Τα τελευταία χριστούγεννα Φραγκίσκο Μοροζίνι στο Ναύπλιο
Δίπλα από την Πύλη της Ξηράς υπάρχει εντειχισμένη μια μαρμάρινη πλάκα. Γράφει στα Λατινικά «POST URBES ARCESQUE EXPUGNATAS…» και το μεταφράζει στα Ελληνικά, ποιητικότατα, ο Λαμπρινίδης στην «Ναυπλία»: «Πόλεις και Ακροπόλεις εκπορθήσας…». Η αναμνηστική αυτή επιγραφή είναι αφιερωμένη στον Φραγκίσκο Μοροζίνι … τον τελευταίο μεγάλο στρατιωτικό ηγέτη που ανέδειξε η Βενετία… που είχε όμως άδοξο θάνατο στην πόλη μας.
Στην επιγραφή αναφέρεται ως FRANGUS MAUROGENUS. Αυτό δίνει λαβή στον Λαμπρινίδη να ισχυρισθεί ότι η οικογένεια Μοροζίνι προέρχεται από την Ελληνική οικογένεια Μαυρογένη… πιθανά όμως να είναι απλώς «εκλατινικοποιημένο» το όνομά του.
Ο Φραγκίσκος Μοροζίνι από νεαρός βρέθηκε να πολεμάει στο Αιγαίο. Οι Τούρκοι επιχειρούσαν να καταλάβουν την Κρήτη από τους Βενετούς. Ο Μοροζίνι σκέφτηκε να μετατρέψει τον αμυντικό πόλεμο σε επιθετικό και άρχισε τις καταδρομές στα λιμάνια του Αιγαίου. Είχε πολλές στρατιωτικές επιτυχίες και προξένησε τον φθόνο των συμπατριωτών του. Έτσι εκτός από τους Οθωμανούς στα πέλαγα είχε να αντιμετωπίσει και τους ρουφιάνους στην Βενετία. Το 1667, όταν πια ο πόλεμος στην Κρήτη είχε γείρει προς το μέρος των Τούρκων, τότε του ανέθεσαν την διοίκηση του Ηρακλείου- Χάνδακα τότε-. Το κράτησε δυο χρόνια και μετά το παρέδωσε με συνθήκη, σώζοντας την φρουρά και τα γυναικόπαιδα. Αυτό του στοίχισε νέο γύρο συκοφαντιών και δικαστικών περιπετειών.
Το 1684 τέθηκε επικεφαλής της τελευταίας προσπάθειας ανάκτησης των παλιών κτήσεων της Βενετιάς. Ο στρατός του μισθοφορικός. Διοικητής Σουηδός, εξαιρετικά εμπειροπόλεμος. Στρατιώτες Κροάτες, Σέρβοι, Γερμανοί, Ελβετοί, Σουηδοί, Έλληνες, Αλβανοί… και όποιος άλλος είχε όρεξη να πολεμήσει επί πληρωμή. Το καλοκαίρι του 1686 αποβιβάστηκε στο Τολό, κατέλαβε αιφνιδιαστικά το ανοχύρωτο τότε Παλαμήδι, απέκρουσε ένα μεγάλο επικουρικό σώμα των Οθωμανών και τέλος πήρε τα κλειδιά του Αναπλιού.
Τόση χαρά κάμανε στη Βενετιά που τον ονόμασαν τιμητικά «Πελοπονησιακό» (Μην ξεχνάμε ότι τότε το Ανάπλι έγινε η πρωτεύουσα του REGNIO DI MOREA, του Βασιλείου της Πελοποννήσου). Συνέχισε την εκστρατεία του. Πολιόρκησε την Αθήνα. Βομβαρδίζοντας τους οχυρωμένους στην Ακρόπολη Τούρκους προξένησε ανεπανόρθωτες καταστροφές στον Παρθενώνα (τον είχαν μετατρέψει σε αποθήκη πυρομαχικών οι Τούρκοι).
Ενώ βρισκόταν στον Πόρο, τον ανακήρυξαν στην Βενετία Δόγη, αρχηγό δηλαδή της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας. Επέστρεψε θριαμβευτικά στην Βενετία, δεν κάθισε πολύ και ξανατέθηκε επικεφαλής των στρατευμάτων. Τότε άρχισε να τον ταλαιπωρεί η «λιθίαση»… Προφανώς τα νεφρά του είχαν γίνει …τσιμέντο… γύρισε για να αναπαυθεί στο Ανάπλι. Πέρασε εδώ τα τελευταία του Χριστούγεννα, το 1694 και μετά από λίγες μέρες η αρρώστια τον κατέβαλε πλήρως.
Η ζωγραφιά που επισυνάπτω τιτλοφορείται «Η κηδεία του Δόγη Φραγκίσκο Μορζίνι στο Ναύπλιο». Το τοπίο με πολύ φαντασία ταιριάζει με την περιοχή μας. Βρίσκεται στο Μουσείο Κορρέρ της Βενετίας και είναι έργο του Αλεσάντρο Πιάτζα. Τον ζωγράφο τον ενδιαφέρει περισσότερο να απεικονίσει τους συμπολεμιστές του που τον αποχαιρετούν –ίσως να ήταν και παραγγελία βετεράνων.
Η πόλη μας έχει την τύχη να δει τους θανάτους δύο αρχηγών κρατών (Μοροζίνι και Καποδίστρια). Όπως και να το κάνουμε είναι μια ΜΕΓΑΛΗ ΜΙΚΡΗ ΠΟΛΗ.
(Τόλης Κοΐνης)
