Καστάνιτσα Πάρνωνα: Αγωνία για τα κάστανα

Τα σοβαρά προβλήματα του καστανεώνα στην Βόρεια, αλλά και τη Νότια, Κυνουρία στην Αρκαδία, καθώς και την αγωνία του για το μέλλον των παραγωγών -αλλά και γενικότερα των κατοίκων στην πιο πάνω περιοχή- επισημαίνει ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Καστάνιτσας κ. Θεόδωρος Πεφάνης.

Όπως επισημαίνει εκτός από τα προβλήματα των ασθενειών (Έλκος και Σφήκα) αναφέρεται στην μεγάλη ηλικία των δέντρων και ζητά την ένταξη σε πιλοτικό πρόγραμμα αναδιάρθωσης της καστανοκαλλιέργειας στον Πάρνωνα μέσω ΕΣΠΑ. Αναφέρει ακόμη ότι υπάρχει σχετική προμελέτη από του επιστήμονα κ. Διαμαντή η οποία υπολογίζει το συνολικό κόστος της αναδιάρθρωσης στα 10.850.000 ευρώτα οποία μπορούν να αποσβεστούν σε μια επταετία από την αύξηση της παραγωγής και την αποτροπή της εξαφάνισης των καστανεώνων. 

Το έγγραφό του ο πρόεδρος της Καστάνιτσας απευθύνει προς τον δήμαρχο Βόρειας Κυνουρίας κι ακόμα στην Περιφερειακή Ενότητα Αρκαδίας, τον ΕΛΓΑ, την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τους Αρκάδες βουλευτές, την Αναπτυξιακή του Πάρνωνα και σε αρμόδιες υπηρεσίες της Π.Ε. Αρκαδίας.

Τα σημαντικότερα σημεία του εγγράφου

Ο πρόεδρος της Κατσάνιτσας στη μακροσκελή επιστολή του επισημαίνει τα σημαντικότερα προβλήματα που εντοπίζονται αφού αναφέρει ότι οι οικογένειες που ασχολούνται με την  καστανοκαλλιέργεια ξεπερνούν τις 1.100  και το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο είναι ότι για τις περισσότερες η καστανιά  είναι μονοκαλλιέργεια και άρα ο σημαντικότερος οικονομικός πόρος για επιβίωση.

Το πιο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετώπισαν μέχρι σήμερα όλοι οι καστανοπαραγωγοί της χώρας, αναφέρει στην επιστολή του, ήταν η απειλή από την ασθένεια του έλκους της καστανιάς.

Με  τους εμβολιασμούς  που έχουν   ήδη γίνει (2006- 2009) έχει κατ’αρχάς  αντιμετωπισθεί  ο μεγάλος κίνδυνος που αντιμετώπισαν βέβαια όλοι οι καστανεώνες της Ελλάδος από τον μύκητα του έλκους της καστανιάς. Όμως υπάρχουν και άλλα σημαντικά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπισθούν και για το λόγο αυτό προχωρήσαμε στην σύνταξη αυτού του υπομνήματος:

1. Μέσα στους καστανεώνες υπάρχουν χιλιάδες προσβεβλημένα  δένδρα από  το έλκος, μεγάλα σε ηλικία τα οποία δεν έχουν καμία ελπίδα να επανέλθουν αφού ξεραίνονται από την κορυφή προς την ρίζα και ως εκ τούτου είναι αναγκαία η κοπή τους, η απομάκρυνσή τους και η αντικατάστασή τους.
Το κόστος των εργασιών αυτών είναι δυσβάστακτο  yια τους παραyωyούς  αφού  και το ανάγλυφο του εδάφους είναι δύσκολο αλλά και το ύψος των δέντρων απαγορευτικό για τους κα).λιεργητές. Σε δειγματοληπτικά κλαδέματα που έγιναν τα δέντρα δείχνουν διάθεση ανάκαμψης.

2.Υπάρχουν πολλά υπέργηρα δένδρα σε αρκετούς οικισμούς με μέση ηλικία  πάνω από 150 χρόνια. Στο καστανεώνα π.χ. της  Κα στάvιτσας  -που  είναι ο μεγαλύτερος της χώρας 4.500 στρέμματα – το ποσοστό των υπέργηρων δένδρων ξεπερνά το 70%. Σημαντικότερη συνέπεια αυτού είναι να έχει μειωθεί στο ελάχιστο η παραγωγή καστάνωv μια  και  στην ο υσία  τα δένδρα  αυτά  είναι νεκρά  και επίσης θέλουν κοπή, απομάκρυνση και αντικατάσταση. Οι σημερινές παραγωγές  δεν  ξεπερνούν τους 30-50 τόνους σε σχέση με το παρελθόν που έφταναν τους 500.

