Μπορούμε να μένουμε έκπληκτοι όταν δεν αξιοποιούμε τα μαθήματα μας;
Ηχηρή παρέμβαση με αφορμή την υγειονομική κρίση στην Ερμιονίδα, καταθέτοντας την εμπειρία τους για την πρόληψη κρίσεων και τη στήριξη των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, κάνουν η Έλλη Ιωαννίδη (Πρώην Επιμελήτρια Τομέα Κοινωνιολογίας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, Επιστημονική Υπεύθυνη Προγράμματος Διαπολιτισμική Μεσολάβηση), ο Γιάννης Παπαδημητρίου (Διευθύνων Σύμβουλος, Εκπαιδευτικές και Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Διάσταση Α.Ε., Υπεύθυνος Έργου Προγράμματος Διαπολιτισμική Μεσολάβηση) και ο Χριστόφορος Σκαμνάκης (Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Επιστημονικός Υπεύθυνος Έργου Δημιουργία δικτύου συνεργασίας σε τοπικό επίπεδο (ΣΕΜ) μεταξύ κρατών μελών της ΕΕ):
Η αντιμετώπιση της επιδημίας στη χώρα μας είχε και έχει υποδειγματικό χαρακτήρα ελαχιστοποιώντας τις πάντα δυσάρεστες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές.
Η είδηση για τον μεγάλο αριθμό κρουσμάτων κορωνοιού COVID-19 σε Ξενοδοχείο – Δομή Φιλοξενίας Μεταναστών στο Κρανίδι, δημιουργεί ανησυχίες για την εξέλιξη της επιδημίας στη χώρας μας, αναστατώνει όσους έχουμε ισχυρούς δεσμούς με την περιοχή και μας βάζει σε σκέψεις.
Υπάρχει λόγος να αναρωτηθούμε γιατί; Μήπως θα έπρεπε να περιμένουμε την εκδήλωση αντίστοιχων κρίσεων;
O Δήμος Ερμιονίδας είναι μια από τις περιοχές της χώρας μας όπου μετά την προσφυγική κρίση του 2015, φιλοξένησε σημαντικό αριθμό προσφύγων / μεταναστών με ενεργό στήριξη των κατοίκων της περιοχής.
Η δομή διαμονής αποτέλεσε όπως και αλλού αντικείμενο ιδιωτικής σύμβασης ξενοδοχειακής μονάδας της περιοχής με το Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης.
Από το 2015 έως και σήμερα, βρίσκονται πρόχειρες, προσωρινές ή και σταθερότερες λύσεις διαμονής προσφύγων και μεταναστών, χωρίς όμως ένα σχεδιασμό που θα συνέβαλλε στη μόνιμη αντιμετώπιση αυτού του θέματος.
Η εύρεση ενός τόπου διαμονής και η εξασφάλιση της σίτισης, ανεξαρτήτως του φορέα χρηματοδότησης, δεν αρκούν για την πρόσβαση ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, όπως οι πρόσφυγες και μετανάστες σε κρίσιμες υπηρεσίες και ιδιαίτερα την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας.
Αποσπασματικές λύσεις, απουσία διαβούλευσης σε τοπικό επίπεδο, έλλειψη συντονισμού των υπεύθυνων φορέων λειτουργίας των δομών με την τοπική αυτοδιοίκηση, απουσία παρακολούθησης της λειτουργίας των δομών και των θεμάτων που αντιμετωπίζουν οι ωφελούμενοι τους με συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών των τοπικών κοινωνιών, απουσία ή/και υποχρηματοδότηση δράσεων πρόσβασης των ωφελουμένων σε υπηρεσίες υγείας, έλλειψη διαπολιτισμικής μεσολάβησης σε θέματα υγείας, αρκούν για να μην ξαφνιαζόμαστε για αυτή ή άλλη κρίση δημοσίας υγείας.
Οι περιορισμένοι πόροι, η ένταση του προβλήματος, οι ευρωπαϊκές συνθήκες για τη μετανάστευση και η εργαλειοποίηση προσφύγων και μεταναστών είναι συχνές απαντήσεις, αρκούν όμως προκειμένου να αιτιολογήσουν τη δυσκολία παρέμβασης;
Τι μας εμποδίζει να κάνουμε χρήση δοκιμασμένων πρακτικών και να δώσουμε διαφορετικές προτεραιότητες στο μίγμα υφιστάμενων χρηματοδοτήσεων και δράσεων.
Αυτό θέλουμε να αναδείξουμε.
