Βρισκόµαστε στο 1825. Η επανάσταση των Ελλήνων ενάντια στον τουρκικό ζυγό συνεχίζεται. Μετά τις αποτυχηµένες προσπάθειες των Τούρκων να καταπνίξουν την επανάσταση, ο σουλτάνος ζητά βοήθεια από τον πασά της Αιγύπτου Μωχάµετ Αλή.
Το Φεβρουάριο του 1825 ο Ιµπραήµ κάνει απόβαση στην Πελοπόννησο µε πολύ ισχυρή στρατιωτική δύναµη. Μετά από σκληρές και αιµατηρές µάχες καταφέρνει να την καταλάβει. Ο δρόµος για τη Τριπολιτσά γίνεται ευκολότερος. Σε όλη την Πελοπόννησο επικρατεί αναστάτωση. Ο Ελληνικός στρατός είναι σχεδόν διαλυµένος. Οι αντιστάσεις τους µηδενικές.
Στις αρχές του Σεπτέµβρη, ο Ιµπραήµ ξεκινά από την Τρίπολη για την Λακωνία. Η κάθοδός του σπέρνει τον τρόµο και τον πανικό σε όλους. Η ίδια τροµάρα κυριεύει και τους Βρονταµίτες όταν µαθαίνουν τον ερχοµό στο χωριό τους. Επικρατεί πανικός. Επιχειρούν να φύγουν, να σωθούν.
.jpg)
Όµως, µη θέλοντας να αποµακρυνθούν από τα όρια του χωριού τους βρίσκουν καταφύγιο στο Παλαιοµονάστηρο Βρονταμά, ένα ναό αφιερωµένο στη θεοτόκο, στον Άγιο Νικόλαο και στο µεγαλοµάρτυρα Νικήτα, που από τις σπάνιες τοιχογραφίες του χρονολογείται στο 1201.
Σε αυτή τη δύσκολη στιγµή, ηγετικό ρόλο αναλαµβάνει ο παπα-∆ηµήτρης Παπαδηµητρίου, ο οποίος µαζί µε τον Βρονταµίτη οπλαρχηγό Γιάννη Καραµπά εµψυχώνουν και δίνουν θάρρος στους κατοίκους. Μαζί τους έχουν πάρει τα απαραίτητα για την επιβίωσή τους καθώς και όπλα της εποχής.
Φτάνοντας ο Ιµπραήµ στο Βρονταµά αντικρίζει ένα έρηµο χωριό. Λίγοι γέροι, ανήµποροι να µετακινηθούν αρνούνται να αποκαλύψουν το καταφύγιο. Ο θυµός του µεγάλος. Έφιπποι ανιχνευτές χτενίζουν όλη την περιοχή. Καταφέρνουν να εντοπίσουν κάποιους έγκλειστους που είχαν κατέβει στον κάµπο να µαζέψουν σταφύλια. Τους ακολουθούν και εντοπίζουν το οχυρό που είχαν καταφύγει περίπου 400 Βρονταµίτες. Τα στρατεύµατα του Ιµπραήµ καταφθάνουν µπροστά σε ένα πραγµατικά δύσκολο οχυρό. Η κατάληψή του δεν φαίνεται εύκολη υπόθεση καθώς πρόκειται για ένα µοναστήρι αετοφωλιά, χωρίς καµία πρόσβαση. Ο Ιµπραήµ τους ζητά να παραδοθούν και να υπογράψουν προσκυνοχάρτια σε αντάλλαγµα της ελευθερίας τους. Οι Βρονταµίτες δια στόµατος παπα-∆ηµήτρη απαντούν: «Αίστε και σεις κι η πίστη σας παλιότουρκοι χαθείται. Οι Βρονταµίτες ζωντανοί, Τούρκους δε προσκυνάνε».
.jpg)
Η πολιορκία ξεκινά µε αλλεπάλληλες επιθέσεις. Οι Βρονταµίτες έχοντας πίστη στο Θεό και αγάπη για την πατρίδα αντιστέκονται σθεναρά. Μέσα στο µοναστήρι ακούγονται ύµνοι και ψαλµωδίες και αυτό µανιώνει περισσότερο τον Ιµπραήµ. Ένας στρατηγός του παρατηρεί πως ο βράχος που σκέπαζε το µοναστήρι, σε ένα του σηµείο, δεν είναι τόσο παχύς. Αµέσως δίνεται η εντολή να ανατιναχθεί το σηµείο αυτό µε φουρνέλα.
Το ολοκαύτωμα του Παλαιομονάστηρου έγινε στις 15 Σεπτέμβρη του 1825, όπου κάηκαν ζωντανοί 400 άνθρωποι.
Για την τραγική αυτή ιστορία έχει γραφτεί και σχετικό τραγούδι με τίτλο «Τρεις μαυροφόρες κάθονταν στου Πάρνωνα τη ράχη…».
Τρεις μαυροφόρες κάθονταν στου Πάρνωνα τη ράχη
Τους βρονταμίτες κλαίγανε κι οι πέτρες εραγίζαν,
που οι εχθροί τους καίγανε κι αυτοί πανηγυρίζαν.Τραγουδά ο βρονταμίτης Αργύρης Φαρλέκας.
Το Παλαιοµονάστηρο απέχει 6,5 περίπου χιλιόµετρα από την Τοπική Κοινότητα Βρονταµά. Βρίσκεται σε ένα σπήλαιο επάνω σε απόκρηµνο βράχο ο οποίος υψώνεται στην αρχή της Δυτικής πλευράς της χαράδρας στο µέσο της οποίας ρέει ο ποταµός Ευρώτας.
Ο ναός σύµφωνα µε την κτητορική επιγραφή που σώζεται εντός του νάρθηκα τιµάται επ΄ ονόµατι της υπεραγίας Θεοτόκου και του Αγίου µεγαλοµάρτυρα Νικήτα. Η χρονολόγηση των τοιχογραφιών ξεκινά από τον 12ο αιώνα και φθάνουν μέχρι το 1556.
Το Παλαιομονάστηρο εορτάζει στις 15 Σεπτεμβρίου. Το 1958 χαρακτηρίστηκε από την Ελληνική πολιτεία ως Ιστορικό Μνημείο.
Δείτε το Παλαιομονάστηρο Βρονταμά από ψηλά στο παρακάτω βίντεο του Panagiotis Poulakos Photography:
Φωτογραφίες: Σύλλογος Ολοκαυτώματος Βρονταμιτών «Το Παλαιομονάστηρο».