«Το ψάρι στο βουνό…..»

Για αρκετά δευτερόλεπτα ίσως και λίγα λεπτά στην γυάλινη οθόνη του υπολογιστή  παρακολουθώ μια στατική εικόνα. Στο κάτω μέρος ένα ηλεκτρονικό «κουμπί» με καλεί να το «πατήσω» και να παρακολουθήσω την ενημερωτική παρουσίαση, με σύντομες εικόνες (λέγε με τρέιλερ) για το ντοκιμαντέρ της Στρατούλας Θεοδωράτου με τίτλο «Το ψάρι στο βουνό». Σενάριο και σκηνοθεσία είναι δικά της.
 
Μένω εκεί στην βουβή ακίνητη εικόνα, η όραση μου πλημμυρίζει από την υγρασία του Περάματος, από την εικόνα παίρνω στυφές μυρωδιές αλμύρας, αφουγκράζομαι ήχους πνιχτού θρήνου σε νεκροταφείο μετά την βροχή. Μόνο κάτι αυθάδικα σαλιγκάρια, αργοί μετανάστες του τίποτα μας θυμίζουν ότι η ζωή είναι αλλού! Μια μεγάλη σκουριασμένη δέστρα στα αριστερά της εικόνας με κοιτά χωρίς να με βλέπει. Μοιάζει με άνθρωπο, το κασκέτο κρανιακά ενσωματωμένο στο κεφάλι του,   όλος μαρτυρικά χωμένος στο λιμανίσιο τσιμέντο. Η σκουριά του χρόνου έχει αφαιρέσει τα μάτια, τα αυτιά το στόμα του. Το απρόσωπο πρόσωπο του είναι στραμμένο ανάποδα προς την θάλασσα.  Κανένα καράβι δεν θα δέσει κάβους ζωής στο λαιμό του.
 
Πίσω από τον σκουριασμένο άνθρωπο δέστρα, τα ακίνητα καράβια, τα ασπρόμαυρα λάστιχα πάνω στο σιδερένιο κορμί τους κρύβουν τις πληγές τους. Ακόμα πιο πίσω μεταλλικοί γερανοί με απλωμένο το σιδερένιο λαιμό τους. Νοιώθουν την ασφυξία του ακινητοποιημένου συρματόσκοινου να τους πνίγει μέσα στην βουβή υγρασία. Στο Πέραμα της επιβαλλόμενης απραξίας ο παφλασμός της θάλασσας από νανούρισμα της μάνας κατάντησε ο επιθανάτιος ρόγχος της ανεργίας. Πέραμα 2015 η ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη σε τεχνική νεκρική ακαμψία.
Η σιδερένια δέστρα έχει στραμμένο το πρόσωπο της  ανάποδα σε όλα αυτά γιατί δεν άντεχε να βλέπει την Μέδουσα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης  να παραλύει κάθε τι το ζωντανό. Τα δευτερόλεπτα περνούν, τα πέντε καρφιά στο λαιμό της αποπροσωποποιημένης  δέστρας αρχίζουν να βγάζουν σκουριές αγωνίας. Η επιβαλλόμενη ανεργία είναι μια άκρως επικίνδυνη καπιταλιστική νόσος. Σήμερα είναι το Πέραμα αλλά ποιος ξέρει αύριο στο Τημένιο του Άργους θα προσπαθούμε να καταλάβουμε από πού ήρθαν τα σκουριασμένα κύματα.
 
-«Μπήκαν στην πόλη οι οχτροί μοιράσαν δώρα οι οχτροί»  *
Άξαφνα βγήκε από την ακίνητη θάλασσα η τρικυμισμένη  φωνή του Νίκου Ξυλούρη. Με ένα κλίκ «πατάω» το ηλεκτρονικό κουμπί έναρξης. Ο μεταλλικός σκουριασμένος βαθιά καρφωμένος άνθρωπος εξαφανίζεται από μπροστά μου. Γίνεται ένας αόρατος βιολιστής με σφιγμένη την γροθιά στο δοξάρι του απλώνει τις πρώτες εικόνες από το Πέραμα.
Το φίδι της άγριας εκμετάλλευσης, αυτό που φοβηθήκαμε και χάσαμε την ταξική μας συνείδηση, σύρθηκε ύπουλα  γύρω από το λαιμό της πόλης και έφτιαξε ένα αιματοβαμμένο, συρματοπλεγμένο «ς». Το Πέραμα έμεινε χωρίς Πέρα(ς)μα.
Πάνω στο λόφο ανάμεσα σε ξερολιθιές ένα μικρό παραλληλόγραμμο λευκό σπίτι, έτοιμο να κυλήσει κάτω, έτοιμο να απογειωθεί στο ουρανό από πάνω του. Μια γαλανόλευκη σημαία δεμένη με τριχιά σε ένα ροζιασμένο στύλο ανεμίζει την ύστατη αξιοπρέπεια, την τελευταία αντίσταση.
 
