Brexit στο άγνωστο

Λίγα εικοσιτετράωρα πριν από το Βρετανικό δημοψήφισμα οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το αποτέλεσμα θα κριθεί τελικά στο νήμα. Η αποτρόπαια δολοφονία της Βουλευτού Jo Cox ανέδειξε τον βαθμό στον οποίο ο δημόσιος διάλογος έχει δηλητηριασθεί από ακραίες και παράλογες θέσεις. Ταυτόχρονα, η δολοφονία φαίνεται να κινητοποιεί και τους φίλους της Ευρώπης και των δημοκρατικών αξιών που πλέον αντιλαμβάνονται το μέγεθος του διακυβεύματος.
 
Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι: Ένα αποτέλεσμα υπέρ του Brexit θα έχει πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις. Για τους Βρετανούς, θα σημάνει την αποσύνδεση της χώρας τους από το Ευρωπαϊκό Οικοδόμημα, μια άσκοπη περιπλάνηση στα αχαρτογράφητα ύδατα του διεθνούς απομονωτισμού και την ενίσχυση των αποσχιστικών τάσεων σε τοπικό επίπεδο, ειδικά στην Σκωτία. Επιπρόσθετα, και εν αντιθέσει με τα όσα ευαγγελίζονται οι οπαδοί του Brexit, τα οικονομικά οφέλη θα είναι ανύπαρκτα.
 
Είναι δεδομένο ότι το σοκ της εξόδου θα οδηγήσει την οικονομία σε ύφεση η οποία θα είναι ασφαλώς μεγαλύτερη του 0,6 του ΑΕΠ που συνεισφέρει ετησίως το Η.Β. στα ταμεία της ΕΕ. Και για την ιστορία, αξίζει να αναφερθεί ότι, στο εξάμηνο Δεκεμβρίου– Απριλίου συνολικά 77 Δις. Στερλίνες μετατράπηκαν σε άλλο νόμισμα έναντι μόλις 2 Δις. το αμέσως προηγούμενο. Οι ομοιότητες με την δική μας, περσινή, εμπειρία δεν είναι καθόλου τυχαίες.
 
Αλλά και για την Ευρώπη η έξοδος του Η.Β. από τους Ενωσιακούς θεσμούς θα αποτελέσει ένα εξαιρετικά αρνητικό γεγονός. Είναι δεδομένο ότι μια τέτοια εξέλιξη θα σημάνει ένα νέο κύκλο εσωστρεφείας, την αρχή μιας βασανιστικής διετούς διαδικασίας για την αποχώρηση της χώρας με βάση το Άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισσαβόνας. Πάνω από όλα, θα σηματοδοτήσει τον πολιτικό ενταφιασμό της πλέον βασικής αρχής της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης: της ιδέας της «όλο και πιο στενής Ένωσης». Σε όλα αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε και το οικονομικό κόστος το όποιο είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπολογιστεί με βάση τα σημερινά δεδομένα
 
Κανένας δεν ισχυρίζεται ότι η συγκυρία είναι εύκολη. Η ύφεση της ευρωπαϊκής οικονομίας, η συμπίεση του εισοδήματος των μεσαίων τάξεων, η ανεργία και εσχάτως οι μαζικές προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, έχουν ως αποτέλεσμα να μορφοποιούνται τάσεις οπισθοδρόμησης της ολοκλήρωσης και αμφισβήτησης του οικοδομήματος.
Οι Βρετανοί ψηφοφόροι πρέπει να δείξουν την δέουσα ψυχραιμία και πολιτική ωριμότητα ώστε να αποφύγουμε άσκοπες περιπέτειες. Παραδοσιακά, σε δημοψηφίσματα παρατηρείται μια μετακίνηση 2-3% προς την «ασφαλή επιλογή», τα τελευταία εικοσιτετράωρα. Ας ελπίσουμε, ότι στις λίγες ώρες που απομένουν, οι ψηφοφόροι θα αντιληφθούν ότι η Ευρώπη, ακόμη και με τις όποιες αδυναμίες, είναι το μοναδικό ασφαλές λιμάνι.
Νίκος Ανδρουλάκης