Με τους «Θεατές» του Γιάννη Σαρρή

26-27 Αυγούστου 1995 «ΤΡΩΑΔΕΣ» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη.

Μια μεγάλη παράσταση, που αν είχε μια άλλη απόδοση ο χορός και μια άλλη Ελένη (Ζωή Λάσκαρη) το έργο θα χαρακτηριζόταν σταθμός. Η Λάσκαρη όχι ότι δεν τα κατάφερε  στο ύφος και τις απαιτήσεις του ρόλου, αλλά δεν είχε η φωνή της τη δύναμη και το χρώμα ν’ακουστεί και ν’αρέσει. Ίσως να φταίει και μια αρνητική προκατάληψη που κυνηγάει τους σταρ… (…)

Έτσι έκλεισαν τα φετινά Επιδαύρια που πρέπει να ομολογήσουμε πως είχαν ποιότητα, μεγάλη ποικιλία και προκάλεσαν πραγματικό ενδιαφέρον στις χιλιάδες θεατρόφιλους που κάθε βδομάδα – εκτός μιας – γέμιζαν τις κερκίδες του μοναδικού θεάτρου.

– Και του χρόνου χωρίς «κενά» που δεν αποδίδουν και καλύτερα.

Το παραπάνω απόσπασμα από τη στήλη «Θεατές» της τοπικής εφημερίδας «Εδώ Λυγουριό», είναι ένα από τα πολλά ενδεικτικά αποσπάσματα θεατρικής κριτικής της στήλης που επιμελήθηκε για χρόνια ο εκδότης της εφημερίδας Γιάννης Σαρρής, ιδρυτής του τοπικού συλλόγου «Καββαδίας», που θα βραβευθεί για την παρουσία και το έργο του στην τοπική κοινωνία την Κυριακή 19-7-2020. Μια λοιπόν από τις ενδιαφέρουσες διαστάσεις αυτού του έργου αποτελούν και οι «Θεατές» για δυο βασικούς λόγους: ο πρώτος αφορά στις επιδράσεις που είχε το «Αρχαίο Θέατρο» στην τοπική κοινωνία και ο δεύτερος, αφορά στις επεξεργασίες που έτυχαν οι επιδράσεις αυτές ώστε να αλλάξουν τη ψυχοσύνθεση και την πολιτισμική εξέλιξη μιας αγροτικής κοινωνίας. Από την εποχή των ανασκαφών και της αποκατάστασης του χώρου μέχρι σήμερα, οι σχέσεις ανάμεσα στην τοπική κοινωνία, το (Αρχαίο) Θέατρο και τον κόσμο του δημιούργησαν ανατροπές στη νοοτροπία, τον τρόπο ζωής και την κουλτούρα των ντόπιων και ταυτόχρονα τροφοδότησαν τον κόσμο του θεάτρου με μοναδικές εμπειρίες από μια κοινωνία που ήταν για αρκετά χρόνια πηγή έμπνευσης για μια επιστροφή στις ρίζες!

«Όταν δεν γελάσουν οι Λιγουριάτες στις δοκιμές, ξέρουμε ότι δε θα γελάσει ούτε το κοινό των παραστάσεων» (Ελένη Χαλκούση).

Με πόσα παιχνίδια ο ιστορικός χρόνος μπορεί να μετατρέψει χώρους, πρόσωπα και καταστάσεις από απλά παραδοσιακές χωρίς καμία ιδιαιτερότητα, σε πολιτισμικά ιδιαίτερες και παραγωγικά πλούσιες! Είναι, με άλλα λόγια, κοινότητες που ο χρόνος ανέδειξε εντός και γύρω τους κρυμμένες ομορφιές και δυνατότητες. Ίσως το Αρχαίο Θέατρο να μην είναι ο μόνος μηχανισμός που λειτούργησε καταλυτικά στην αλλαγή δομών και νοοτροπιών στη μικρή αυτή κοινωνία. Δεν θα μπορούσε ένας κόσμος φτωχών αγροτών να αγκαλιάσει το θέατρο και να δημιουργήσει μέτρο ποιοτικής σύγκρισης για την επιτυχία μιας παράστασης, αν μέσα τους δεν υπήρχε η δύναμη της ανακάλυψης και του νεωτερισμού. Το Λυγουριό ανέβηκε για μια μόνιμη παράσταση στη σκηνή της Ιστορίας κι εκείνη του προσέφερε μόνο πρώτους ρόλους!

Οι «Θεατές» του Γιάννη Σαρρή αποτελούν ακριβώς την καταγραφή αυτού του ρόλου στις διάφορες παραστάσεις του, χωρίς φόβο αλλά με πάθος και με μια πληρότητα που σταδιακά στέκεται δίπλα στις εξειδικευμένες θεατρικές αναλύσεις της εποχής του. Το «Εδώ Λυγουριό» μετατρέπεται ταυτόχρονα σε ένα βήμα προβληματισμού αλλά και ποιοτικών γνώσεων ενδεικτικών των αλλαγών που πηγάζουν από τη σχέση κοινωνίας και θεάτρου και σίγουρα μοναδικών, στην Αργολίδα τουλάχιστον. Κανένα άλλο μέσο ενημέρωσης δεν διαθέτει στήλη πολιτισμού με αξιώσεις, όσο αυτή της εφημερίδας του Γιάννη Σαρρή.

