Γιορτές και διατροφή με τη ματιά δύο ειδικών από το Ναύπλιο

Πολλοί από όσους είναι αφοσιωμένοι στον αθλητισμό και ιδιαίτερα σε δρομικούς στόχους, αποφεύγουν τις διατροφικές ατασθαλίες, είναι γενικά προσεκτικοί στο τι και πόσο τρώνε. Όταν όμως έρχονται οι γιορτές αρχίζουν τα δύσκολα, αφού οι αφορμές (βγαίνουν από τη «ρουτίνα»…) είναι πολλές και οι περισσότεροι χαλαρώνουν το …. Χαλινάρι και υποκύπτουν στους πειρασμούς των Χριστουγεννιάτικων τραπεζωμάτων. Το ερώτημα ωστόσο που τίθεται εκ των πραγμάτων είναι κατά πόσο αυτή η παρεκτροπή (έστω και κραιπάλη) μπορεί να τους πάει πίσω.

Η απάντηση λοιπόν και τα καλά νέα είναι ότι, όπως έδειξε πρόσφατη επιστημονική έρευνα (Πανεπιστήμιο ΝΤΙΚΙΝ στην Αυστραλία), πως το να το ρίξετε στο φαγητό και στα «τσιμπούσια» για σχεδόν μια εβδομάδα τα χριστούγεννα δεν θα σας καταστρέψει, αρκεί η εβδομάδα να μην γίνει μήνας!

Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι το σώμα αντιμετωπίζει τις σύντομες περιόδους, αυξημένης κατανάλωσης θερμίδων με αλλαγή του μεταβολισμού, κατά τρόπο που εννοεί το κάψιμο υδατανθράκων. Αυτό ήρθε σε αντίθεση με την αρχική τους υπόθεση, ότι η βραχυπρόθεσμη υπερκατανάλωση τροφής, θα προκαλούσε απορρύθμιση του οργανισμού και βλάβες αρχικά στο ήπαρ και αργότερα στους μυς. Η «μετάβαση» στη χρήση υδατανθράκων εμποδίζει κάτι τέτοιο, πράγμα που βραχυπρόθεσμα είναι όφελος. Αυτή η πρώιμη προσαρμογή μπορεί να βοηθά το σώμα, να εξισορροπεί τη διαχείριση των σακχάρων του αίματος. Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί όλοι όσοι συμμετείχαν στην έρευνα δεν είχαν μεγάλες μεταβολές έπειτα από πέντε ημέρες διατροφής με … «σκουπίδια». Προσοχή ωστόσο γιατί αυτό φαίνεται ότι ΔΕΝ λειτουργεί μακροπρόθεσμα. Το σάκχαρο του αίματος ανέβηκε έπειτα από την περίοδο υπερκατανάλωσης ενός μηνός περίπου (28 ημέρες για την ακρίβεια) κατά συνέπεια αυτό σημαίνει ότι το σώμα μας είναι πολύ έξυπνο στις μετατροπές όσον αφορά την κατανάλωση ενέργειας με βάση αναμενόμενες βραχυπρόθεσμες ανάγκες. Όταν όμως οι «εορταστικές ημέρες» επεκτείνονται σε εβδομάδες και μήνες τότε εμφανίζονται τα προβλήματα.

Η μελέτη (έρευνα) προφανώς και είχε περιορισμούς: Το μέγεθος του δείγματος ήταν πολύ μικρό και πραγματοποιήθηκε μόνο σε νέους άνδρες. Επίσης οι συνθήκες που οδήγησαν στις διατροφικές υπερβολές ήταν εξαιρετικά ελεγχόμενες. Ακόμα τα άτομα είχαν αποφύγει την άσκηση και το αλκοόλ για 48 ώρες νωρίτερα και την προηγούμενη μέρα είχαν ακολουθήσει μια συγκεκριμένη διατροφή -μενού που περιείχε 55% υδατάνθρακες, 30% λίπος και 15% πρωτεΐνη- ποσοστά που επιλέχτηκαν με βάση την τυπική σύνθεση μιας ισορροπημένης διατροφής. Στη χρονική περίοδο της υπερκατανάλωσης τροφής τα ποσοστά αυτά διατηρήθηκαν. Εδώ αξίζει να επισημανθεί το προφανές με βάση τους κανόνες υγιεινής διατροφής. Δηλαδή, είναι πολύ πιθανόν τα σημάδια της επίδρασης στο μεταβολικό σύστημα να είναι χειρότερα ή τουλάχιστον να έρχονται πιο σύντομα, εάν τις μέρες των «παρεκτροπών» ακολουθήσουμε μια διατροφή με μεγάλη περιεκτικότητα σε λιπαρά και δη σε κορεσμένα σάκχαρα και αλάτι. Όμως και παρόλα αυτά, τα αποτελέσματα της έρευνας δίνουν κάποια εικόνα, για το πώς τα σώματα, γενικά μπορεί να προσαρμοστούν σε λίγες μέρες διατροφικών υπερβολών (κοινώς κραιπάλες) χωρίς σημαντικά πισωγυρίσματα. Με λίγα και απλά λόγια τα αποτελέσματα φαίνεται να δείχνουν ότι μπορούμε να το ρίξουμε λίγο έξω, όσον αφορά στο φαγητό την περίοδο των γιορτών και για λίγες ημέρες χωρίς να νοιώθουμε (πολλές) τύχεις…. Πάντως το ξανατονίζουμε για λίγες ημέρες και σε κάθε περίπτωση μην αρχίσετε «εντάξει μωρέ αρχίζω μετρημένη διατροφή από αύριο…».

