Ουδέν σχόλιο… πρωτομαγ(κ)ιά!
Η απέναντι όχθη του Βασίλη Καπετάνιου
Ο Κώστας μετά από πολλά χρόνια βρέθηκε ξανά στην μικρή κωμόπολη των παιδικών του χρόνων. Μηχανικός, ειδικευμένος στα δημόσια έργα, ο τελευταίος διαγωνισμός τον έφερε στα πατρικά του. Δεν ήταν σκληρός ο ανταγωνισμός να πάρει αυτό το έργο. Αν και οι εποχές δύσκολες, η απόσταση, το δυσπρόσιτο της περιοχής, τα έξοδα διαμονής ανέβαζαν πολύ το λειτουργικό κόστος και δεν βρέθηκαν άλλοι ανταγωνιστές, για το έργο, βελτίωση του οδικού δικτύου.
Πήγε δυο μέρες πριν κουβαλήσει μηχανήματα και εξοπλισμό. Ήθελε να νοιώσει τον τόπο. Το ίδιο έκανε σε κάθε έργο του, πριν ρίξει την πρώτη σκαψιά περπατούσε την περιοχή ευθύνης του. Ένοιωθε την γη, γειωνόταν , τα πέλματα του γίνονταν μυστικός δέκτης αρχέγονων μηνυμάτων . Οι δονήσεις το τόπου του έδιναν τον ενστικτώδη οιωνό για την ευόδωση του έργου. Περπατούσε στο δρόμο, έξω από το σχολείο που έμαθε τα πρώτα του γράμματα. Σκόνταψε σε μια κακοβαλμένη πέτρα, πιάστηκε από τα κάγκελα και κάθισε στο εξωτερικό πεζούλι της μάντρας.
-Κακό σημάδι ( μονολόγησε, κούνησε τα δάκτυλα των ποδιών και ένοιωσε ότι δεν έπαθε κάποια ζημιά, τα χαρούμενα γέλια των παιδιών που έβγαιναν για διάλειμμα, ξόρκισαν τις κακές σκέψεις ).
-Θείε !!! ( Ο ανιψιός του, γιός του πρώτου του ξάδελφου και συμμαθητή, τον αναγνώρισε καθώς έβγαινε από την αίθουσα διδασκαλίας.)
-Γιωργάκη καλημέρα.
-Μα, θείε δεν ήξερα ότι θα έρθεις!
-Ήρθα και θα μείνω για καιρό θα δουλέψω στους δυο δρόμους του λόφου , θα με βλέπεις συχνά. Έλα, πάρε να κεράσεις και τους φίλους σου, τώρα στο διάλειμμα. (Και του πέρασε μέσα από τα κάγκελα το χαρτζιλίκι. Εκείνη την στιγμή αντιλήφθηκε ότι στον περίβολο του σχολείου δεν ακούγονταν ελληνικά, αλλά ένα κράμα βαλκανικών γλωσσών.) Δεν έχεις έλληνες συμμαθητές;
-Δώδεκα είναι στην τάξη μου, είμαι ο μοναδικός Έλληνας. Αν δεν ήταν τα «άλλα» παιδιά θα είχε κλείσει το σχολείο. Είναι και πολύ καλοί μαθητές θείε. Πάω να τους κεράσω.
-Τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν από σύνορα ( μονολόγησε ο Κώστας και έφυγε για το κεντρικό καφενείο, ένα ήταν εξάλλου).
Όταν μπήκε στην αρχή δεν τον αναγνώρισε κανείς, σαν από μηχανής θεός έκανε την εμφάνιση του, ο ξάδελφος του, ο πατέρας του Γιωργάκη, ο Θανάσης.
-Ξάδελφε λείπεις πολλά χρόνια, σε ξέχασαν όλοι μου φαίνεται.
Ο Κώστας κοίταξε την σάλα του καφενείου, οι περισσότεροι θαμώνες ήταν αλλοδαποί, ακόμα και ο σερβιτόρος , σε μια άλλη παρέα νέων δεν αναγνώριζε κανένα.
-Καλώς τον Κώστα μας (είπε ο γέρο καφετζής και του έδωσε μια γερή τόκα).
-Κυρ Νίκο… δεν άλλαξες καθόλου.
-Ο καφετζής δεν αλλάζει ποτέ, μόνο οι πελάτες αλλάζουν. Καθίστε κάτω, τα πρώτα τσίπουρα κερασμένα από μένα.
-Ξάδελφε άλλαξε ο τόπος, πιο πολλοί είναι οι μετανάστες μου φαίνεται.
-Κώστα αυτοί κράτησαν τον τόπο!
-Τι είπες ;
-Ότι άκουσες, με τα παιδιά τους κρατήσαμε το σχολείο, και επειδή μένουν εδώ, έχουμε ακόμα το δημοτικό ιατρείο, το παράρτημα της τράπεζας και τον ταχυδρόμο δυο φορές την εβδομάδα.
