Το μικρόβιο που αφάνισε τον μητροπολίτη Ναυπλίου
Αρχές Μαρτίου του 1821. Μητροπολίτης Ναυπλίας και Άργους (έτσι ήταν ο τίτλος από τα Βυζαντινά χρόνια. Το «Αργολίδος» το επέβαλαν οι Βαυαροί) ο Γρηγόριος ο επονομαζόμενος Καλαμαράς. Καταγόταν από τα χωριά της Καλαμάτας, αλλά είχε πολλά χρόνια στον τόπο μας. Κληρονόμησε και το παρατσούκλι και τον επισκοπικό θρόνο από τον συνονόματο θείο του.
Καλαμαράς ονομάστηκε γιατί ασχολιόταν με τα γράμματα. Όπως και ο προκάτοχός του στήριζε το «Σχολείο του Άργους». Αποτέλεσμα στην Αργολίδα να φανούν τότε τρεις-τέσσερις μορφωμένοι και δραστήριοι ιερείς, που έδωσαν το παρόν (ένας, μάλιστα, και την ζωή του) στην Επανάσταση.
Ο Γρηγόριος φιλοξενούσε, το 1820, κατά διαστήματα στο Άργος τον Παπαφλέσσα. Το Επισκοπικό μέγαρο είχε γίνει «γιάφκα» για την Φιλική Εταιρεία. Η ισχύς του Παπαφλέσσα ήταν τέτοια που επέβαλλε κυριολεκτικά την «Καγκελαρία του Άργους», την πρώτη Ελληνική και Δημοκρατική αρχή στον τόπο μας. Ήταν τόση η επιρροή του που έθεσε επικεφαλής της πολιορκίας, όχι κάποιον αρματωλό, κλέφτη ή έστω μισθοφόρο στρατιωτικό, αλλά έναν χασάπη οπαδό του, τον Στάϊκο Σταϊκόπουλο.
Όταν ο Παπαφλέσσας πηγαίνει στο Αίγιο, στην τελευταία πριν από την έναρξη του αγώνα σύσκεψη, τότε ο Καϊμακάμης από την Τρίπολη (ο προσωρινός αναπληρωτής του Πασά) κάλεσε στην Τρίπολη όλους τους Αρχιερείς και Προκρίτους της Πελοποννήσου. Ο Γρηγόριος προτίμησε να πάει. Εθελοντικά όμηρος. Σκέφτηκε πολύ απλά. Οι Τούρκοι διέθεταν 800 μόνιμους στρατιώτες στο Ναύπλιο. Το Άργος ήταν ανοχύρωτη πόλη. Με ένα πογκρόμ θα αφάνιζαν όλο τον Ελληνικό πληθυσμό. Έπρεπε να θυσιαστεί ο ίδιος.
Στην Τρίπολη, τους έβαλαν στο κατώγι του Μεγάλου Σεραγιού. Κατά την παράδοση τους φόρεσαν χαλκάδες στον λαιμό και τους είχαν αλυσοδεμένους. Έμειναν έτσι έξι μήνες. Μετά την ήττα των Τούρκων στη Μάχη της Γράνας… θέλησαν να τους καλοπιάσουν και να τους βάλουν μεσάζοντες για την παράδοση της πόλης. Τους ανέβασαν στους μεγάλους οντάδες του σαραγιού και τους περιποιήθηκαν… τότε οι περισσότεροι από αυτούς αρρώστησαν βαριά… μεταξύ αυτών και ο Γρηγόριος.
Ο Φωτάκος ονομάζει την αρρώστια αυτή «λοιμική» … τα συμπτώματά της όπως τα περιγράφει ταιριάζουν πολύ με της χολέρας …. Καούρα στο στομάχι, έντονη δίψα και μετά διάρροιες …
Στις 21 Σεπτεμβρίου 1821 (άλλοι λένε στις 19) οι Έλληνες απαίτησαν την απελευθέρωσή τους για να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις. Οι Τούρκοι υπέκυψαν. Άνοιξαν τις πόρτες και έβγαλαν έξω τους Αρχιερείς… Τους κουβάλησαν με φορεία… Από την αρρώστια και τις κακουχίες της ομηρίας δεν κρατιόντουσαν στα πόδια τους. Επέζησαν μόνον τέσσερις!!!
Η Εκκλησία έχει αγιοποιήσει τους Αρχιερείς αυτούς και τους τιμά στις 23 Σεπτεμβρίου. Περιέργως στην Αργολίδα δεν τιμάται, αλλά ούτε μνημονεύεται ο Άγιος Γρηγόριος ο Καλαμαράς. Το «γιατί;» δεν μου το έχει απαντήσει κανένας.
ΥΓ1: Στην παραπάνω φωτό το συνθηματικό του Γρηγορίου και το παρασύνθημα στους μυστικούς κώδικες της Φιλικής Εταιρείας. Στην άλλη (κεντρική) η απεικόνιση των ομήρων Αρχιερέων που υπάρχει στο επισκοπικό Μέγαρο της Τρίπολης.
ΥΓ 2: Από τις περιγραφές του Φωτάκου φαίνονται διαφορετικά συμπτώματα στην λοιμική νόσο που εκδηλώθηκε στην Τρίπολη, από τα αντίστοιχα της «λοιμικής» που εκδηλώθηκε στο Ναύπλιο με την απελευθέρωσή του.
(Τόλης Κοΐνης)
