Η Σιδηρά Μεραρχία του Ναυπλίου, η Μακεδονία και η σημερινή οδός

Ένας κεντρικός δρόμος της πόλης μας φέρνει την τρομερή ονομασία «Οδός Σιδηράς Μεραρχίας». Για τους πολλούς δεν λέει τίποτε. Στο Ναύπλιο δεν υπάρχει πια Μεραρχία και σε λίγο δεν θα υπάρχει ούτε καν στρατόπεδο.

Η μεραρχία ήταν η περίφημη 4η Μεραρχία με έδρα το Ναύπλιο και με Συντάγματα στο Ναύπλιο, Κόρινθο, Τρίπολη και φαντάρους από αυτές τις περιοχές.

Η πιο ένδοξη σελίδα της γράφτηκε τέτοιες μέρες το 1912, στο Σαραντάπορο, τη στενή διάβαση που συνδέει τη Θεσσαλία με την Μακεδονία. 

Μόλις είχε ξεκινήσει ο Βαλκανικός πόλεμος. Με έναν απίστευτο διπλωματικό ελιγμό ο Ελευθέριος Βενιζέλος κατάφερε να προσχωρήσει η Ελλάδα στην συμμαχία Σερβίας- Βουλγαρίας και μαζί με αυτές να κηρύξει τον πόλεμο κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στόχος η απελευθέρωση της Μακεδονίας. 

Ο δρόμος πέρναγε από τα στενά του Σαρανταπόρου. Τα είχαν οχυρώσει οι Τούρκοι με υποδείξεις Γερμανών αξιωματικών. Είχαν επαρκείς δυνάμεις και μεγάλο αριθμό πυροβόλων. Ο Γερμανός συμβουλάτορας του Σουλτάνου, ο στρατάρχης Φον Ντερ Γκολτς τα θεωρούσε απόρθητα. 

Έπεσε έξω. 

Η «σιδηρά Μεραρχία» παρακούοντας τις διαταγές του επιτελείου υπερκέρασε τις αμυντικές γραμμές των εχθρών. Δηλαδή, αλλού ήθελε ο Διάδοχος Κωνσταντίνος να είναι παραταγμένη, αλλού απεφάσισε ο Μέραρχος στρατηγός Μοσχόπουλος ότι έπρεπε να πάει. 

Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι Τούρκοι κατάλαβαν πως ήταν κυκλωμένοι, παράτησαν τα κανόνια και υποχώρησαν προς τα βόρεια. Η 4η Μεραρχία είχε προλάβει να καταλάβει και τη γέφυρα του Αλιάκμονα… Η αμυντική διάταξη και τα σχέδια των Γερμανών επιτελών των Τούρκων αποδείχτηκαν άχρηστα.

Η Μεραρχία – δηλαδή οι παππούδες και οι προπαππούδες μας – συνέχισαν την προέλαση. Διακρίθηκαν και στην μάχη των Γιαννιτσών, που άνοιξε το δρόμο για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.

Λεπτομέρειες; Ναι, αλλά κρύβουν την ουσία: Η Μακεδονία απελευθερώθηκε από τον Ελληνικό στρατό. Δεν μας την χάρισε κανένας.

Στις φώτο ο χάρτης με τις κινήσεις των στρατευμάτων, μπορείτε να δείτε την πορεία της 4ης Μεραρχίας, και στην άλλη ο Στρατηγός Μοσχόπουλος που δεν υπάκουσε στις διαταγές του Διαδόχου και μετέπειτα Βασιλιά.

Τόλης Κοΐνης