Ο γνωστός Ναυπλιώτης χειρουργός Γιάννης Βίρλος, απαντά σε όλα τα ερωτήματα για τον καρκίνο παχέος εντέρου και ορθού, στη συνέντευξη που έδωσε στον Άκη Γκάτζιο.
Ο Γιάννης Βίρλος είναι ειδικευμένος Χειρουργός με εξειδίκευση στο πεδίο της χειρουργικής του εντέρου, ορθού και πρωκτού (Consultant Colorectal Surgeon) και ιδιαίτερα στον καρκίνο του παχέος εντέρου και ορθού, όσο και στις χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου (ΙΦΝΕ), καθώς και την εκκολπωματώδη νόσο του παχέος εντέρου.
ΕΡ: Πώς δημιουργείται ο καρκίνος του παχέος εντέρου και ορθού;
ΒΙΡΛΟΣ. Ο καρκίνος του παχέος εντερου και ορθού δημιουργείται στο τοίχωμα του εντέρου, το οποιο αποτελειται απο κυτταρα που ανανεωνονται συνεχως. Οταν τα κυτταρα αυτα αρχισουν και αναπτυσονται πιο γρηγορα απο το κανονικο τοτε μπορουν να σχηματισουν μια προεκβολη στην επιφανεια του εντερου, τον πολυποδα. Πρεπει να τονισθει οτι ο πολυποδας ειναι καλοηθης και δεν αποτελει καρκινο. Ομως με παροδο του χρονου (απο 5 μεχρι 20 χρονια) και εφοσον ο πολυποδας δεν αφαιρεθει τοτε μπορει να εξελιχθει σε καρκινο του παχεος εντερου και του ορθου. Η πλειοψηφια των καρκινων του παχεος εντερου και του ΟΡΘΟΥ δημιουργειται απο πολυποδα του εντερου. Ο καρκινος του παχεος εντερου και του ορθου εκτος απο την ανεξελεγκτη δυνατοτητα του να αναπτυσεται τοπικα μπορει να μεταφερθει και στους λεμφαδενες καθως και σε αλλα οργανα, οπως το συκωτι (ηπαρ) και οι πνευμονες.
ΕΡ: Είναι συχνός ο καρκίνος του παχέος εντέρου και ορθού;
ΒΙΡΛΟΣ. Ο καρκίνος του παχέος εντερου και του ορθου ειναι ο τριτος πιο συχνος καρκινος παγκοσμιως, τοσο στους αντρες οσο και στις γυναικες, και ο τεταρτος καρκινος παγκοσμιως (ο δευτερος καρκινος στο δυτικο κοσμο) αναφορικα με τη θνησιμοτητα. Για να καταλαβουμε καλυτερα το ποσο συχνος ειναι ο καρκινος του εντερου στο δυτικο κοσμο, πρεπει να αναφερθει οτι προσβαλλει ενα στα 20 ατομα σε καποια στιγμη στης ζωης τους. Οι 9 στις 10 περιπτωσεις καρκινου του παχεος εντερου και του ορθου εμφανιζονται μετα την ηλικια των 50 ετων. Παρολα αυτα εχει παρατηρηθει μια αυξημενη ταση στην εμφανιση του καρκινου του παχεος εντερου και του ορθου σε ηλικιες μικροτερες των 50 ετων, ο οποιος συνηθως εχει χειροτερη προγνωση.
ΕΡ: Υπάρχουν και ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του παχέος εντέρου και του ορθού;
ΒΙΡΛΟΣ. Οι παράγοντες κινδύνου καρκίνου του παχεος εντερου και του ορθου (καθετι που αυξανει την πιθανοτητα αναπτυξης του) χωριζονται σε παραγοντες οι οποιοι μπορουν να αλλαξουν και σε αυτους που δεν μπορουν να αλλαξουν. Ειναι σημαντικο να αναφερθει οτι η υπαρξη παραγοντων κινδυνου καρκινου του παχεος εντερου και του ορθου δεν σημαινει οτι καποιος/α θα αναπτυξει καρκινο του παχεος εντερου και του ορθου.
