Ιστορία, Μυθολογία και Μνημεία του Άργους

Επειδή πολύ πρόσφατα διαπιστώσαμε πως ακόμα και αιρετοί του Δήμου Άργους Μυκηνών συνεχίζουν να αγνοούν την ιστορία της διαχρονικότερης ιστορικής πόλης της Ευρώπης θεωρήσαμε σκόπιμο να αναφερθούμε σε μερικά ιστορικά στοιχεία της πόλης του Άργους.

Πρώτοι εποικιστές του Άργους ήταν οι Πελασγοί, οι οποίοι κληροδότησαν και στην πόλη πολλές ονομασίες. Στην πελασγική γλώσσα, «Άργος» σήμαινε κάμπος, ενώ «Λάρισα», το όνομα του κάστρου που δεσπόζει στον ομώνυμο λόφο, σημαίνει ακρόπολη.

Πρώτος βασιλιάς του Άργους θεωρείται ο Ίναχος, γιος του Ωκεανού και της Τηθύος, που έδωσε το όνομά του και στον ποταμό της περιοχής. Μετά τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα, ίδρυσε το Άργος. Δίδαξε στους υπηκόους του την καλλιέργεια της γης, την κατασκευή ενδυμάτων, την επεξεργασία του υάλου και πολυτίμων λίθων.

Η σπουδαιότητα του πολιτισμού του Άργους φαίνεται και από τα έπη του Ομήρου στα οποία όλοι οι Έλληνες αποκαλούνται Αργείοι (ακόμα και η Ωραία Ελένη αποκαλείται Αργεία). Ίσως διότι όλοι οι βασιλικοί οίκοι της Ελλάδος προέρχονται από το Άργος συμπεριλαμβανομένων και των οίκων των Μακεδόνων (εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse, «Άργος»). Επίσης η σπουδαιότητα του Αργειακού πολιτισμού φαίνεται και από τους τραγικούς ποιητές των οποίων πολλές τραγωδίες αναφέρονται στο Άργος. Τα εφάμιλλα της Ιλιάδας χαμένα έπη «Θηβαΐς» και «Επίγονοι», ίσως του Ομήρου, κάνουν μνεία για το κλέος του αρχαίου Άργους. Η Θηβαΐς αρχίζει: «Άργος άειδε, θεά, πολυδίψιον· ένθεν άνακτες κίνησαν…» και εννοεί τον πόλεμο κατά της Θήβας.

Από το Άργος κατάγονται δύο από τους μεγαλύτερους ήρωες της ελληνικής μυθολογίας, ο Περσεύς και ο Ηρακλής. Η τραγωδία του Ευριπίδη «Ηρακλής» αρχίζει ως εξής: «Ο Αμφιτρύων είμαι. Αργείος. Γιος του Αλκαίου. Απ’ τον Περσέα κρατώ. Τη γυναίκα μου Αλκμήνη την κοιμήθηκε ο Δίας. Είμαι του Ηρακλή πατέρας, όλοι με ξέρουν, και μένω στη Θήβα, εδώ που φύτρωσε των Σπαρτών η σπορά απ’ τα δόντια του Δράκου…» (μετάφραση Κ. Τοπούζη).

Αρχαία σχολή γλυπτικής και χαλκοπλαστικής

Το Άργος μνημονεύεται πολύ συχνά από τον Όμηρο και τους τρεις μεγαλύτερους τραγικούς ποιητές της αρχαιότητας. Κατά τον 5ο και 6ο αιώνα π.Χ. στο Άργος έζησαν δύο από τους μεγαλύτερους αγαλματοποιούς και χαλκοπλάστες της αρχαιότητας, οι οποίοι έφεραν το όνομα Αγελάδας (στο Άργος αναπτύχθηκε η χαλκοπλαστική και στην Αθήνα η αγαλματοποιία λόγω των μαρμάρων της Πεντέλης). Αυτοί ήταν μεγάλης αξίας τεχνίτες και κατασκεύασαν περίφημα έργα από τα οποία όμως σώθηκαν ελάχιστα. Ο νεότερος εκ των δύο είχε ιδρύσει σχολή την οποία φοίτησαν μεταξύ άλλων ο Μύρων, ο Πολύκλειτος και ο Φειδίας. 

Στο σημερινό Άργος τα περισσότερα μνημεία είναι αναξιοποίητα, εγκαταλελειμμένα ή ελλιπώς αναστηλωμένα.

Μερικά από αυτά είναι:

– Το κάστρο της Λάρισας, οικοδομημένο κατά τους προϊστορικούς χρόνους, το οποίο επισκευάστηκε και επεκτάθηκε αρκετές φορές από την αρχαιότητα και έπαιξε σημαντικό ιστορικό ρόλο κατά την Ενετοκρατία και την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Βρίσκεται στην κορυφή του φερώνυμου λόφου, που αποτελεί και το ψηλότερο σημείο της πόλης (289 μ.).

– Στην αρχαιότητα υπήρχε κάστρο και  στο γειτονικό λόφο της Ασπίδος, το οποίο ωστόσο δε διασώζεται. Σώζεται όμως μια σειρά τειχών στο βόρειο και στο ανατολικό μέρος του λόφου. Συνδεόμενα με τείχη, τα δύο αυτά κάστρα οχύρωναν την πόλη και την προστάτευαν από εχθρικές επιδρομές.

