Πως ένας ερωτοχτυπημένος ζωγράφος έγινε Πολιούχος του Ναυπλίου

Αύριο γιορτάζει το Ναύπλιο. Αγίου Αναστασίου του Ναυπλιέως, του Νεομάρτυρος. Επίσημη αργία, από την δεκαετία του 1930. Χάρις στις άοκνες προσπάθειες του μακαρίτη του Μίμη Βασιλείου – του Πάγκαλου. Χωρίς αυτόν ίσως να μην γνωρίζαμε καν την ύπαρξή του. Έτσι κι αλλιώς το Ανάπλι τιμούσε όλο τον 19ο αιώνα τον Άγιο Ανδρέα στο Παλαμήδι – επιτρεπόταν παζάρι μέσα στο κάστρο και μεγάλα επισκεπτήρια για τους φυλακισμένους και κατέφθανε κόσμος από όλη την Ελλάδα.

Την ύπαρξη του ερωτοχτυπημένου ζωγράφου που διαμέλισαν ζωντανό οι Τούρκοι μπροστά από την εκκλησία της Παναγίας δεν την γνωρίζαμε… Το 1862 στην έκρηξη της αντιοθωνικής επανάστασης την 1η Φεβρουαρίου, καμία αναφορά δεν γίνεται για εορτασμό της μνήμης του Αγίου εκείνη την ημέρα.

Ο Άγιος παραμένει άγνωστος για τους πολλούς, αν και από τη δεκαετία του 90 απέκτησε δική του εκκλησία – μέχρι τότε γιορταζόταν στον τόπο του μαρτυρίου του στην εκκλησία της Παναγίας στο παλιό Ανάπλι.

Είναι ενδιαφέρουσα περίοδος η πρώτη Τουρκοκρατία στο Ναύπλιο (1540-1686), αλλά επισκιάζεται από τι δύο Ενετοκρατίες και τα τεράστια έργα που έγιναν σε αυτές (και χάρη σε αυτά έχουμε Τουρισμό σήμερα). Το Ναύπλιο παραδόθηκε στους Τούρκους το 1540 κατόπιν συμφωνίας. Δόθηκαν προνόμια στους Έλληνες. Το βασικότερο γλύτωσαν οι Ναυπλιώτες το παιδομάζωμα. (Αυτό δεν είναι Γενοκτονία και Ολοκαύτωμα για να καταδικαστούν οι Τούρκοι;). Επιτράπηκε η οικονομική απασχόληση των Ελλήνων, αλλά με δικαιώματα υπόδουλων. Συνεχίστηκε εν μέρει η πολιτιστική ανάπτυξη που είχε φτάσει στο ζενίθ της τα τελευταία χρόνια της Βενετοκρατίας. Καταμαρτυρούνται Ναυπλιώτες λόγιοι που μετανάστευσαν είτε στην Πόλη είτε στην Βενετιά και την Ρώμη. Ανθίζουν εργαστήρια αγιογραφίας… σε ένα από αυτά μαθαίνει και την τέχνη ο Άγιος Αναστάσιος.

Η οικονομική ανάπτυξη συνεχίστηκε για δυο λόγους: 1) Το Ναύπλιο ήταν έδρα Πασά και ορμητήριο μιας μοίρας του Οθωμανικού στόλου (έτσι φαίνεται από την συμμετοχή στην Ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571), 2) Ήταν κέντρο εξόρμησης και προετοιμασίας των Οθωμανών για εκστρατείες (πχ. Κατά της Κρήτης)… Πράγμα που σημαίνει ότι εκτός από τους βαρείς φόρους που έπαιρναν από τον τόπο μας, έδιναν κιόλας στην τοπική αγορά.

Για την ζωή και τα επαγγέλματα που υπήρχαν τότε εδώ έχουμε μια σπουδαία καταγραφή από τον Τούρκο περιηγητή Εβλιγιά Τσελεμπή (έχει μεταφραστεί στα Ελληνικά). Περιγράφει τα τείχη της Ακροναυπλίας ως εφάμιλλα του …Σινικού Τείχους!!!! Τόση εντύπωση του είχαν κάνει.

Η συνύπαρξη όμως ήταν περίεργη. Επιτρεπόταν ο εξισλαμισμός Χριστιανού, τιμωρείτο με θάνατο ο εκΧριστιανισμός Μουσουλμάνου. Έτσι βρήκε τον θάνατο και ο Άγιος. Είχε αλλαξοπιστήσει από έρωτα και μετά το μετάνιωσε. Εκείνη την εποχή όμως είχαν έρθει στο Ναύπλιο δερβίσηδες για να εξάψουν τον φανατισμό των Τούρκων που πήγαιναν στην Κρήτη να πολεμήσουν. Αυτός ο φανατισμός στοίχισε έναν φρικτό θάνατο στον Άγιο Αναστάσιο.

Να τα θυμόμαστε πρέπει. Πρώτα, όμως, να τα γνωρίζουμε… Αφιερωμένο εξαιρετικά σε όσους πιστεύουν στην συνύπαρξη με την νέο Οθωμανική Κυβέρνηση της Άγκυρας.

(Τόλης Κοΐνης)