Τούτο το χώμα, τούτες οι πέτρες , τούτο το φώς μόνο τον ελληνικό τρόπο ξέρουν, χωρίς σύνορα χωρίς επιβολές. Τούτη η μετέωρη σημαία ανεμίζει την κρυμμένη αλήθεια η πραγματική Ελλάδα είναι ου-τοπία! Πάνω και κάτω οι ξερολιθιές είναι τα σήματα, τα νέα ταμπούρια. Είναι εκεί, περιμένουν τα νέα Πρόσωπα την νέα Αντίσταση. Εικόνες με τα σφηνωμένα σπίτια της πλαγιάς και ανάμενα τους να περνά σαν καλός γείτονας η φωνή του Μπιθικώτση
-Τούτο το χώμα είναι δικό τους και δικό μας **
 δεν μπορεί κανείς να μας το πάρει……
 
Κι όμως κάποιοι το πούλησαν στο όνομα της ανάπτυξης. Και ποιο ήταν λοιπόν το αποτέλεσμα; Νέκρωσε η ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη.
Εικόνες με τεράστια κομμάτια σιδήρου,  φαρδιά μαυροκόκκινα σκαλοπάτια που δεν οδηγούν πουθενά. Τους λείπει ο ιδρώτας η ζωή της εργασίας για να πάρουν ξανά το κόκκινο λαμπερό τους χρώμα. Απραξία , απουσία ανθρώπων και γέμισε θρηνητική σκουριά το λιμάνι. Νεκροί μαυροκόκκινοι σκελετοί και ένα μαυροπούλι ψηλά αγναντεύει τον θάνατο, το αργό σιωπηρό θάνατο που θα φτάσει ύπουλα και θα  κολλήσει και πάνω στα φτερά του.
-Ζητιάνος έχω γίνει στα 57 μου χρόνια (φωνάζει με μια θυμωμένη ανάσα ένας άρρωστος άνεργος του Περάματος).
-Είναι εν γνώσει μου εφοπλιστές που δηλώνουν ότι έχουν ετήσιο εισόδημα 1734 ευρώ. ( Δηλώνει στο επόμενο πλάνο ο γνωστός δημοσιογράφος Νίκος  Μπογιόπουλος).
Και αν κάποιος αναρωτηθεί μας πως είναι δυνατόν. Θα μπορούσε ο ίδιος να του απαντήσει.
 
-Μα είναι ο καπιταλισμός ηλίθιε. ***
Ένας άλλος εργάτης μιλά για την μεταφορά φτηνού εργατικού δυναμικού από άλλες χώρες στο Πέραμα. Όχι μόνο αυτό αλλά  ετοιμάζουν καραβάνια με έλληνες άνεργους για να πάνε να ισοπεδώσουν  τα εργασιακά δικαιώματα σε άλλες χώρες.
Η κάμερα φωτοβαδίζει στην άδεια υγρή προβλήτα κάπου στο λιμάνι.  Και αμέσως μετά ένας τοίχος με συρματοπλέγματα, μπαίνεις μέσα στην εικόνα και δεν  ξέρεις αν είσαι μέσα ή έξω από την φυλακή.  Ένα είναι σίγουρο μέρα με την ημέρα γινόμαστε μετανάστες στην ίδια μας την πατρίδα.  Το δοξάρι σηκώνει ένα βιολισμένο άνεμο και χτυπά τις νότες του πάνω από τα συρματοπλέγματα. Οι νότες πισωγυρίζουν  παίρνουν μια ανάστροφη ενδοκρανιακή κροταφική  πορεία και από τις μνήμες ξανά η φωνή του Νίκου Ξυλούρη , σε ένα άλλο παράλληλο εγκεφαλικό, προσωπικό πλάνο.
 
-Τούτες τις μέρες ο άνεμος μας κυνηγάει, μας κυνηγάει****
Γύρω σε κάθε βλέμμα το συρματόπλεγμα
γύρω στην καρδιά μας το συρματόπλεγμα
γύρω στην ελπίδα το συρματόπλεγμα
Πολύ κρύο, πολύ κρύο, πολύ κρύο εφέτος
-Ποιοι είναι τελικά οι κερδισμένοι από την μεγάλη επένδυση στα λιμάνια μας;
Οι ξένοι κεφαλαιοκράτες. Ο πλούτος του ελληνικού λαού έγινε ο εύκολος και σίγουρος  θησαυρός στα χέρια πειρατών που εμείς υποδεχτήκαμε στα λιμάνια μας ως σωτήρες. Οι εικόνες συνεχίζουν τις οπτικές ριπές τους.
 
