Γερμανικό δίλημμα: Προσωρινή έξοδος από το ευρώ και κούρεμα του χρέους!

του Δημήτρη Μάρδα *

O Πρόεδρος του Γερμανικού Ινστιτούτου IFO, ο κος Χανς-Βέρνερ Σιν, με πρόσφατες δηλώσεις του, υποστηρίζει ότι «η Ελλάδα χρειάζεται… να γίνει ανταγωνιστική ξανά. Αυτό θα πραγματοποιηθεί με την υποτίμηση του εθνικού της νομίσματος, γεγονός που συνεπάγεται την προσωρινή έξοδο της από το ευρώ…. Όλα τα παραπάνω με τη σειρά τους, θα απαιτήσουν το κούρεμα του χρέους της».

Σημειώνει επίσης ότι η εσωτερική υποτίμηση (λόγω μείωσης μισθών κ.λπ) μέσω της λιτότητας, δεν απέδωσε στην Ελλάδα. Τονίζει τέλος ότι η χώρα ποτέ δε θα μπορέσει να εξοφλήσει τα χρέη της, ενώ το κόστος της Γερμανίας από μια τέτοια έξοδο, λόγω του κουρέματος που προτείνει, θα ανέλθει στα 76 δις ευρώ.

Πού εντοπίζονται τα λάθη της ανωτέρω θέσης και ποιοι –ενδεικτικά και όχι εξαντλητικά– είναι οι κύριοι παράγοντες προσδιορισμού της ανταγωνιστικής θέσης μιας οικονομίας:

Πρώτο. Το νόμισμα και η απαξίωσή του έχουν μόνο βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα σ’ ό,τι αφορά στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Ως προς την Ελλάδα, δεδομένης της εξάρτησής της από το εξωτερικό σε πρώτες ύλες και ενδιάμεσα προϊόντα, οι επιπτώσεις των υποτιμήσεων/ διολισθήσεων θα είναι άκρως βραχυχρόνιες, λόγω του εισαγόμενου πληθωρισμού. Ο τελευταίος, με τη σειρά του θα επιβάλλει νέες υποτιμήσεις/ διολισθήσεις.  Αυτόν τον φαύλο κύκλο τον ζήσαμε έντονα κατά την περίοδο 1980-2000. Τότε, οι θεαματικές «βουτιές» της δραχμής (1980, 1 $=42,6 δραχμές, 2000, 1$=308,9 δραχμές), οδήγησαν μετά βίας σε διπλασιασμό των εξαγωγών (από 5 δις $ σε 10 δις $ αντίστοιχα).

Δεύτερο. Ο Τσάρς Νταλάρα, ο Διευθυντής του  Διεθνούς Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικών (IIF) εκτίμησε ότι το GREXIT θα στοιχίσει στην Ευρωζώνη από 300 δις έως άνω του 1 τρις ευρώ. Η εκτίμηση αυτή, καταγράφηκε σε μελέτη του Ινστιτούτου τον Φεβρουάριο του 2012.

Σύμφωνα με τα ανωτέρω λοιπόν και έχοντας υπόψη τη θέση του κου Σιν για την προαναφερθείσα ζημία μόνο των 76 δις ευρώ που θα υποστεί η Γερμανία, διαπιστώνεται το εξής: Υποεκτιμάται από το IFO μάλλον το κόστος της ζημίας ανά κράτος της Ευρωζώνης πιστωτή της Ελλάδας, στην περίπτωση σύνδεσης του GREXIT μόνο με τα δάνεια που έλαβε η χώρα από αυτό ή από τους μηχανισμούς στήριξης της ΕΕ, από το 2009 και μετά.

Τρίτο. Η ανταγωνιστική θέση της χώρας μεσοπρόθεσμα δε βελτιώνεται με απαξιώσεις του νομίσματος ή με μισθολογικές μειώσεις, αλλά μόνο με τη βελτίωση της παραγωγικότητας της εργασίας, η οποία οφείλει να συνοδεύεται και με αύξηση της παραγωγής. Εδώ εντοπίζεται η αρχή της λύσης του προβλήματος για τη χώρα. Για να γίνει όμως αυτό πρέπει να σταματήσουμε να δαπανούμε τα χρήματα της ΕΕ για την κατασκευή δρόμων, γεφυριών, θεάτρων, συνεδριακών κέντρων, που χρησιμοποιούνται ως αίθουσες δεξιώσεων ή ακριβά κέντρα διασκέδασης κ.λπ. Επιβάλλεται πια να στρέψουμε όλους τους πόρους μας σε παραγωγικές επενδύσεις, όπου θα αξιοποιηθεί το άφθονο ανθρώπινο κεφάλαιο της Ελλάδας, το οποίο αναγκάζεται να μεταναστεύσει.