Αναφορικά με τους παράγοντες κινδυνου καρκινου του παχεος εντερου και του ορθου, οι οποιοι μπορουν να αλλαξουν, αυτο που χρειαζεται ειναι αλλαγη στο τροπο ζωης μας.
Δηλαδή χρειάζεται άσκηση, μείωση περιττου βαρους, αποφυγη καπνισματος και υπερβολικης ληψης αλκοολ, αλλαγη διατροφικων συνηθειων, οπως η αποφυγη καταναλωσης μεγαλων ποσοτητων κοκκινου κρεατος, καταναλωσης επεξεργασμενου κρεατος και καταναλωσης μαγειρευμενου κρεατος σε υψηλες θερμοκρασιες (τηγανισμενο κρεας).
Επίσης συνιστάται η εξέταση του παχεος εντερου και του ορθου, η οποια επιτυγχανεται με την κολονοσκοπηση (την ενδοσκοπικη εξεταση του παχεος εντερου και του ορθου). Η κολονοσκοπηση ειναι καλο να οργανωνεται στην ηλικια των 50 ετων αν και νεωτερες συστασεις συνιστουν την ηλικια των 45 ετων η ενωριτερα αν υπαρχει κληρονομικοτητα (οπως η οικογενης αδενωματωδης πολυποδιαση η το συνδρομο Lynch), ατομικο η / και οικογενειακο ιστορικο καρκινου του εντερου η / και πολυποδων η ιστορικο ιδιοπαθους φλεγμονωδους νοσου του εντερου (οπως η ελκωδης κολιτιδα η η vοσος του Crohn).
ΕΡ: Υπάρχουν άλλες μέθοδοι ελέγχου του εντέρου και τί είναι το screening;
ΒΙΡΛΟΣ. Υπάρχουν και άλλες μέθοδοι εκτος απο την κολονοσκοπηση, οι οποιες επιτυγχανουν τον ελεγχο του γενικου πληθυσμου η screening. Σε χωρες οπως η Μεγαλη Βρετανια και η Σουηδια ο ελεγχος του γενικου πλυθησμου, και για τις ηλικιες απο 50 εως 75 ετων, επιτυγχανεται με μια απλη εξεταση η οποια γινεται στο σπιτι. Αυτη η εξεταση ανιχνευει την υπαρξη μη ορατου αιματος στα κοπρανα. Σε περιπτωση που αυτη η εξεταση ειναι θετικη συνισταται ο ελεγχος με κολονοσκοπηση.
ΕΡ: Πως γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του εντέρου;
ΒΙΡΛΟΣ. Η διάγνωση του καρκίνου του παχεος εντερου και του ορθου γινεται συνηθως μετα απο διενεργεια κολονοσκοπησης και ληψη βιοψιας. Η κολονοσκοπηση συνισταται α) στα πλαισια της προληψης, β) μετα απο παρουσια συμπτωματων, οπως η αιμορραγια απο το ορθο, η αλλαγη των συνηθειων του εντερου, ο κοιλιακος πονος που επειμενουν περαν των 2-3 εβδομαδων και γ) λογω ανακαλυψης αναιμιας. Απο την αλλη μερια η εξεταση απο κλινικο γιατρο μπορει να ανακαλυψει μια μαζα στην κοιλια η μια μαζα στο ορθο μετα απο διενεργεια δακτυλικης εξετασης. Η ενδοσκοπικη βιοψια επιβεβαιωνει την υπαρξη καρκινου του παχεος εντερου και του ορθου, το οποιο ειναι αδενοκαρκινωμα. Αφου επιβεβαιωθει η διαγνωση του καρκινου του παχεος εντερου και του ορθου ακολουθει η σταδιοποιηση.
