Αισιόδοξη είναι η επιστημονική κοινότητα στη χώρα μας ότι το φθινόπωρο το εμβόλιο κατά του SARS-CoV-2 θα είναι διαθέσιμο και αυτό θα επηρεάσει θετικά την πορεία της επιδημίας σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο.
«Είμαι αισιόδοξος ότι δεν θα ξεφύγει από τον έλεγχό μας η επιδημία και κάποια στιγμή το φθινόπωρο θα έχουμε στη διάθεσή μας και το εμβόλιο για τον SARS-CoV-2», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο κ. Δημήτριος Παρασκευής, αναπληρωτής καθηγητής της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας για τον νέο κορωνοϊό.
Ωστόσο, διχογνωμία επικρατεί ως προς τον χρόνο έναρξης των εμβολιασμών, με την Ευρωπαϊκή Ενωση να υποστηρίζει ότι το εμβόλιο των Πανεπιστημίου Οξφόρδης – AstraZeneca θα είναι διαθέσιμο τον Νοέμβριο και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) να λέει ότι δεν αναμένονται εμβολιασμοί σε ευρεία κλίμακα πριν από τα μέσα του 2021.
Συγκεκριμένα, την Πέμπτη υψηλόβαθμη αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Ενωσης ανέφερε ότι το εμβόλιο που αναπτύσσουν από κοινού το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και η βρετανική βιοφαρμακευτική εταιρεία AstraZeneca θα είναι διαθέσιμο τον Νοέμβριο, εφόσον η Φάση ΙΙΙ των κλινικών δοκιμών επιβεβαιώσει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά του.
Να σημειωθεί ότι το «ΘΕΜΑ» την Κυριακή 23 Αυγούστου είχε γράψει ότι το AZD1222 αναμένεται να λάβει έγκριση από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Αριστείας Φροντίδας (NICE) του Ηνωμένου Βασιλείου στα μέσα Οκτωβρίου. Εν συνεχεία η Επιτροπή Φαρμακευτικών Προϊόντων για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναμένεται να εκδώσει θετική γνωμοδότηση, πράγμα που θα σηματοδοτήσει την έγκριση του εμβολίου από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) στα τέλη Νοεμβρίου.
Εφόσον επιτευχθούν τα προαναφερόμενα χρονικά ορόσημα, η Ε.Ε. ελπίζει να έχει στη διάθεσή της περίπου 30 εκατομμύρια από τα 300 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου έως τα τέλη του 2020. Η Ελλάδα, βάσει ειδικού αλγορίθμου, αναμένεται να λάβει τον Δεκέμβριο -σε πρώτη φάση- περισσότερες από 600.000 δόσεις από το πακέτο των 30 εκατομμυρίων δόσεων του AZD1222.
Υπενθυμίζεται ότι το κόστος του εμβολίου ανά δόση υπολογίζεται στα 3 ευρώ για τη χώρα μας, αλλά με απόφαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη τόσο το συγκεκριμένο όσο και όποιο άλλο εμβόλιο για τη νόσο COVID-19 εγκριθεί από τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές θα είναι δωρεάν για τους πολίτες.
Στον αντίποδα, την περασμένη Παρασκευή εκπρόσωπος του ΠΟΥ, αναφερόμενος στις κλινικές δοκιμές των υπό ανάπτυξη εμβολίων για τον SARS-CoV-2, δήλωσε ότι «η Φάση ΙΙΙ θα πρέπει να διαρκέσει περισσότερο, καθώς θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα παρέχουν πραγματική προστασία και θα είναι απόλυτα ασφαλή».
Πρόσθεσε δε ότι πιθανόν η πληθυσμιακή ομάδα που θα εμβολιαστεί κατά προτεραιότητα όταν εγκριθεί κάποιο εμβόλιο θα είναι οι υγειονομικοί εργαζόμενοι και έπειτα οι λοιπές ευπαθείς ομάδες, με έμφαση στους ηλικιωμένους. Για την κάλυψη του πληθυσμού αυτού θα απαιτηθούν περίπου 2 δισεκατομμύρια δόσεις.
Ο κ. Αλμπερτ Μπουρλά, ο Ελληνας CEO και πρόεδρος της αμερικανικής φαρμακευτικής εταιρείας Pfizer, συμμετέχοντας την περασμένη Πέμπτη σε εκδήλωση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Παραγωγών Φαρμάκων και Ενώσεων (IFPMA ) και αναφερόμενος στο εμβόλιο που αναπτύσσει η εταιρεία του από κοινού με τη γερμανική φαρμακευτική εταιρεία BioNTech είπε: «Περί τα τέλη Οκτωβρίου θα γνωρίζουμε αν το εμβόλιο που αναπτύσσουμε για τη νόσο COVID-19 θα είναι αποτελεσματικό». Τα κλινικά δεδομένα από τη Φάση Ι των κλινικών δοκιμών του BNT162 mRNA συνηγορούν υπέρ της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητάς του.
