Προς τον Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων
ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶν ὠφελοῖτο λόγων……..
Κύριε Υπουργέ,
Πολλά με τὰ παρακαλοῦντά ἐστι συμβουλεῦσαι ὑμῖν, ὦ “Υπουργέ”, ἃ βέλτιστα εἶναι κρίνω, καὶ ἃ συνοίσειν ὑμῖν ἑλομένοις πεπίστευκα……..
Εἰ μὲν οὖν προθύμως δέχοισθε τὰ λεγόμενα, τῆς δευτέρας τῶν ἐπαινουμένων ἔσεσθε παρ᾿ Ἡσιόδῳ τάξεως· εἰ δὲ μή, ἐγὼ μὲν οὐδὲν ἂν εἴποιμι δυσχερές, αὐτοὶ δὲ μέμνησθε τῶν ἐπῶν δηλονότι, ἐν οἷς ἐκεῖνός φησιν ἄριστον μὲν εἶναι τὸν παρ᾿ ἑαυτοῦ τὰ δέοντα συνορῶντα, ἐσθλὸν δὲ κἀκεῖνον τὸν τοῖς παρ᾿ ἑτέρων ὑποδειχθεῖσιν ἑπόμενον, τὸν δὲ πρὸς οὐδέτερον ἐπιτήδειον ἀχρεῖον εἶναι πρὸς ἅπαντα……..
Κύριε Υπουργέ,
Αφορμή για το παρόν κείμενο απετέλεσε τα μέτρα που παίρνετε ως Υπουργός και η Επιστολή του επικεφαλής της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κλασσικών Σπουδών (F.I.E.C.), Franco Montanari, σημαντικού Ελληνιστή και καθηγητού της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας.
Εξ’ Ανατολών το φώς και εξ’ Εσπερίας η διατήρηση και η διάχυση του. Η Ελλάδα, κάπου στη μέση, με κομματικό Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων στοχεύει και επιζητεί το σκότος.
Κύριε Υπουργέ,
Οι τελευταίες πράξεις σας, συνειδητές εκ μέρους σας, ασυνείδητες ως προς το περιεχόμενο, έρχονται να προστεθούν σε σειρά από προηγούμενες αποφάσεις σας που έχουν κυρίαρχο στόχο την αποδόμηση της κλασικής παιδείας και της Ελληνικότητας.
Πέρα από τη φτωχοποίηση της κοινωνίας την οποία εξασφαλίζετε καθημερινά με ένθερμο ζήλο επιβάλλετε δια νόμων τη φτωχοποίηση του Πνεύματος, της Ιστορικής Μνήμης και της Ιστορικής Κληρονομιάς της Αρχαίας Ελλάδας.
Είναι τραγική η διαπίστωση ότι τα δύο τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια συνεχής μείωση και υποβάθμιση της διδασκαλίας των Κλασσικών Σπουδών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, περιορίζοντας περισσότερο τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών και λιγότερο τη Νεοελληνική Λογοτεχνία, με στόχο την τελική τους απαλοιφή από τις εξετάσεις.
Ακόμα, στο πλαίσιο της αυταρχικότητας και της μη δημοκρατικής συμπεριφοράς εξαλείψατε από τη διδακτέα ύλη και δεν διδάσκεται πλέον ο «Επιτάφιος του Περικλέους», ο ύμνος προς τη Δημοκρατία που εκφωνήθηκε πριν 2400 χρόνια. Ένα μοναδικό κείμενο, μέσω του οποίου συνειδητοποιείται βαθιά από τους μαθητές η αληθινή ουσία της κοινωνίας και του πολίτη και διδάσκεται η διαλεκτική σχέση πόλεως με τους πολίτες. Σε αντίθεση με την πτωχή Ελλάδα που δημιουργείτε καθημερινά, μέσω των πολιτικών σας, στη Δύση, η ελληνική γλώσσα, τα Λατινικά, η ιστορία τους είναι κύρια μαθήματα στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, όλα κατάκτηση των πολιτών. Γνώση την οποία απολαμβάνουν οι πολυάριθμοι μαθητές των γυμνασίων, λυκείων σε πολλές χώρες στην Ευρώπη.