Νέα προϊόντα απόλυτα προσαρμοσμένα στις ανάγκες της παγκόσμιας ζήτησης και νέοι μέθοδοι παραγωγής είναι το δεύτερο βήμα της επιτυχίας. Η χώρας θα «απογειωθεί» λοιπόν μόνο αν με την αύξηση της παραγωγής της, στρέψει τις δυνάμεις της στην προσφορά εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών προσαρμοσμένων στην παγκόσμια ζήτηση.

Τέταρτο. Να χρησιμοποιηθούν οι άφθονες εγχώριες πρώτες ύλες ως κινητήρια δύναμη της οικονομίας και να πάψουν ληστρικοί νόμοι και συμβάσεις  να οδηγούν σε ασήμαντα έσοδα, προερχόμενα από την εκμετάλλευση του φυσικού μας πλούτου. Στην Κένυα της Αφρικής, όλες οι εταιρίες εξόρυξης, παραδίδουν στο κράτος το 20% του προϊόντος της εκεί εκμετάλλευσης. Στην Ελλάδα, τα μεταλλεία Χρυσού της Χαλκιδικής λόγου χάρη, παραδίδουν στο κράτος το 0% του  χρυσού, της εκεί εξόρυξης!!!.

Πέμπτο. Να γίνει χρήση όλων των προβλέψεων της Συνθήκης της Λισσαβόνας υπέρ μιας προσωρινής προστασίας της Ελληνικής βιομηχανίας.

Έκτο. Η ετήσια «Έκθεση της Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας» (World Competitive Report) επισημαίνει με σαφήνεια εδώ και χρόνια τις κύριες αιτίες που οδηγούν σε ένα μη φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον, επηρεάζοντας από την άλλη την ανταγωνιστική θέση της χώρας. Στις πρώτες θέσεις βρίσκεται, η γραφειοκρατία, (με τη… εξαδέλφη της τη διαφθορά), η πολιτική αβεβαιότητα και το άστατο φορολογικό καθεστώς. Όλα αυτά διορθώνονται χωρίς να δαπανηθούν χρήματα. Απλά χρειάζεται καθαρό μυαλό και σκέψη εκ μέρους της πολιτικής ηγεσίας.

Έβδομο. Να πάψουμε να ασφαλτοστρώνουμε αγροτικούς δρόμους, επενδύοντας τα χρήματα αυτά σε σύγχρονες μεθόδους αγροτικής παραγωγής.

Όγδοο. Ενώ από το 2009 δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας μέσω της μείωσης των μισθών, δε δόθηκε η παραμικρή προσοχή στο κόστος της ενέργειας, το οποίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό στη διαμόρφωση του κόστους σε πολλούς  παραγωγικούς κλάδους της χώρας.

Τέλος η προσωρινή έξοδος μιας οικονομίας από ένα νόμισμα και η εισαγωγή ενός άλλου στη θέση του, δεν είναι μια απλή υπόθεση. Δε θα αλλάξουμε απλά ένα κινητήρα σε ένα αμάξι. Από την άλλη, αν δε γίνουν τα προαναφερθέντα, το νόμισμα από μόνο του δεν πρόκειται να δώσει τις προσήκουσες λύσεις, όπως δεν τις έδωσε παλαιότερα.

Η έξοδος από το ευρώ είναι ένας εύκολος δρόμος με πολλές και ανυπολόγιστες ζημίες. Η αλλαγή της κουλτούρας που διέπει την πολιτική ηγεσία της χώρας σε θέματα επιχειρηματικότητας και εκσυγχρονισμού της οικονομίας αποτελεί τη δύσκολη οδό της επιτυχίας.
 
* Ο Δ. Μάρδας είναι καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