Με τίτλο «Συγκλονιστική αυλαία από το Θεσσαλικό θέατρο – Και του χρόνου τέτοια», σημειώνεται για την παράσταση «Ηλέκτρα» του Ευριπίδη στις 8 & 9 Σεπτεμβρίου 1989: Έμελλε στο κλείσιμο των φετινών Επιδαυρίων, αναπάντεχα θα λέγαμε, να δούμε και ν’απολαύσουμε μια όμορφη παράσταση και μια συγκλονιστική ερμηνεία που χρόνους πολλούς θα συζητάμε. Ο λόγος για τις παραστάσεις του «Θεσσαλικού Θεάτρου» που λόγω εποχής δεν είχαν τους θεατές που άξιζε να είχαν. Η παράσταση όπως είπαμε ήταν όμορφη και καλοστημένη απ’ τη σκηνοθετική δουλειά του Κ. Τσιάνου. Η μουσική του Ν. Ξυδάκη παρά τα υπερβολικά δημοτικά-καραγκούνικα στοιχεία της αρεστή. Η ερνηνεία όμως της κας Λυδίας Κονιόρδου, στον κεντρικό ρόλο, ήταν κάτι το συγκλονιστικά καταπληκτικό. Οι θεατές κυριολεκτικά καθηλωμένοι στην κυριολεξία στις πέτρινες κερκίδες και απολαμβάνοντας την θαυμάσια ερμηνεύτρια να ξετυλίγει με μοναδικό τρόπο τα πάθη της Ηλέκτρας, «παρακαλούσαν» να μην εύρουν σταματημό…. Η κα Κονιόρδου πιστεύουμε πως θα είναι τα επόμενα χρόνια το πρόσωπο του τραγικού λόγου.

Και πράγματι ήταν! Όμως τους «Θεατές» δεν απασχολούν μόνο οι παραστάσεις αλλά και τα ζητήματα που προκύπτουν από τη διαχείριση του αρχαίου θεάτρου και των παραστάσεων, μερικά από τα οποία δημιουργούν έντονες αντιπαραθέσεις και άδικες επιθέσεις από μερίδα του αθηναϊκού τύπου. Η «κρίση των εισιτηρίων» και η «μείωση των παραστάσεων» αποτελούν δυο σημαντικά θέματα σε διάφορες εκδόσεις μερικές από τις οποίες κινητοποιούν δυναμικά την τοπική κοινωνία.

Φώτο: Επίδαυρος: 1961 Μήδεια με τη Μαρία Κάλλας

Το 1991 με αφορμή την πολιτική μείωσης των παραστάσεων και τη διαμάχη που ξεσπάει με το ΚΑΣ διαβάζουμε στους θεατές για τους «Ταβερνιάρηδες του Λυγουριού» : Ποια δημοσιογραφική δεοντολογία, χωρίς να βγει απ’ το γραφείο της πληροφορεί το πανελλήνιο πως : «οι ταβερνιάρηδες του Λυγουριού» έκλεισαν τους δρόμους, προπηλάκισαν τους εργαζόμενους και δεν επιτρέπουν στους επισκέπτες την είσοδό τους στο χώρο» προκειμένου να πουλήσουν την πραμάτια τους; Γιατί τόσα ψέματα; (…)

Αυτά έχει να πει το Λυγουριό στην δημοσιογραφική δεοντολογία του Αθηναϊκού τύπου που ένα μήνα τώρα χλευάζει βουβούς και ανυπεράσπιστους «ταβερνιάρηδες» που θέλουν να ζήσουν στον τόπο τους, αδέξιους προφανώς στην κοινοποίηση των απόψεών τους, κατάφορτους όμως από καλή διάθεση και προσφορά στον ιερό χώρο του Ασκληπιείου, το μοναδικό θέατρο και τον μοναδικό θεσμό των Επιδαυρίων.

Για μερικά χρόνια η στήλη των «Θεατών» θα συνοδεύει με σχόλια, με επισημάνσεις και με καταγραφές το Φεστιβάλ της Επιδαύρου και θα προσθέτει ποιοτικά χαρακτηριστικά στην αρμονική σχέση, ίσως τη μοναδική στην Ελλάδα, ανάμεσα στην τοπική κοινωνία και στο αριστούργημα της αρχαίας θεατρικής αρχιτεκτονικής. Το «Εδώ Λυγουριό» και οι «Θεατές» δεν κυκλοφορούν πιά. Παραμένουν όμως μια αστείρευτη πηγή πληροφοριών για εκείνους που ερευνούν, για εκείνους που θέλουν να γνωρίσουν αυτή την ιδιαίτερη σχέση που ξεκινά από τις ανασκαφές του 19^ου αι. και καταλήγει στο σήμερα έχοντας ως έμβλημα τον «Καββαδία», τον αρχαιολόγο και τον τοπικό σύλλογο ιδρυτής και ενεργό μέλος του οποίου ήταν και είναι ακόμη ο Γιάννης Σαρρής (Δραγώνας). Ένας πρωτοπόρος για τα κοινωνικά δεδομένα της εποχής του, ένας ακούραστος ερευνητής και ένας αξιαγάπητος άνθρωπος.