Σας θυμίζω, κε. Υπουργέ, ότι 320.000 μαθητές παρακολουθούν κλασσικές σπουδές εμπλουτισμένες με την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα στα Γυμνάσια και Λύκεια της γειτονικής Ιταλίας.
Σε χώρες όπως Γερμανία, Γαλλία υπάρχει μεγάλη κινητικότητα για επαναφορά της διδασκαλίας της Αρχαίας Ελληνικής στη Μέση Εκπαίδευση. Και τούτο διότι οι Κλασσικές και Ανθρωπιστικές σπουδές δεν έχουν γεωγραφικό προορισμό, στόχο και αποστολή. Τα νοήματα τους είναι κατάκτηση και δημιουργήματα του ανθρώπινου πνεύματος σε δημοκρατικό περιβάλλον που ξεκίνησαν και ευδοκίμησαν στην Ελλάδα. Ακόμα είναι ερμηνεία και πρόταση ζωής, αποτέλεσμα αναζητήσεων και του σύγχρονου κόσμου. Εξάλλου αυτή η ανθρωπιστική παιδεία, στηριζόμενη στην εθνική παράδοση και στον οικουμενικό ανθρωπισμό, ιδιαίτερα σφαιρική και εδραία αποτελεί βασικό πλεονέκτημα του έλληνα σπουδαστή και πτυχιούχου στο εξωτερικό για τη διάκριση του. Το περιεχόμενο τους δεν ρυθμίζεται με την κοπτοραπτική που εφαρμόζετε, ούτε είναι αριθμητική πράξη με ποσοτικά μεγέθη για να σας βγουν, οι ώρες στο πρόγραμμα, στο βωμό της κομματικοποίησης και του στενού πνεύματος. Και έχετε τη ψευδαίσθηση ότι κόβοντας και ράβοντας το περιεχόμενο εκσυγχρονίζετε την εκπαίδευση, παραποιώντας την εγκύκλια παιδεία μέσω εφήμερων γνώσεων και δημιουργώντας μια Ελλάδα ασπόνδυλη, περιθωριακή, ξεκομμένη από το παρελθόν της, την κλασσική παιδεία και την αυτοσυνειδησία.
Σε αντίθεση με την πολιτική σας, πρέπει να επενδύσουμε στην Ελλάδα των ανθρωπιστικών σπουδών, για να γίνει ο τόπος μας, τόπος εκπαίδευσης, παιδείας και αντίστοιχης βιωτής. Σε αυτές πρέπει να επενδύσουμε για να γίνει η πατρίδα μας κέντρο μάθησης.
Οροματισθείτε, κε. Υπουργέ, προγράμματα σπουδών παγκοσμίας εμβέλειας από τους λαμπρούς επιστήμονες που διαθέτει η πατρίδα μας, με γνωστικά αντικείμενα την Ελληνική γλώσσα, τα Λατινικά, τη Θεολογία, τη Φιλοσοφία με τη διπλή μήτρα, τον Πλατωνισμό και τον Αριστοτελισμό.
Αυτή είναι η εποικοδομητική εξωστρέφεια για τη χώρα μας ως επίκεντρο θετικού παγκόσμιου ενδιαφέροντος.