Τα νεότερα δεδομένα από τη Φάση Ι της κλινικής μελέτης που έδωσαν στη δημοσιότητα η Pfizer και η BioNTech αφορούν στην ασφάλεια και την ανοσογονικότητα του BNT162 mRNA. Σύμφωνα με αυτά, η χορήγηση και δεύτερης δόσης του εμβολίου είχε ως αποτέλεσμα επτά ημέρες μετά την έγχυση να καταγραφούν 3,8 φορές περισσότερα εξουδετερωτικά αντισώματα στον οργανισμό των εθελοντών 18-55 ετών συγκριτικά με την ομάδα 38 ασθενών που είχαν αναρρώσει από COVID-19. Στα άτομα 65-85 ετών, το εμβόλιο συνέβαλε στην παραγωγή εξουδετερωτικών αντισωμάτων 1,6 φορές περισσότερα από την ομάδα αυτών που είχαν αναρρώσει από τον κορωνοϊό.
Τα στοιχεία αυτά αποδεικνύουν την ισχυρή αποτελεσματικότητα του BNT162 mRNA σε νέους και ηλικιωμένους εθελοντές, ενώ δείχνουν ότι γίνεται καλά ανεκτό από τον οργανισμό τους. Στο 20% των συμμετεχόντων παρατηρήθηκε μόνο πυρετός σε μέτρια επίπεδα.Υπενθυμίζεται ότι το BNT162 mRNA κωδικοποιεί μια βελτιστοποιημένη εκδοχή της γλυκοπρωτεΐνης ακίδας S του SARS-CoV-2, που χρησιμοποιεί ο ιός για να εισβάλει στα ανθρώπινα κύτταρα.
Τέλος, επιστημονικά στοιχεία που δημοσιεύτηκαν την Παρασκευή στην επιστημονική επιθεώρηση «The Lancet» για το εμβόλιο Sputnik-V, που έχει ήδη εγκριθεί στη Ρωσία, δείχνουν ότι σε δύο κλινικές δοκιμές Φάσης Ι, που έγιναν στον Ιούνιο και τον Ιούλιο με τη συμμετοχή 76 εθελοντών, δείχνουν ότι το 100% των συμμετεχόντων ανέπτυξε αντισώματα, χωρίς σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Μένει να επιβεβαιωθούν τα ενθαρρυντικά αυτά αποτελέσματα στη Φάση ΙΙΙ των κλινικών δοκιμών.
Σταθερά πάνω από 200 κρούσματα την ημέρα
Τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και στην Ελλάδα η επιδημία του νέου κορωνοϊού SARS-CoV-2 βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Στη χώρα μας η επιδημική καμπύλη παρουσιάζει μεν σημάδια ανάσχεσης του κύματος, που ξεκίνησε στα τέλη Ιουλίου, αλλά με τον αριθμό των νέων ημερήσιων κρουσμάτων να παραμένει σταθερά τριψήφιος. Αυξητική τάση παρουσιάζουν οι νοσηλείες στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) καθώς και οι εισαγωγές στα νοσοκομεία αναφοράς για επιβεβαιωμένη νόσο COVID-19.
Την Κυριακή ο ΕΟΔΥ ανακοίνωσε 144 κρούσματα (120 εγχώρια και 24 εισερχόμενα), το Σάββατο 187 νέα κρούσματα (160 εγχώρια και 20 εισερχόμενα, την περασμένη Παρασκευή ο ΕΟΔΥ 202 νέα κρούσματα, εκ των οποίων τα 192 εγχώρια και τα 10 εισαγόμενα. Την Πέμπτη είχαν καταγραφεί 241 νέα κρούσματα (210 εγχώρια, 31 εισαγόμενα), την Τετάρτη 233 (207 εγχώρια, 26 εισαγόμενα), την Τρίτη 207 (186 εγχώρια, 21 εισαγόμενα), τη Δευτέρα 183 (173 εγχώρια, 10 εισαγόμενα). Η μέση ηλικία των κρουσμάτων είναι τα 39 έτη, από 48 έτη που ήταν κατά την πρώτη φάση της επιδημίας στη χώρα μας.
Σε επίπεδο περιφερειών, η Αττική παραμένει σταθερά πρώτη με συνολικά 718 νέα κρούσματα από 29/8 έως 6/9 (κατά μέσο όρο 79,7 νέα κρούσματα την ημέρα) και ακολουθεί η Θεσσαλονίκη 160 συνολικά νέα κρούσματα το ίδιο διάστημα (κατά μέσο όρο 17,7 νέα κρούσματα/ημέρα).
Την Κυριακή 41 συμπολίτες μας νοσηλεύονται διασωληνωμένοι. Η διάμεση ηλικία τους είναι 70 ετών. 10 (24.4%) είναι γυναίκες και οι υπόλοιποι άνδρες. To 92.7%, των διασωληνωμένων, έχει υποκείμενο νόσημα ή είναι ηλικιωμένοι 70 ετών και άνω. 161 ασθενείς έχουν εξέλθει από τις ΜΕΘ.
Παράλληλα, την περασμένη Παρασκευή καταγράφηκαν 33 νέες εισαγωγές σε νοσοκομεία αναφοράς για επιβεβαιωμένη νόσο COVID-19, την Πέμπτη 55, την Τετάρτη 32, την Τρίτη 36, τη Δευτέρα 17, την Κυριακή 29 και το Σάββατο 32.