ΕΡ: Τι είναι σταδιοποίηση;
ΒΙΡΛΟΣ. Η σταδιοποίηση του καρκίνου του παχεος εντερου και του ορθου επιτρεπει την εκτιμηση της διασπορας της νοσου τοσο σε τοπικο (τοιχωμα εντερου – γειτονικα οργανα), σε περιοχικο (λεμφαδενες) οσο και απομακρυσμενο επιπεδο (μεταστασεις). Η σταδιοποιηση του καρκινου του παχεος εντερου και του ορθου περιλαμβανει την αξονικη τομογραφια κοιλιας-πυελου και θωρακα και στην περιπτωση του καρκινου του ορθου περιλαμβανει επιπροσθετως τη μαγνητικη τομογραφια της πυελου. Κατα τη διαρκεια της σταδιοποιησης ελεγχονται και τα επιπεδα του καρκινοεμβυικου αντιγονου (CEA), το οποιο βοηθα στη παρακολουθηση της νοσου μετα απο την αρχικη θεραπεια. Υπαρχουν 4 σταδια , απο σταδιο Ι μεχρι σταδιο ΙV, και η προτεινομενη θεραπεια διαφερει αναλογα με το σταδιο, γεγονος που καθιστα τη διαδικασια της σταδιοποιησης εξαιρετικα σημαντικη.
ΕΡ: Τι περιλαμβάνει η θεραπεία του καρκίνου του εντέρου;
ΒΙΡΛΟΣ. Η θεραπεία του καρκίνου του παχεος εντερου και του ορθου περιλαμβανει τη χειρουργικη αντιμετωπιση, τη χημειοθεραπεια και την ακτινοθεραπεια. Η θεραπεία προτείνεται μετά τη διενέργεια ογκολογικού συμβουλίου (MULTIDISCIPLINARY TEAM MEETING).
Η χειρουργικη αντιμετωπιση αποτελει την πιο σημαντικη αρχικη μορφη θεραπειας για τον καρκινο του παχεος εντερου ενω για τον καρκινο του ορθου εκτος απο τη χειρουργικη θεραπεια εχει θεση, σε καποιες περιπτωσεις αναλογα με τη σταδιοποιηση, η προ-εγχειρητικη χημειοθεραπεια σε συνδυασμο με την ακτινοβολια της πυελου.
O συνδυασμος χημειοθεραπειας και ακτινοβολιας της πυελου ως αρχικη αντιμετωπιση του καρκινου του ορθου μπορει να προκαλεσει εξαφανιση του ογκου σε ενα μικρο ποσοστο ασθενων με συνεπεια να αποφευγεται το χειρουργιο. Σε αυτες τις περιπτωσεις ο ασθενης παρακολουθειται ανα τακτα χρονικα διαστηματα (WATCH AND WAIT PROTOCOL) και χειρουργειται μονο σε περιπτωση επανεμφανισης του καρκινου του ορθου. Διαφορετικα ο ασθενής δεν χειρουργείται ποτέ.
Η χημειοθεραπεια χορηγειται μετεγχειρητικα σε ασθενεις με σταδιου ΙΙΙ (νοσος που εχει προσβαλει και λεμφαδενες) καρκινο παχεος εντερου η του ορθου και σε καποιες περιπτωσεις σταδιου ΙΙ (νοσος που δεν εχει προσβαλει λεμφαδενες) με σκοπο να μειωθει η πιθανοτητα τοπικης επανεμφανισης (υποτροπης) του καρκινου η / και των μεταστασεων. Η ακτινοθεραπεια δεν προσφερεται μετεγχειρητικα παρα μονο σε περιπτωσεις τοπικης επανεμφανισης του καρκινου του ορθου στη πυελο μετα την αρχικη θεραπεια.