3.Υπάρχουν σε όλες τις ορεινές περιοχές του Πάρνωνα εκατοντάδες στρέμματα εκτάσεων που είναι κατάλληλες νια επέκταση της καστανοκαλλιέpγειας με νέες Φυτείες.

4. Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα που  υποβαθμίζει  την ποιότητα αλλά και την  αξία της παραγωγής των καστάνων αποτελεί η ανυπαρξία τυποποίησης καθώς και μεταποίησης του προϊόντος. Σχεδόν το σύνολο της παραγωγής πωλείται από τους παραγωγούς χωρίς καμία τυποποίηση (χύμα) ενώ μόνο το 5% κατευθύνεται στην μεταποίηση, κυρίως στη ζαχαροπλαστική.

5. Χάος επικρατεί στο τομέα των Φυτωρίων και του πολλαπλασιαστικού υλικού όπου ο καθένας πράττει διαφορετικά και πειραματίζεται χωρίς καμία γνώση με αποτέλεσμα την ποιοτική υποβάθμιση του προϊόντος.

6. Παντελής ήταν και είναι η έλλειψη πληροφόρησης από επιστήμονες γεωπόνους με γνώσεις για την καλλιέργεια της Καστανιάς ,για την λίπανση και τους κατάλληλους ψεκασμούς αφού ο κάθε παραγωγός για να αντιμετωπίσει το σκουλήκι, την καρπόκαψα ,τον άνυδρο καρπό κλπ χρησιμοποιεί ότι του πουν ρε  τυχαίες ημερομηνίες ,με τυχαία φάρμακα.

7. Η έντονη λειψυδρία των τελευταίων ετών επιβαρύνει την φθίνουσα παραγωγή αφού χιλιάδες στρέμματα δεν αρδεύονται παντελώς.

8. ΣΦΗΚΑ ΤΗΣ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ. Τέλος σε όλα αυτά τα προβλήματα ήρθε να προστεθεί και ο καινούργιος εχθρός η γνωστή πλέον σε όλους Σφήκα της Καστανιάς που το θέμα απασχολεί πλέον πολλά διαμερίσματα της χώρας και φυσικά την Αρκαδία.

Σε ημερίδα στην Καστάνιτσα το 2017 ενημερώθηκε αναλυτικά για το πρόβλημα με την παρουσία του ο πρώην ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης κος Αποστόλου.
Η μείωση της παραγωγής από τον συγκεκριμένο εχθρό μπορεί να ξεπεράσει το 60%.

Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι εφέτος με πρωτοβουλία του Δήμου μας και της Περιφέρειας έγινε εξαπόλυση του ωφέλιμου παρασίτου TORYMUS SINENSIS και περιμένουμε τα αποτελέσματα ίσως σε τρία χρόνια, σημειώνει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Κοινότητας.

Ο πρόεδρος μεταξύ άλλων ζητά να παρθούν  αποφάσεις στην κατεύθυνση της ουσιαστικής στήριξης των παραγωγών:

Α. Ολοκληρωμένα πρόγραμμα παρέμβασης της Πολιτείας ή της Περιφέρειας μέσα από πρόγραμμα γεωργικής ανάmυξης (Ευρωπαϊκό ή Εθνικό) για την κοπή, απομάκρυνση και αντικατάσταση όλων των νεκρών προσβεβλημένων και υπέργηρων καστανοδέvδρων με φυτώρια που θα προέλθουν από ελεγμένες ανθεκτικές (στην ασθένεια) ποικιλίες. Το ίδιο ισχύει και για την επέκταση της καλλιέργειες σε ασκεπείς εκτάσεις. Το πρόγραμμα πρέπει να προβλέψει σημαντικές ενισχύσεις για όλα τα στάδια της αναδιάρθρωσης

Β. Για το τομέα της τυποποίησης, εμπορίας και μεταποίησης προτείνουμε:
⦁    να θεσπιστούν προδιαγραφές ταξινόμησης του προϊόντος σε κατηγορίες
⦁    να υπάρξει οργανωμένη παρέμβαση για την μεταποίηση

Γ. Να απογραφούν, μελετηθούν και αξιολογηθούν οι υπάρχουσες ποικιλίες καστανιάς και  να δημιουργηθούν με επιχορήγηση ελεγχόμενα φυτώρια για την παραγωγή δένδρων που κυρίως θα πρέπει να είναι ανθεκτικά στις ασθένειες που υπάρχουν.