-Είναι σα να μου λες ότι αν δεν ήταν αυτοί δεν θα έπαιρνα ούτε το έργο για τους δρόμους. (Με την άκρη των ματιών του ο Κώστας, έπιασε την αργή κίνηση των ποτηριών στο πρόσωπο των διπλανών παρεών, ηθελημένη σιωπή, δικαιολογία το βλέμμα στο ποτήρι, αλλά το αυτί τους στην κουβέντα των ξαδελφών.)
-Μπράβο ξάδελφε , δεν ήξερα ότι εσύ πήρες το έργο.
-Ναι και θέλω να φτιάξω δυο συνεργεία, ένα από την ανατολική και ένα από την δυτική πλευρά , θα ξεκινήσουν μαζί και θα κατέβει το κάθε συνεργείο από την πλαγιά του λόφου. Θα με βοηθήσεις να βρω εργάτες. Ξέρεις θα προτιμούσα και δικούς μας ντόπιους , δεν έχω πρόβλημα με τους ξένους, αλλά θέλω να συνεννοούμαι.
-Η ανεργία έφτασε και στο σπίτι μας, αν βλέπεις αλλοδαπούς εργάτες το μεσημέρι στο καφενείο, είναι σημείο των καιρών.
-Παιδιά αυτά τα τσίπουρα είναι κερασμένα από τον Ηλία. (Είπε ο καφετζής καθώς άπλωνε στο μαρμάρινο τραπέζι ποτά και μεζέδες.)
-Καλώς ήρτες αφεντικό. (Του φώναξε ένας νεαρός σηκώνοντας το ποτήρι του μαζί με τους άλλους της παρέας. Ο Κώστας κατάλαβε ότι μόλις έκανε και τις πρώτες προσλήψεις αλλοδαπών εργατών στο συνεργείο του.)
Βρήκε πολύ εύκολα και γρήγορα εργάτες, ντόπιους και ξένους. Έφτιαξε δυο μικτά συνεργεία. Συμφώνησαν εύκολα στα μεροκάματα και στο ωράριο. Σε μια εβδομάδα ξεκίνησε από την κορυφή του λόφου να ανακατασκευάζει τον ανατολικό και τον δυτικό δρόμο. Τα δυο χωριστά συνεργεία αποδείχτηκαν ιδιαίτερα κουραστικά για τον ίδιο αλλά και προβληματικά μετά από δύο εβδομάδες. Οι δρόμοι άγγιζαν την συμμετρική τελειότητα από τις δυο πλευρές σχηματίζοντας ένα σπειροειδές λάμδα. Αλλά η ανατολική πλευρά προχωρούσε πιο γρήγορα από την δυτική. Δεν μπορούσε να το εξηγήσει, ίδια υλικά, ίδιες τεχνικές συνθήκες , ισοδύναμο προσωπικό, ίδιες ώρες εργασίες. Δεν μπορούσε να το αποδώσει παρά μόνο στον ανθρώπινο παράγοντα, την διάθεση και τον ρυθμό με τον οποίο εργάζονταν «οι δυτικοί» . Κάλεσε και τα δυο συνεργεία Τετάρτη βράδυ στο καφενείο του κυρ Νίκου. Σε μια παραλληλόγραμμη σειρά από μαρμάρινα τραπέζια ήταν παραταγμένοι οι καφέδες , ο κυρ Νίκος ταξιθέτης, έβαζε τον καθένα δίπλα στον καφέ του! Όταν βλέπεις μια τέτοια εικόνα σε παραδοσιακό καφενείο ή για μνημόσυνο πρόκειται ή κάτι σοβαρό πρόκειται να συζητήσουν.
-Λοιπόν παιδιά, έχω ένα πρόβλημα ιδιαίτερα σημαντικό, η δυτική πλευρά του έργου καθυστερεί σημαντικά. Με όσους υπολογισμούς και να κάνω καταντά ασύμφορο για μένα και δεν μπορώ να το βγάλω πέρα.
-Δηλαδή τι εννοείς ότι είμαστε τεμπέληδες ; ( Τον ρώτησε ο Θανάσης, ο ξάδελφος , είχε αναλάβει άτυπα και τον ρόλο του επιστάτη στην δυτική πλευρά.)
-Θανάση μου δεν εννοώ τίποτα. Τα νούμερα είναι αμείλικτα, αν συνεχίσει με αυτό τον ρυθμό η δυτική οδός όχι μόνο δεν θα βγάλω το λογικό κέρδος αλλά θα μπω και μέσα.
-Μήπως θέλεις να δουλεύουμε παραπάνω και να μην πληρωνόμαστε; ( Τα μάτια του Θανάση είχαν κοκκινίσει, οι δυο σταξιές κονιάκ που είχε ρίξει στον σκέτο καφέ ο κυρ Νίκος, ξύπνησαν το φίδι του αλκοολικού ζηλόφθονου θυμού.)
-Όχι, αλλά έχω κάτι άλλο να σας προτείνω…
-Να μην μας κολλάς ένσημα; Ξεχνάς ότι εμένα εδώ και ένα μήνα δεν μου κόλλησες ούτε ένα. ( Ο Κώστας πνίγηκε σε ένα ποτάμι κρύου ιδρώτα.)