ΕΡ: Τι περιλαμβάνει η χειρουργική θεραπεία;
ΒΙΡΛΟΣ. Η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει την παραδοσιακη ανοικτη (μεγαλη τομη) χειρουργικη, τη συγχρονη λαπαροσκοπικη (μικρες τομες) χειρουργικη και την ακομα πιο συγχρονη διορθικη χειρουργικη (ΤAMIS\TEMS: χειρουργικη δια του ορθου ειτε χωρις τομες και αποκλειστικα δια μεσου του ορθου η σε συνδυασμο με λαπαροσκοπικη χειρουργικη).
ΕΡ: Ποιά είναι η χειρουργική εμπειρία σας;
ΒΙΡΛΟΣ. Έχω εκπαιδευτεί σε όλες τις χειρουργικες τεχνικες και εχει πραγματοποιησει εκατονταδες επεμβασεις παχεος εντερου και ορθου τοσο για καρκινο οσο και για αλλες παθησεις. Ειδικοτερα στη λαπαροσκοπικη χειρουργικη του παχεος εντερου εχει εκπαιδευτει στη Μεγαλη Βρετανια δια μεσου του εθνικου προγραμματος εκπαιδευσης στη λαπαροσκοπικη χειρουργικη του παχεος εντερου και ορθου. Εκτελω δε λαπαροσκοπικες επεμβασεις παχεος εντερου και ορθου συστηματικα εδω και μια δεκαετια και η χειρουργικη αυτη τεχνικη αποτελει την πρωτη επιλογη μου για αντιμετωπιση του καρκινου του παχεος εντερου και του ορθου αλλα και αλλων παθησεων.
Αναφορικα με τη τεχνικη TAMIS για την αντιμετωπιση πρωιμων καρκινων του ορθου, με την οποια και αποφευγεται ενα μεγαλο χειρουργιο και κατα συνεπεια μειωνονται οι πιθανες επιπλοκες, υπηρξα ο χειρουργος που εκτελουσε αυτες τις επεμβασεις (lead clinician) στα Πανεπιστημιακα Νοσοσκομεια του Derby και Burton (University Hospitals of Derby and Burton) της Μεγαλης Βρετανιας.
ΕΡ: Χρειάζεται ειλεοστομία η κολοστομία όταν χειρουργείται ο καρκίνος του εντέρου;
ΒΙΡΛΟΣ. Υπάρχουν 2 ειδών στομίας, δηλαδή της εξωτερίκευσης του εντέρου στη κοιλία, η ειλεοστομία και η κολοστομία.
Η δημιουργια προσωρινης ειλεοστομιας (εξωτερικευσης του λεπτου εντερου) γινεται οταν εκτελειται αφαιρεση του ορθου για καρκινο, ο οποιος βρισκεται κοντα στους σφιγκτηρες οι οποιοι ελεγχουν τις κενωσεις. Η συνεχεια του εντερου αποκαθισταται κατα τη διαρκεια του πρωτου χειρουργειου ενω η ειλεοστομια συγκλεινεται μετα απο 2 περιπου μηνες. Η δημιουργια κολοστομιας συμβαινει σπανια και μονο οταν ο καρκινος του ορθου εχει επεκταθει και στους 2 σφιγκτηρες.
Στις εγχειρησεις για καρκινο του παχεος εντερου η δημιουργια ειτε ειλεοστομιας ειτε κολοστομιας δεν ειναι απαραιτητη.
ΕΡ: Τι περιλαμβάνει η μετεγχειρητική παρακολούθηση:
ΒΙΡΛΟΣ. Η μετεγχειρητική παρακολούθηση μετά την αρχική θεραπεία του καρκινου του παχεος εντερου και του ορθου ειναι εξαιρετικα σημαντικη για την μακροπροθεσμη επιβιωση των ασθενων. Οι ασθενεις παρακολουθουνται για μια πενταετια με ενα συνδυασμο ελεγχου:
α) του καρκινοεμβρυικου αντιγονου (CEA) καθε 6 μηνες για τα 3 πρωτα χρονια και καθε 12 μηνες για τον 4ο και 5ο χρονο,
β) αξονικη τομογραφια θωρακα-κοιλιας και πυελου καθε 12 μηνες και
γ) κολονοσκόπηση στο 5ο χρόνο
Σε περιπτωση επανεμφανισης του καρκινου του παχεος εντερου και του ορθου αυτο συμβαινει κατα κανονα στα 2 πρωτα ετη μετα την αρχικη θεραπεια.
