Δάση και ενέργεια στον Πάρνωνα

Η 21^η Μαρτίου, η οποία συμπίπτει με την έναρξη της εαρινής ισημερίας και την πρώτη ημέρα της άνοιξης, επιλέχθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), 46 χρόνια πριν (1971), να γιορτάζεται, με τη μορφή υπενθύμισης, η σημαντικότητα των δασών. Έτσι, θεσπίστηκε η «Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας», η οποία το 2012 τέθηκε υπό την αιγίδα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) ως «Διεθνής Ημέρα Δασών» με σκοπό την αναγνώριση της πολυδιάστατης αξίας των δασών και την ευαισθητοποίηση των πολιτών για την προστασία τους. Για το 2017 το κεντρικό θέμα της ημέρας είναι «Δάση και ενέργεια».

Το δάσος, ως πηγή πρώτων υλών και βιομάζας –ορίζεται ως όλοι οι τύποι ζώσης ύλης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως καύσιμη ύλη (καρποί, ξυλεία, φλοιός κορμών κ.α.)- διαδραματίζει σημαντικότατο ρόλο στην παραγωγή ενέργειας. Η βιομάζα, που μπορεί να χαρακτηριστεί ως ανανεώσιμη και μη ρυπαίνουσα πηγή ενέργειας, είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί για:

• Οικιακή χρήση (π.χ. μαγείρεμα).
• Κάλυψη αναγκών θέρμανσης χώρων.
• Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στους τόπους παραγωγής της βιομάζας για κάλυψη τοπικών αναγκών ή για τροφοδοσία του εθνικού ηλεκτρικού δικτύου.

Οι απαιτήσεις για ενέργεια, εξαιτίας της αύξησης του πληθυσμού και του σύγχρονου τρόπου ζωής αυξάνονται. Μόνο το 13% της παγκόσμιας παραγωγής ενέργειας προκύπτει από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς για την κάλυψη ενεργειακών αναγκών προτιμάται η χρήση ορυκτών καυσίμων (πετρελαίου, άνθρακα και αερίου), η παραγωγή των οποίων δεν είναι ανεξάντλητη. Το ξύλο, σημαντική πηγή ενέργειας για την ανθρωπότητα, στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες παραμένει η πρωταρχική πηγή θέρμανσης και μαγειρέματος. Στην Ελλάδα, και λόγω της κοινωνικοοικονομικής κρίσης, η προτίμηση του ξύλου έχει επανέλθει, καθώς αποτελεί οικονομικότερο και φιλικότερο προς το περιβάλλον υλικό.

Στην προστατευόμενη περιοχή όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού τα δάση παίζουν μέχρι και σήμερα σημαντικό ρόλο για την επιβίωση των ορεσίβιων πληθυσμών. Το δάσος προμηθεύει τους κατοίκους του με θρεπτικούς καρπούς (καρύδια, κάστανα κ.α.) και ξυλεία, καθώς και με κατάλοιπα παραγωγής αυτής (πριονίδια, φλοιοί κ.α.), μέσα από τη διαδικασία της υλοτομίας, που συνεχίζει να αποτελεί πηγή εσόδων για πολλές οικογένειες. Μέχρι τα μέσα του 20^ου αιώνα η ξυλεία χρησιμοποιούνταν και στην καύση των ασβεστοκάμινων, κατασκευών που αποσκοπούσαν στην παραγωγή ασβέστη, διαδεδομένο και προσοδοφόρο επάγγελμα στην περιοχή του Πάρνωνα, που συγκέντρωνε εργάτες από όλη την Πελοπόννησο. 

Οι άνθρωποι του παρελθόντος γνώριζαν την αξία του δάσους και η διαχείριση του γινόταν, με σεβασμό και με απώτερο σκοπό την αειφορία. Η χρήση πρώτων υλών παραγόμενων από το δάσος, με στόχο την καλά διαχειριζόμενη παραγωγή βιοενέργειας, μπορεί να εξασφαλίσει την:

• Αποφυγή του φαινομένου του θερμοκηπίου που προέρχεται από το διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται από την καύση ορυκτών καυσίμων.
• Αποφυγή της όξινης βροχής από την ρύπανση με διοξείδιο του θείου που παράγεται κατά την καύση ορυκτών καυσίμων.
• Μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από εισαγωγή καυσίμων από τρίτες χώρες.
• Εξασφάλιση εργασίας και συγκράτηση των πληθυσμών σε ορεινές και γεωργικές περιοχές.

Τα δάση πολυσύνθετα οικοσυστήματα, πολύτιμα για τον άνθρωπο και τους φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς, με αξία πολυδιάστατη και αδιαμφισβήτητη, έχουν σήμερα την τιμητική τους. Η παγκόσμια ημέρα Δασοπονίας καλεί τους πολίτες να ενημερωθούν, να ευαισθητοποιηθούν και να αγαπήσουν το δάσος, αναγνωρίζοντας και συνειδητοποιώντας την ανάγκη ύπαρξης του. Μια ανάγκη που είναι συνδεδεμένη άρρηκτα με το παρελθόν, το παρόν και ελπίζουμε και με το μέλλον, για το καλό της ανθρωπότητας.

Παρακολουθείστε στον παρακάτω σύνδεσμο το επίσημο βίντεο για την παγκόσμια ημέρα Δασοπονίας 2017 του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του Ο.Η.Ε.