που κάνουμε καθημερινά.

Φυσικά δεν είναι εύκολο το να κάθεσαι για λίγο και να μην κάνεις τίποτε σε έναν τέτοιον παλαβό κόσμο, αξίζει όμως τον κόπο να το ψάξουμε.  Εξάλλου  ο κόσμος δεν αλλάζει, εμείς αλλάζουμε! Ή κι όταν αλλάξει ο κόσμος, θα αλλάξει στον καιρό του!

 

1 Το Χαϊκού, ή «αστείος στίχος» είναι μια Ιαπωνική ποιητική φόρμα. Σύντομο γιαπωνέζικο ποίημα, που χρησιμεύει για να αποτυπώνει στο χαρτί την συγκίνηση μας σαν να ήταν ζωγραφιά ή φωτογραφία. Είναι μια τέχνη που κινητοποιεί την πιο βαθιά ουσία μας, και ένα σπουδαίο εργαλείο αυτοεξερεύνησης. Αποτελείται κατά παράδοση από στίχους των πέντε, εφτά και πέντε συλλαβών που επιδιώκουν να επιτύχουν τον μέγιστο βαθμό απλότητας. Και είναι η πιο σύντομη μορφή ποίησης στον κόσμο. https://el.wikipedia.org/wiki/
2 Ικιγκάι: Τα μυστικά της Ιαπωνιας για μια μακρά και ευτυχισμένη ζωή, Έκτορ Γκαρθια & Φρανσεσκ Μιραλλιες, εκδ. Πατάκη, 2016.