Τέλος εξαιρετικά χρήσιμο μπορεί να αποδειχθεί αν τις γιορτινές ημέρες και με δεδομένο ότι (εκ των πραγμάτων) θα κάνετε υπερβάσεις, ως προς το ΠΟΣΟ…  να δώσετε μια μικρή προσοχή, στο ΠΩΣ και στο ΤΙ θα φάτε. Για παράδειγμα όταν καθίσετε στο γιορτινό τραπέζι καλό θα είναι να ξεκινήσετε με γερές δόσεις από τις προσφερόμενες σαλάτες. Αυτό θα σας δημιουργήσει κάποιο κορεσμό και θα φρενάρει κάπως την πρόσληψη των «βαρύτερων» και σίγουρα (παρουσιών σε θερμίδες) θερμιδογόνων εδεσμάτων, που θα ακολουθήσουν. Επί πλέον θα έχει ευεργετικές επιδράσεις στη λειτουργία του στομάχου (επεξεργασία) και του εντέρου (απορρόφηση) που θα δεχτούν προφανώς μεγάλη πίεση…Ακόμη ένα παράδειγμα που ενδιαφέρει κυρίως του «γλυκατζήδες». Προτιμήστε συνειδητά και στοχευμένα τα ΜΕΛΟΜΑΚΑΡΟΝΑ σε σχέση με όλους τους άλλους γευστικούς πειρασμούς, ιδίως δε προτιμήστε τα από τους κουραμπιέδες, που λόγω εθίμου τέτοιες μέρες τα βρίσκετε και τα δυο συνεχώς μπροστά σας… Και είναι πραγματικά μια καλή ευκαιρία να επισημάνουμε κάποια πράγματα για το συγκεκριμένο γλυκό.

Καλό λοιπόν είναι, να γνωρίζετε ότι το ΜΕΛΟΜΑΚΑΡΟΝΑ: είναι ιδανικά ενεργειακά ΣΝΑΚ, τόσο υπερπροπονητικά (κατά τη διάρκεια π.χ. ενός long run) όσο και μεταπροπονητικά για αποκατάσταση. Όλοι σχεδόν οι διαιτολόγοι-διατροφολόγοι έχουν χαρακτηρίσει τις μελωμένες μπουκιές ως μια «ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΒΟΜΒΑ», ως «ΠΥΡΟΤΕΧΝΗΜΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ» γεμάτο αντιοξειδωτικά και ιχνοστοιχεία, που επαναφέρουν από την υπογλυκαιμία και αναπληρώνουν τις άδεις αποθήκες μας.    

Αυτές τις μέρες που τα περισσότερα ελληνικά σπίτια μοσχομυρίζουν από δίσκους γεμάτους μελομακάρονα μπορούμε να «κλέψουμε» μερικά για μετά ή πριν τα τρεξίματα και τις βόλτες μας (πεζοπορία). Ένα μελομακάρονο περίπου 30γρμ. περιέχει 115 θερμίδες (τις μισές χωρίς σιρόπι). Δεν έχει επομένως πολλές θερμίδες.  

Τα μελομακάρονα είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, ενώ έχουν σημαντική αντιοξειδωτική δράση χάρη στο ελαιόλαδο και το πορτοκάλι. Επιπλέον η κανέλλα εκτός από το χαρακτηριστικό άρωμα και γεύση, προσφέρει στο γλύκισμα και υποχοληστερολαιμικές ιδιότητες, ενώ περιέχει και σίδηρο που βοηθά στην απορρόφηση της βιταμίνης C. Τα καρύδια επίσης προσφέρουν αξιόλογη ποσότητα αντιοξειδωτικών καθώς και ποιοτικά λιπαρά οξέα με ισχυρές καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες. Παράλληλα τα καρύδια περιέχουν το αμινοξύ αργινίνη, που μεταβολίζεται στον οργανισμό μας σε ουσίες που ασκούν ευεργετική δράση στα αγγεία μας και φυσικά το μέλι, τροφή πλούσια σε υδατάνθρακες, βιταμίνες, πρωτεΐνες, αμινοξέα, μεταλλικά στοιχεία, συστατικά για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος, του μεταβολισμού και της καρδιάς.   

Τι άλλο μπορεί να ζητήσει κανείς από μια Χριστουγεννιάτικη ενεργειακή μπάρα.

Τελικά είναι αλήθεια πραγματικά, αυτό που λέει χαρακτηριστικά ο ποιητής: «Τι θέλει ο άνθρωπος…Λίγα Χριστούγεννα και μια Ανάσταση» (Οδυσσέας Ελύτης).

Ωστόσο, αυτό που σήμερα συμβαίνει, με την εξέλιξη της πανδημίας είναι εκτός ελέγχου μας. Το μόνο που μπορούμε, να ελέγξουμε, είναι η συμπεριφορά και η ανταπόκρισή μας, στην πρόκληση, να τηρήσουμε ευλαβικά τους κανόνες, ελαχιστοποιώντας έτσι τα ποσοστά μόλυνσης. Αξίζει πραγματικά κάθε προσπάθεια, κάθε προσωπική θυσία, αφού η ΥΓΕΙΑ και η ΑΣΦΑΛΕΙΑ όλων μας είναι πέρα και πάνω από κάθε προτεραιότητα από κάθε γιορτή, από κάθε επέτειο, από κάθε εν τέλει ανθρώπινο αγαθό. Ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι θα αλλάξει δραματικά η καθημερινότητά μας, οι συνήθειες μας, τα ήθη και τα έθιμά μας.

Διατσίγκος Διονυσης
Τεχνικός σύμβουλος
Παναυπλιακου 2017

Ντεβες Θεόδωρος 
Υπεύθυνος Ακαδημιών στίβου ΑΡΓΟΛΙΔΑ 2000