Στο γενικότερο αυτό σχεδιασμό η Νεοελληνική Γλώσσα έχει ιδιαίτερη και ισοδύναμη παρουσία ως χρονική εξέλιξη μιας ενιαίας και αδιαιρέτου γλώσσας, φορέα ηθικών αξιών, που έρχεται από πολύ παλιά. Η αξιοποίηση και των δύο μορφών της ίδιας γλώσσας με τις δυνατότητες που προσφέρει η κάθε μία είναι η απάντηση στη σύγχρονη ακαταστασία των επιδράσεων των κομματικών παρεμβολών και της επιβολής απόψεων. Ούτε μπορούμε να πούμε ότι η Νέα Ελληνική, χρονικά μεταγενέστερη, είναι καλύτερη από την προγενέστερη Αρχαία Ελληνική, ούτε στην εξέλιξη τους υπάρχει η έννοια της προόδου. Κάθε μία από τις δύο μορφές έχει ευταξία, μερική ή ολική αυτοδυναμία και μπορεί να αποκτήσει πλήρη αυτάρκεια. Η εξάλειψη της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας θα έχει τεράστια αρνητική επίδραση στη Νέα. Και τούτο διότι η απομάκρυνση και η αποσύνδεση από τη γλωσσική παράδοση – Αρχαία, Βυζαντινή, Εκκλησιαστική, Λογία – γλώσσα θα υποβαθμίσει ακόμα περισσότερο τη Νέα Ελληνική στην ικανότητα διατύπωσης και στην εκφορά του λόγου. Αρκετά έχει υποφέρει η Νέα Ελληνική από τον εναγκαλισμό της από την εξουσία, από το επιβαρημένο συμβολισμό, από την κακοποίηση των λέξεων, από την αξιακή υποτίμηση, τη μη χρήση γραμματικής, συντακτικού και πολλών άλλων. Ο περιορισμός λοιπόν των ωρών διδασκαλίας, των Αρχαίων Ελληνικών και της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας μόνο κακό κάνει, στερεί από τους μαθητές τα βασικά πλεονεκτήματα της ιστορικής Γνώσης, της Σκέψης, της πλήρους έκφρασης αυτών μέσω της γλώσσας, με δομημένο λόγο, ακρίβεια και σαφήνεια.
Κε. Υπουργέ,
Η πολιτική σας διακρίνεται από την έλλειψη εθνικής εκπαιδευτικής, την απουσία σαφούς σκοπού και την εξασφάλιση και διατήρηση της παρακμής. Στο πλαίσιο αυτό, θυσιάζετε άκριτα και αβασάνιστα τη δική μας παράδοση, τις δικές μας δυνάμεις εφαρμόζοντας ιδεοληψίες μιας ασύντακτης και τυχαίας κυβέρνησης για δήθεν μεταρρυθμίσεις και αναθεωρήσεις, εξασφαλίζοντας τελικά μία παιδεία ελλειμματική χωρίς παράδοση, αρνητική και καθόλου διαπλαστική ήθους, πνεύματος και γνώσης. Μία παιδεία κομματικοποιημένη, που τη συνοδεύει η προσφιλή σας ανεπάρκεια και η αναξιοκρατία. Είναι δε κομματικοποιημένη και έχετε βρει ελάχιστους συμμάχους, τους κομματικούς εγκάθετους, οι οποίοι έχουν αναλάβει διοικητικά καθήκοντα και δικαιοδοσίες, ως πανηγυριστές της εξουσίας, μεταφέροντας την αγνοία τους και την ανεπάρκεια, θιασώτες αρχών της ήσσονος προσπάθειας χωρίς σεβασμό και κόπο.
Κε. Υπουργέ,
Εάν εξετασθεί χρονικά στη χώρα μας, από της ιδρύσεως του Νεώτερου Ελληνικού Κράτους το επίπεδο της προσφερόμενης παιδείας, αυτό συνδέεται άμεσα με το πρόσωπο του Υπουργού που καθορίζει πολιτικές για τη διατύπωση της. Έτσι είχαμε ένα υψηλό επίπεδο προσφερόμενης παιδείας όταν ο Υπουργός ήταν πρόσωπο πεπαιδευμένο και φωτισμένο.
Το αντίθετο συμβαίνει, όταν ο Υπουργός ήταν αδαής και περαστικός.
Χείρον όμως είναι, όταν ο Υπουργός είναι κομματικός και άσχετος.
Σ’ αυτόν και στα «παρά φύσιν» μέτρα και έργα του, απαντά η Ιστορία «κατά φύσιν» η οποία τιμωρεί αυστηρά εκείνους που δε θέλουν ή δε μπορούν, ή δεν είναι σε θέση να βγάζουν συμπεράσματα και διδάγματα από την πείρα της.
* Ο Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου είναι Εντεταλμένος Σύμβουλος Πελοποννήσου, Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Υστερόγραφο:
Για να σας διευκολύνω, το κείμενο είναι ένα μέρος από το λόγο του Μεγάλου Βασιλείου προς τους νέους, σε γλώσσα της εποχής του (4ος μ.Χ. αιώνας).
Για τη μετάφραση απευθυνθείτε στα Γυμνάσια και Λύκεια της Ευρώπης.
