Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου με μια ιστορία θρήνου και εκδίκησης στην Επίδαυρο
Στις 20 και 21 Ιουλίου, ο Θάνος Παπακωνσταντίνου σκηνοθετεί στην Επίδαυρο την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, ανεβασμένη από το Εθνικό Θέατρο, σε μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά, την πρώτη του δουλειά στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου. Τα σκηνικά-κοστούμια είναι της Νίκης Ψυχογιού, οι φωτισμοί της Χριστίνας Θανάσουλα, η μουσική του Δημήτρη Σκύλα, η χορογραφία της Χαράς Κότσαλη. Παίζουν οι Αλεξία Καλτσίκη (Ηλέκτρα), Μαρία Ναυπλιώτου, (Κλυταιμνήστρα), Αλέξανδρος Μαυρόπουλος (Ορέστης), Χρήστος Λούλης (Αίγισθος), Ελένη Μολέσκη (Χρυσόθεμις), Μάριος Παναγιώτου (Πυλάδης), Νίκος Χατζόπουλος (Παιδαγωγός).
Η Ηλέκτρα, έργο της όψιμης περιόδου του Σοφοκλή −γράφτηκε πιθανότητα το 412 ή το 411 π.Χ−, δραματοποιεί ένα από τα πιο ζοφερά επεισόδια του μύθου των Ατρειδών: την εκδίκηση για τον φόνο του Αγαμέμνονα που διέπραξαν η Κλυταιμνήστρα και ο Αίγισθος. Η Ηλέκτρα, κεντρική μορφή του δράματος, διατηρεί ζωντανή την ανάμνηση του φόνου του πατέρα της και παρακαλεί τους θεούς να βοηθήσουν στην τιμωρία των δολοφόνων του. Η επιστροφή του αδελφού της, του εξόριστου Ορέστη, αναπτερώνει τον πόθο της για εκδίκηση και δρομολογεί το έργο της τιμωρίας, που θα κορυφωθεί με την πράξη της μητροκτονίας. Το δράμα του Σοφοκλή εστιάζεται στο πρόσωπο της Ηλέκτρας και όχι στα ηθικά ζητήματα που επισύρει η πράξη της μητροκτονίας. Η εκδίκηση είναι συνειδητή επιλογή των ηρώων, και όχι πράξη επιβεβλημένη από τους θεούς. Το ανθρώπινο πάθος κυριαρχεί, αφήνοντας τους ήρωες εκτεθειμένους και απηχώντας το πνεύμα του ύστερου 5ου αιώνα, ο οποίος, υπό την επίδραση της σοφιστικής σκέψης, απομακρύνεται από τις βεβαιότητες και τις απλουστευτικές ερμηνείες της αρχαϊκής περιόδου.
Σημείωμα σκηνοθέτη:
Γραμμένη στη σκιά του Πελοποννησιακού πολέμου, η Ηλέκτρα του Σοφοκλή είναι από τα πιο «άγρια» έργα του ποιητή. Από την πρώτη κιόλας σκηνή, της επιστροφής του μητροκτόνου Ορέστη, ως και τις επινίκιες ιαχές του χορού στην τελευταία, αναπτύσσεται ένας διαρκής διάλογος μεταξύ σκότους και φωτός. Μια μάχη αντιθέσεων με κεντρικό θέμα τη δίκη: τη διαταραγμένη ισορροπία και την αποκατάστασή της. Αποτυπώνοντας έναν κόσμο εμφύλιου σπαραγμού, ο ποιητής μάς προσκαλεί να παρακολουθήσουμε τη λειτουργία ενός φυσικού νόμου: του νόμου της ανταπόδοσης. Ο ίδιος τοποθετείται πέρα από κάθε ηθική – δεν τον ενδιαφέρει αν η χαμένη ισορροπία θα επανέλθει με τρόπο καλό ή κακό· το θέμα είναι να επανέλθει. Η βία διέπει τις ανθρώπινες σχέσεις. Όταν γίνεται μια βίαιη προσβολή της δίκης, η απάντηση θα είναι επίσης βίαιη. Το ότι το μέτρο της εκδίκησης εδώ ξεπερνά τα συνήθη όρια για μια «πολιτισμένη» κοινωνία, οδηγώντας στη μητροκτονία, επίσης δεν ενδιαφέρει. Η Ηλέκτρα του Σοφοκλή κραυγάζει για ανταπόδοση, όχι για δικαιοσύνη.
