Γιατί η ελάφρυνση χρέους δεν θα λύσει τα προβλήματα της Ελλάδας

Η Ελλάδα δεν θα ξεφύγει από το σημερινό τέλμα της αν δεν αντιμετωπίσει πρώτα όσα την έφεραν εδώ. Η χώρα αυτή προσφέρει ένα παράδειγμα λανθασμένου οικονομικού συστήματος που θα μπορούσε να διδάσκεται στα σχολεία.

Ο δημόσιος τομέας είναι διαβόητος για τις συντεχνιακές και πελατειακές πρακτικές με σκοπό την εξαγορά ψήφων και την ευνοιοκρατία με σκοπό την εξασφάλιση προνομίων – αν και κάποιοι λένε ότι έτσι είναι και η Ιταλία και η Γαλλία. Κάποιες ενδείξεις αποκαλύπτουν το μέγεθος του προβλήματος: η αναλογία συντάξεων-παραγωγικότητας στην Ελλάδα είναι σχεδόν διπλάσια αυτής της Ισπανίας.

Η κυβέρνηση ευνοεί τις επιχειρηματικές ελίτ προσφέροντάς τους φορολογική άφεση.

Κάποιοι δημόσιοι υπάλληλοι παίρνουν μπόνους αν πάνε στη δουλειά τους στην ώρα τους.

Λιγότερο γνωστό είναι το ότι ο ιδιωτικός τομέας της Ελλάδας βρίθει επιχειρήσεων που δεν ανταγωνίζονται μεταξύ τους και εμποδίζουν την είσοδο νέων εταιρειών με νέες ιδέες. Η έλλειψη ανταγωνισμού μπορεί να μετρηθεί: οι τελευταίες μετρήσεις του ΟΑΣΑ δείχνουν κέρδη ως αποτέλεσμα συμμετοχής σε επιχειρήσεις που φτάνουν στο εντυπωσιακό ποσοστό του 46% στην Ελλάδα, πολύ περισσότερο από τις μετοχές στις υπόλοιπες 22 χώρες. Η Ιταλία κατατάσσεται εδώ δεύτερη με 42 % και η Γαλλία με 41% (το Ηνωμένο Βασίλειο 32%, οι ΗΠΑ 35% και η Γερμανία 39%). Η Ελλάδα φαίνεται να είναι η πιο συντεχνιακή οικονομία της Ευρώπης.

«Στην ελληνική οικονομία φαίνεται να λείπει παντελώς ο δυναμισμός που απαιτείται για τη δημιουργία ντόπιων καινοτομιών».

Στην ελληνική οικονομία ως αποτέλεσμα, φαίνεται να λείπει παντελώς ο δυναμισμός που απαιτείται για τη δημιουργία ντόπιων καινοτομιών. Ως εκ τούτου η Ελλάδα έχει υψηλή ανεργία και λίγες δυνατότητες για βιώσιμη αύξηση της παραγωγικότητας. Και με τόσο χαμηλό ανταγωνισμό, οι επιχειρηματίες δε βιάζονται να προσλάβουν υπαλλήλους από τις διαρκώς διογκούμενες τάξεις των ανέργων. 

Δεν είναι να απορεί κανείς που η πτώση της ανεργίας από το τέλος του 2013 έως τις αρχές του 2015 ήταν αργή σε σχέση με αυτή της Ιρλανδίας, της Ισπανίας και της Βρετανίας.

Τι μπορεί να γίνει; Κάποιοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι το εργατικό ήθος και η ολιγάρκεια των Ελλήνων μπορούν να τους γλυτώσουν. Οι παραδοσιακές αξίες όμως δεν μπορούν να κάνουν κάτι για να επιλύσουν την έλλειψη καινοτομίας που μαστίζει την οικονομία.

Άλλοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι τα εργαλεία του Κεϊνσιανισμού από μόνα τους – νομισματική υποτίμηση και άλλα κίνητρα για τη ζήτηση – μπορούν να επιφέρουν την ευημερία. Η κεϊνσιανή λογική ότι η «ζήτηση» βρίσκεται πάντα στη ρίζα της υποαπασχόλησης και της αργής ανάπτυξης όμως είναι μύθος (η μακροχρόνια διαρθρωτική στασιμότητα της Ελλάδας που διακόπτεται πρόσκαιρα από τους διαρθρωτικούς πόρους των Βρυξελλών είναι παράδειγμα περί του αντιθέτου).

Επίσης απατηλή είναι η άποψη ότι ακόμα και όταν μια οικονομία πλήττεται από συντεχνιακές πρακτικές, οι κεϊνσιανές λύσεις μπορούν να ξαναβάλουν την οικονομία σε φόρμα. Όπως έχει δείξει η ιστορία, συμπεριλαμβανομένης αυτής της Ελλάδας, η προσφυγή σε οικονομικά κίνητρα είναι εν τέλει τουλάχιστον αναποτελεσματική· και μπορεί ακόμα και να κάνει τα πράγματα χειρότερα.

Άρα καμία αναδιάρθρωση χρέους, ή ακόμα και άφεση χρέους δε θα βοηθήσει τους Έλληνες να αποκτήσουν πραγματική ευημερία. Αυτό που χρειάζονται είναι βραχυπρόθεσμη ανακούφιση αλλά ακόμα περισσότερο μακροπρόθεσμη θεραπεία.

Οι δανειστές της ευρωζώνης θα βοηθούσαν την Ελλάδα περισσότερο με το να την παροτρύνουν να απαλλαγεί από τις συντεχνιακές πρακτικές στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Το θέμα όμως είναι αν οι δανείστριες χώρες, που είναι και οι ίδιες αρκετά συντεχνιακές, θα ήταν πρόθυμες να εξαλείψουν στην Ελλάδα πρακτικές που οι ίδιες αποδέχονται.
 
ΠΗΓΗ