Γι’αυτο ειναι σημαντικο κατα την μετεγχειρητικη περιοδο να διατηρειται υψηλος δεικτης υποψιας σε περιπτωση αλλαγης των κενωσεων του εντερου, αιμορραγιας απο το ορθο, κοιλιακου πονου, απωλειας βαρους η ψηλαφητης μαζας. Σε αυτη την περιπτωση πρεπει να ενημερωνεται ο κλινικος ιατρος ετσι ωστε να οργανωνονται αμεσα οι απαραιτητες εξετασεις (CEA, αξονικη τομογραφια θωρακα-κοιλιας και πυελου και/η κολονοσκοπηση).
Ποιος είναι ο Γιάννης Βίρλος
Ο Ιωάννης Βίρλος είναι Ειδικευμένος Χειρουργός με εξειδίκευση στο πεδίο της χειρουργικής του εντέρου, ορθού και πρωκτού (Consultant Colorectal Surgeon) και ιδιαίτερα στο καρκίνο του παχέος εντέρου και ορθού οσο και στις χρονιές φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου (ΙΦΝΕ) καθώς και την εκκολπωματώδη νόσο του παχέος εντέρου.
Γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1966 και αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή της Αλεξανδρούπολης του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης το 1990. Είναι διευθυντής χειρουργικής (Consultant Colorectal Surgeon) στα πανεπιστημιακά νοσοκομεία του Derby και Burton του Ηνωμένου Βασιλείου (University Hospitals of Derby and Burton), θέση την οποία διατηρεί από το 2016. Επίσης είναι αναπληρωτής διευθυντής του τμήματος Ορθοπυελικής Χειρουργικής του Νοσοκομείου ΜΕΤΡΟΠΟΛΙΤΑΝ GENERAL Αθηνών.
Αφότου ολοκλήρωσε τη στρατιωτική του θητεία το 1992, εκπαιδεύτηκε στη Γενική Χειρουργική σε Νοσοκομεία των Αθηνών και στο Ηνωμένο Βασίλειο τη περιοδο 1992-1999. Το 1999 απέκτησε το τίτλο της ειδικότητας στη Γενική Χειρουργική. Το 2000 μετά από επιτυχείς σπουδές απέκτησε Master στις χειρουργικές επιστήμες (MSc in Surgical Sciences) καθώς και Δίπλωμα του Imperial College (DIC), από το πανεπιστήμιο του Λονδίνου του Ηνωμένου Βασιλείου. Κατά το διάστημα 2000-2002 εργάστηκε στο πανεπιστήμιο του Manchester του Ηνωμένου Βασιλείου με στόχο την εκπόνηση της διδακτορικής του διατριβής (Medical Doctorate).
Στη συνέχεια εργάστηκε σε θέσεις επιμελητή χειρουργικής στη Νοτιο – Δυτική Κομητεία του Ηνωμένου Βασιλείου, στα Νοσοκομεία Singleton του Swansea, Derriford του Plymouth, Torbay, Exeter, Cheltenham, North Bristol, καθώς και στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Sir Charles Gairdner στο Perth της Αυστραλίας. Έχει επίσης εργαστεί στο Νοσοκομείο Σωτηρία ως επιμελητής Α’ και από το 2012 μέχρι το 2016 εργάστηκε ως διευθυντής Χειρουργικής σε Νοσοκομεία του Ηνωμένου Βασιλείου, όπως τα Νοσοκομείου του Λονδίνου Ealing & Homerton University Hospital, το Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία της Οξφόρδης John Radcliffe & Churchill, το RoyalHampshire CountyHospital στο Winchester και το Northampton General Hospital.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