Σε ό,τι αφορά τους θανάτους, τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται μια μικρή αύξηση του μέσου όρου ανά ημέρα. Έως και χθες Κυριακή είχαν χάσει τη ζωή τους από κορωνοϊό 285 συμπολίτες μας.
Ο αριθμός αναπαραγωγής Rt που θεωρείται κρίσιμος δείκτης για το πώς εξελίσσεται η επιδημία εκτιμάται στο 0,72, από 0,85 που ήταν το αμέσως προηγούμενο 7ημέρο από το τρέχον. Οπως αναφέρεται στη 13η Εκθεση Προόδου του Παρατηρητηρίου COVID-19 (για την περίοδο 27 Αυγούστου – 2 Σεπτεμβρίου), «επιδημιολογικά, μια συγκράτηση (μείωση) του δείκτη Rt κάτω από το 1 ισοδυναμεί με περιορισμό της επιδημίας καθότι κάθε νέο κρούσμα δεν μπορεί να μεταδώσει τον ιο σε πάνω από μια επαφή. Συνεπώς, οι πρόσφατες συρροές κρουσμάτων που εντοπίζονται σε κάποια clusters, υποδεικνύουν ότι η πορεία της επιδημίας επηρεάζεται σημαντικά από την αύξηση του ποσοστού επαφών. Κατά συνέπεια, ο μεγάλος αριθμός ημερήσιων κρουσμάτων και η διατήρηση του Rt κοντά στη μονάδα συνεχίζουν να απαιτούν αυξημένη επαγρύπνηση».
Οι ηλικιωμένοι
Από τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά των θανόντων προκύπτει ότι η νόσος COVID-19 πλήττει κυρίως ηλικιωμένα άτομα με υποκείμενα νοσήματα. Ιδιαιτέρως ευάλωτοι αποδεικνύονται οι ηλικιωμένοι που διαβιούν σε οίκους ευγηρίας. Στη Θεσσαλονίκη από τους οίκους ευγηρίας «Αγία Κυριακή» και «Εστία Παπαγεωργίου» έχουν χάσει τη ζωή τους 24 και ένας ηλικιωμένος αντίστοιχα, ενώ σε καραντίνα έχουν τεθεί στην Αττική ο οίκος ευγηρίας «Η Μεγαλόχαρη» στο Μοσχάτο μετά τον εντοπισμό 28χρονης νοσηλεύτριας θετικής στον νέο κορωνοϊό και ο αντίστοιχος «Cantaurea» στο Μαρούσι όπου εντοπίστηκαν 18 κρούσματα. Συνολικά σε όλων των ειδών τις κλειστές δομές έχουν καταγραφεί 168 νέα κρούσματα.
Το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων σε συνεργασία με τον ΕΟΔΥ αναμένεται το προσεχές δεκαήμερο να έχει ολοκληρώσει τους ελέγχους ανίχνευσης του νέου κορωνοϊού στους οίκους ευγηρίας με μοριακά τεστ, ελέγχους τήρησης των υγειονομικών πρωτοκόλλων για τις συγκεκριμένες δομές και των νέων επικαιροποιημένων πρωτοκόλλων ασφαλούς λειτουργίας και συμπεριφοράς των εργαζομένων.
Το φθινόπωρο και o χειμώνας
Η έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς στις 14 Σεπτεμβρίου θεωρείται κομβικό σημείο για την εξέλιξη της επιδημικής καμπύλης το φθινόπωρο αλλά και τους χειμερινούς μήνες. «Αν τηρηθούν τα βασικά προληπτικά μέτρα, δηλαδή χρήση μάσκας, καλή υγιεινή χεριών, τήρηση αποστάσεων, στο μέτρο του εφικτού φυσικά, δεν πιστεύω ότι θα υπάρξει πρόβλημα. Κι αν προκύψει θετικό κρούσμα στη σχολική κοινότητα, υπάρχουν αναλυτικές οδηγίες για τον έγκαιρο εντοπισμό και την απομόνωσή του ώστε να προληφθεί η ανεξέλεγκτη διασπορά του κορωνοϊού», εκτιμά ο κ. Παρασκευής.
Στο ερώτημα τι θα μπορούσε να εισηγηθεί η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων σε περίπτωση έξαρσης των κρουσμάτων το φθινόπωρο, απαντά πως «τα τοπικά lockdowns έχουν αποδειχθεί πολύ αποτελεσματικά. Ενδεχομένως να συστηνόταν επιπλέον η καθολική χρήση μάσκας. Αλλά σε κάθε περίπτωση, ένα γενικευμένο lockdown δεν είναι μεταξύ των συστάσεών μας».
Και ο κ. Παρασκευής καταλήγει λέγοντας: «Δεν είμαστε στο έλεος της τύχης μας. Εμείς χαράζουμε τη μοίρα μας. Και το “εμείς” αφορά την τήρηση των μέτρων που κάθε φορά κρίνονται απαραίτητα για να ελεγχθεί η κατάσταση».