-Για στάσου ρε Τανάση… ( Ο Ηλίας ο αλλοδαπός που είχε κεράσει τα πρώτα τσίπουρα τον Κώστα είχε σηκωθεί όρθιος. Έδωσε μια με το χέρι του πάνω στο τραπέζι και τα φλιτζάνια και τα ποτήρια έπαιξαν προσημείωση ιαπωνικού σεισμού , ευτυχώς χωρίς θύματα.) Εσύ δεν του είπες να μην βάλει έσημα γιατί εσύ τώρα έκεις ταμείο ανερκίας; Και να σου τα βάλει το άλλο μήνα; (Ο Θανάσης κατάπιε την γλώσσα του και ο Κώστας βρήκε το κουράγιο να συνεχίσει.)
-Λοιπόν, εκείνο που ήθελα να πω είναι, αν θέλει και αν μπορεί κάποιος από εσάς να αναλάβει εκείνο το κομμάτι του δρόμου, υπεργολαβία. Ή και τα δύο άμα θέλετε το συζητάμε. Είμαι ανοιχτός σε κάθε πρόταση.
-Εμένα για εργάτη με φώναξες, όχι για αφεντικό! (Είπε χολωμένος ο Θανάσης).
-Σε όλους δίνεται μια ευκαιρία να αλλάξουν ρόλους ( του είπε ο Κώστας). Εγώ πάντως με αυτούς τους ρυθμούς είναι αδύνατο να συνεχίσω.
-Κώστα μέχρι εδώ, ότι κάναμε καλώς το κάναμε, εγώ δεν θέλω άλλα νταραβέρια μαζί σου. ( Ο Θανάσης σηκώθηκε και έφυγε χωρίς να καληνυχτίσει κανέναν).
-Αφεντικό …
-Ναι Ηλία σε ακούω.
-Θέλω να αναλάβω εγκώ τον δρόμο, όπως είπες .
-Έχεις όλα τα χαρτιά που χρειάζονται για να κάνουμε το συμβόλαιο;
-Και καρτιά έκω και μηκανήματα δικά μου!!!
Ο Κώστας με τον Ηλία, Ιλίρ ήταν το πραγματικό του όνομα, όπως έμαθε από τα χαρτιά του, τα βρήκαν σε όλα, χρήματα, υποχρεώσεις του καθενός και προπαντός τον χρόνο ολοκλήρωσης του έργου. Για την ανατολική πλευρά του δρόμου δεν βρέθηκε κάποιος για να αναλάβει το έργο. Σε λίγες μέρες ο Κώστας πήγε στον δυτικό δρόμο για να ελέγξει τις εργασίες. Πάρκαρε αρκετά μέτρα μακριά από το σημείο που εργαζόταν το συνεργείο για να δει το έργο. Ήταν ιδιαίτερα ικανοποιημένος από την ποιότητα και την ταχύτητα του έργου. Οι δονήσεις που έφταναν στα πέλματα του από τον συμπιεστή ( κομπρεσέρ στα νεοελληνικά!) άφηναν του καλούς οιωνούς να φτερουγίσουν την ικανοποίηση μέσα του. Φτάνοντας στο σημείο εργασίας με έκπληξη είδε τον ξάδελφο τον Θανάση, να δουλεύει στο συνεργείο του Ηλία. Αντάλλαξαν ένα βλέμμα συγνώμης και φιλίας, ήταν αδύνατον να μιλήσουν μέσα σε τόσο θόρυβο. Με ένα νεύμα του Ηλία – Ιλίρ σταμάτησαν τις εργασίες.
-Ηλία νομίζω ότι προχωράμε πολύ καλά. Αύριο θα έχουμε πιάσει νωρίτερα τον πρώτο στόχο, που λέγαμε για την Δευτέρα.
-Αύριο ντεν δουλεύουμε αφεντικό!
-Τι έγινε πάλι; ( Ξανά το ποτάμι κρύου ιδρώτα κατέβηκε ορμητικό την ραχοκοκαλιά του Κώστα.)
-Αύριο Πέμπτη, είναι εργατική πρωτομαγκιά, απεργκία και πορεία… ( Ο Κώστας γέλασε ανακουφισμένος με το λεκτικό λάθος της πρωτο- μαγκιάς και γύρισε αντανακλαστικά να βρει το βλέμμα του Θανάση.)
-Ουδέν σχόλιο ( του χαμογέλασε αυτός) αύριο είναι πρωτομαγκιά του πρωτομάστορα!
Η τοπική εφημερίδα δημοσίευσε φωτογραφία από την ανέλπιστη, ενθουσιώδη, πρωτοφανή, πορεία των εργατών. Το κεντρικό πανό κρατούσαν τα δυο ξαδέλφια ο Κώστας και ο Θανάσης και ανάμεσα τους πιο ενθουσιώδης ο Ηλίας – Ιλίρ.