Ένα θολό τζάμι γεμάτο την μάταιη προσπάθεια των σταγόνων να το διαπεράσουν. Μερικές κυλούν σε κάθετες γραμμές την μοναχική τους σύγκρουση.  Μπροστά από το υγρό  τζάμι οι μεταλλικοί γερανοί με τους κατατονικούς λαιμούς τους σε πλήρη απραξία. Πίσω ένας εργάτης μιλά και ανεμίζει με το χέρι τον θυμό του…..
Με την Στρατούλα είχαμε παρακολουθεί προγράμματα εκπαίδευσης ως εμψυχωτές για άτομα με ειδικές ανάγκες σε προγράμματα της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς πριν 26-27 χρόνια. Κάνοντας ο καθένας το ταξίδι του χαθήκαμε. Μετά από πολλά χρόνια, το 2006 νομίζω είδα στο τηλεοπτικό  κανάλι της Βουλής ένα αφιέρωμα σε έλληνες δημιουργούς. Το βρήκα τυχαία αλλάζοντας κανάλια με το κοντρόλ. Αλλά η εικόνα του εξοστρακισμένου από την πατρίδα και την επανάσταση Αριστείδη  με έκανε να αφήσω το χειριστήριο στην άκρη. Η θλιμμένη διάχυτη «θολή»  υγρασία των πλάνων, η αξιοπρέπεια του Αριστείδη εν αναμονή θανάτου στην μακρινή Τσεχοσλοβακία κάτι μου θύμιζε και δεν μπορούσα να το προσδιορίσω.
-Μαρία αυτή πρέπει να είναι η ταινία μια παλιάς φίλης ( είπα στην γυναίκα μου) . Όταν έγραψαν στο τέλος τους συντελεστές είδα το όνομα της ως σκηνοθέτρια στην ταινία της «Θολό ποτάμι». Ήταν μια τηλεοπτική αφορμή  για μια έστω αραιή ηλεκτρονική  επικοινωνία.
 
Πριν λίγες  μέρες έλαβα μέσω διαδικτύου ένα μικρό δείγμα από το νέο της ντοκιμαντέρ. Οι εικόνες από τις εικόνες της ενεργοποίησαν το νευρωνικό σύστημα εικονολογικών καθρεπτών μου. Βλέπουμε τις εικόνες του άλλου μέσα από την δική μας προσωπική ματιά.  Μέσα από την δική μου καθρεπτική όραση, με λοξή ματιά είδα αυτό το μικρό δείγμα και υπό την επήρεια της ασφυκτικής  πραγματικότητας που μας περιβάλλει.
Ο κόμπος έφτασε στο χτένι σαν λαός δεν πρέπει να παίζουμε τον Οιδίποδα με τις λέξεις- βελόνες  και να μην βλέπουμε τις ανοιχτές πληγές μας, όπως αυτή στην Ζώνη του Περάματος. Ζώνη με την οποία δεν ασχολούνται τώρα πια  τα ΜΜΕ, το Πέραμα πουλήθηκε και δεν πουλάει πλέον.  Έφτασε η ώρα συλλογικά και με συνείδηση να πάρουμε επώδυνες, γενναίες και περήφανες αποφάσεις.  Μέσα στην μονοπωλιακή ευρωπαϊκή ζώνη του ευρώ δεν υπάρχει σωτηρία . Δεν μπορεί να χτίζεις γέφυρες με αυτούς που σε σκοτώνουν.
-Πόσο άλλο να χαμηλώσει το μεροκάματο ; ( Αναρωτιέται ένας εργάτης στην ταινία.)
Δεν μπορούμε να παίζουμε με δημιουργικές ασάφειες και άλλα κόλπα όταν το Πέραμα είναι σαφέστατα οδυνηρά , δίπλα μας.
 
Η κάμερα , το μολύβι , η υψωμένη γροθιά στο δρόμο πρέπει να ιχνηλατήσουν ξανά για τον χαμένο δρόμο των Ελληνικών  κοινοτήτων. Ακόμα και αν φαντάζει ου-τοπικό σε μια εποχή παγκοσμιοποίησης είναι ο μόνος τρόπος για μια δημιουργική συνέχεια στο χώρο και τον χρόνο. Ο άνεμος της εξαθλίωσης, της υποτέλειας, άρχισε να γεμίσει με βαριά χαλκόχρωμα σύννεφα τον ουρανό και τα όνειρα μας. Από τα  σινιάλα του ανέμου ας ψάξουμε να βρούμε από έρχεται η σκουριά,   τώρα που φυσάει! Και όπως έλεγε και ο ήρωας στην ταινία  «Χάρτινοι αετοί» της ίδιας σκηνοθέτριας
-Τα αφεντικά θα έπρεπε να είναι πιο προσεχτικά όταν φυσάει ο  άνεμος…….
 
*Ξυλούρης – Δημητριάδη , Μαρκόπουλους Σκούρτης
**Μπιθικώτσης –Θεοδωράκης- Ρίτσος
***Τίτλος Βιβλίου του Νίκου Μπογιόπουλου
****Ξυλούρης Λεοντής Ρίτσος
Το τρέιλερ για το ντοκιμαντέρ «το ψάρι στο βουνό», και η ταινία «Χάρτινοι αετοί» κυκλοφορούν  ελεύθερα στο διαδίκτυο. 
 
Βασίλης Καπετάνιος