Οι συγκεκριμένοι πληθυσμοί χαρακτηρίζονται από έντονες πολιτιστικές ιδιαιτερότητες σε θέματα υγείας και ασθένειας. Πιο συγκεκριμένα, είναι τελείως διαφορετικός ο τρόπος που αντιλαμβάνονται την υγεία, την ασθένεια ακόμα και τη θεραπεία.
Το ρόλο της γέφυρας μεταξύ των επαγγελματιών υγείας και των υπηκόων τρίτων χωρών αναλαμβάνει η Διαπολιτισμική Μεσολάβηση. Καθοριστική αναδεικνύεται η συμβολή των Διαπολιτισμικών Μεσολαβητών στην προσέγγιση των ιδιαίτερων ευαισθησιών και προβλημάτων των ατόμων με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο, στην καλύτερη συνεννόηση και την οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης με το προσωπικό των νοσοκομείων.
Κρίσιμη είναι επίσης η ενεργοποίηση των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών στην ανάπτυξη διαύλων επικοινωνίας και εθελοντικών δικτύων υποστήριξης. Παλιότερα είχαμε εργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση υποστηρίζοντας τα ΣΕΜ αλλά και αναπτύσσοντας τα δίκτυα μεσολαβητών μέσω του προγράμματος, Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ), Δράση 1.4/09 του Ευρωπαϊκό Ταμείο Ένταξης Υπηκόων Τρίτων Χωρών (ΕΤΕ).
Σε μια κρίσιμη περίοδο όπως αυτή που διανύουμε, με την έξαρση του COVID- 19 προσπάθησε κανείς να πλησιάσει αυτούς τους πληθυσμούς μέσα από ειδικευμένους πολιτιστικούς διαμεσολαβητές και να τους εξηγήσει, λαμβάνοντας υπόψη τις πολιτιστικές τους ταυτότητες γιατί πρέπει να προσέξουν και τι πρέπει να προσέξουν;
Θα διακινδυνεύσουμε να στοχοποιήσουμε τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, ενθαρρύνοντας αρνητικά στερεότυπα;
Στη συνέχεια θα εκπλαγούμε πάλι αν αντιμετωπίσουμε φαινόμενα ρατσισμού και ξενοφοβίας;
Το «Πρόγραμμα “Διαπολιτισμική Μεσολάβηση (Intercultural Mediation in Selected Hospitals in Greece)” σε επιλεγμένα νοσοκομεία των Περιφερειών Αθήνας και Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στο σύνολο της χώρας, που υλοποιήθηκε την περίοδο 2011-2012, από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας & την εταιρεία Εκπαιδευτικές και Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Διάσταση Α.Ε. με συγχρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ένταξης Υπηκόων Τρίτων Χωρών (Δράσεις 1.6/09 1.4/10) αναδείχθηκε Καλή Πρακτική σε ευρωπαϊκό επίπεδο (European Web Site on Integration).
Η εμπειρία από την πράξη, μας υποχρεώνει να αναδείξουμε τα θέματα προτεραιότητας. Θεματικοί διάλογοι και παρεμβάσεις πρέπει να αναπτυχθούν στα εξής :
- Κοινή Στρατηγική των κρίσιμων διαστάσεων της κοινωνικής ένταξης (social services, health and care, employment and integration)
- Διακυβέρνηση (inter-agency governance) της κοινωνικής πολιτικής
- Ενίσχυση της κοινωνικής καινοτομίας (social innovation)
- Ουσιαστική Διαβούλευση σε τοπικό επίπεδο
- Δικτύωση και συνεργασία των ενδιαφερομένων μερών (αυτοδιοίκησης, οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, θεσμικών φορέων)
- Αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης – μεταφορά τεχνογνωσίας
Έλλη Ιωαννίδη
Πρώην Επιμελήτρια Τομέα Κοινωνιολογίας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας
Επιστημονική Υπεύθυνη Προγράμματος Διαπολιτισμική Μεσολάβηση
Γιάννης Παπαδημητρίου
Διευθύνων Σύμβουλος, Εκπαιδευτικές και Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Διάσταση Α.Ε., Υπεύθυνος Έργου Προγράμματος Διαπολιτισμική Μεσολάβηση
Χριστόφορος Σκαμνάκης
Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Επιστημονικός Υπεύθυνος Έργου Δημιουργία δικτύου συνεργασίας σε τοπικό επίπεδο (ΣΕΜ) μεταξύ κρατών μελών της ΕΕ