– Το Αρχαίο Θέατρο, χωρητικότητας 20.000 θεατών, που κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. αντικαθιστώντας το παλαιότερο γειτονικό θέατρο του 5ου π.Χ., και συνδεόταν με την Αρχαία Αγορά, ήταν ορατό σε ολόκληρη την αρχαία πόλη και στον Αργολικό κόλπο. Το 1829 χρησιμοποιήθηκε από τον Καποδίστρια για την 4η Εθνοσυνέλευση του νέου ελληνικού κράτους. Σήμερα στεγάζονται στο χώρο πολιτιστικές εκδηλώσεις κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

– Η Αρχαία Αγορά, πλησίον του Αρχαίου Θεάτρου, διαμορφώθηκε τον 6ο αιώνα π.Χ. σε κεντρικό σημείο όπου κατέληγαν οδοί από την Κόρινθο, το Ηραίο και την Τεγέα. Στο χώρο έχουν εκσκαφεί Βουλευτήριο, που κατασκευάστηκε το 460 π.Χ. όταν το Άργος υιοθέτησε το δημοκρατικό πολίτευμα, Ιερό του Λυκείου Απόλλωνα και παλαίστρα, μεταξύ άλλων.

 

– Η πυραμίδα του Ελληνικού (περιοχής του Δήμου Άργους-Μυκηνών). Χρονολογείται στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα και υπάρχουν αρκετές θεωρίες για τη χρήση που μπορεί να είχε (τύμβος, οχυρό, φρυκτωρία). Σε αντίθεση με την αποδεκτή από την επιστημονική κοινότητα χρονολόγηση του μνημείου, ορισμένοι ισχυρίζονται ότι το πυραμοειδές αυτό κτίσμα κτίστηκε λίγο μετά τους τάφους των Φαραώ, τις γνωστές πυραμίδες και υποδηλώνει τη σχέση των Αργείων με την Αίγυπτο.

– Οι θαλαμωτοί τάφοι του λόφου της Ασπίδος, που σήμερα, έχουν μετατραπεί σε τσιμεντένιο χώρο παρκινγκ, λαχανόκηπους ή συνεχίζουν να είναι μπαζωμένοι με την ανοχή της εφορίας αρχαιοτήτων.

– Οι Στρατώνες του Καποδίστρια αποτελούν διατηρητέο κτίριο με μακρά ιστορία. Κατασκευασμένοι τη δεκαετία 1690 επί Ενετοκρατίας, χρησίμευσαν αρχικά ως νοσοκομείο υπό τη διεύθυνση των Αδελφών του Ελέους. Επί Τουρκοκρατίας χρησιμοποιήθηκαν αρχικά ως αγορά και έπειτα ως ταχυδρομείο. Το 1829 επιδιορθώθηκαν από τον Καποδίστρια σοβαρές ζημιές που είχαν υποστεί κατά τη διάρκεια της Επανάστασης και έκτοτε κτίσμα μετατράπηκε σε στρατώνα ιππικού, σχολείο (1893-1894), εκθεσιακό χώρο (1899), χώρο στέγασης Μικρασιατών προσφύγων (1920 κ.ε.) και χώρο ανακρίσεων και βασανιστηρίων (επί Κατοχής). Το 1955-68 χρησιμοποιήθηκε για τελευταία φορά από το Στρατό ενώ σήμερα χρησιμεύει κυρίως ως εκθεσιακός χώρος και για τη στέγαση τοπικών σωματείων.

– Η Οικία Γόρδωνος, κατασκευασμένη το 1829 από το φιλέλληνα Thomas Gordon, η οποία χρησίμευσε ως Παρθεναγωγείο, χοροδιδασκαλείο, στέγη του 4ου Συντάγματος Πυροβολικού και  σήμερα ως στέγη του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών (Institut Français d’ Athènes).

– Η Οικία Σπυρίδωνος Τρικούπη, όπου γεννήθηκε και έζησε στα νεανικά του χρόνια ο πολιτικός. Στο οίκημα, το οποίο δεν είναι ανοιχτό στο κοινό, υπάρχει και το παρεκκλήσι του Αγίου Χαράλαμπου όπου βαπτίστηκε ο Τρικούπης.

– Η Οικία του στρατηγού Τσώκρη, εξέχουσας στρατιωτικής προσωπικότητας του 1821 και μετέπειτα βουλευτή του Άργους. Αγοράστικε μεν απ τον δήμο Άργους αλλά συνεχίζει να παραμένει σε άθλια κατάσταση.

– Το παλιό Δημαρχείο, κτισμένο επί Καποδίστρια το 1830, που χρησίμευσε αρχικά ως Ειρηνοδικείο, Δημογεροντία του Άργους και ακόμα και φυλακές. Από το 1987 μέχρι το 2012 στεγαζόταν εδώ το Δημαρχείο της πόλης, το οποίο βρίσκεται σήμερα στην οδό Καποδιστρίου.

Πολλά αρχαιολογικά ευρήματα, που χρονολογούνται από την προϊστορική περίοδο, βρίσκονται στο μουσείο του Άργους το οποίο στεγάζεται στο παλαιό κτίριο του Καλλέργη, στην πλατεία Αγίου Πέτρου.

 

Αδελφές του Ελέους

Catherine McAuley