Restart για ένα ανταγωνιστικό και εξωστρεφές αναπτυξιακό υπόδειγμα

Αναστοχασμός κι επανεκκίνηση. Η κρίση βοηθά να δούμε με νέα ματιά τα αποτυχημένα προηγούμενα πρότυπά μας, ενώ η νέα οικονομική εξίσωση με τους άπειρους αγνώστους, επιβάλει αποτελεσματικό restart ενός νέου βιώσιμου, έξυπνου, ανθεκτικού, ανταγωνιστικού, εξωστρεφούς αναπτυξιακού υποδείγματος.

Απόφαση – σταθμός, η συμφωνία Μέρκελ – Μακρόν για κοινή έκδοση χρέους, πάνω από 500δις€ μέσω Κομισιόν, για επιχορηγήσεις στο Recovery Fund, ενώ τρέχει η στήριξη της εργασίας μέσω SURE. Όλα, με σαφή πράσινα – οικολογικά κριτήρια, υποβοηθητικά στην υλοποίηση του Green Deal ύψους 1τρις€, μαζί με τις δράσεις ψηφιακής πρωτοπορείας. Απτόητη η Λαγκάρντ, παρά την απόφαση του Γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, συνεχίζει την αγορά κρατικών ομολόγων. Τελικά, η ΕΕ όταν βρίσκεται σε κρίση, κάνει τα μεγάλα ενοποιητικά άλματα, στη σωστή πλευρά της ιστορίας.

Στην Ελλάδα, ανταποκρινόμαστε στην κρίση με εξαιρετική επάρκεια. Εθνική αυτογνωσία και αυτοπεποίθηση, καλή διεθνής εικόνα της χώρας, ισχυρά μας όπλα για τα δύσκολα του φθινοπώρου.

Έχω πρόσφατα τεκμηριώσει πλαίσιο πρότασης για δημιουργία 100.000 νέων θέσεων εργασίας, στους αναπτυξιακούς τομείς των πράσινων δημόσιων υποδομών, του περιβάλλοντος και της ενέργειας. Διακρίνω τρία μεγάλα κεφάλαια για την επανεκκίνηση: Κράτος, Πράσινες Επενδύσεις, Άνθρωποι.

Α. Ένα σύγχρονο Κράτος – Στρατηγείο, αποκεντρώνει όλες τις εκτελεστικές αρμοδιότητες, λειτουργεί ως δημόσιος Project Manager, με ρύθμιση κι εποπτεία των σχέσεων με τους πολίτες, στηρίζεται σε εκτεταμένες αναθέσεις καθηκόντων μέσω Μητρώων Ιδιωτών Πιστοποιημένων Εμπειρογνωμόνων, λειτουργεί με αξιολόγηση παντού και όλων, επιβραβεύει την εξυπηρέτηση του πολίτη με πραγματικά bonus. Απαιτείται πλήρης επανασχεδιασμός (re-engineering) όλων των λειτουργιών του, στήριξη στην ψηφιοποίηση (ο Κ. Πιερρακάκης έχει κάνει εκπληκτική δουλειά αυτούς τους μήνες), άνοιγμα όλων των δεδομένων (πλην προσωπικών), ώστε τα δημόσια open data, να πυροδοτήσουν επιπλέον αναπτυξιακή ώθηση ύψους 3.5δις€ στο ΑΕΠ, πάνω από 1.000 θέσεις εργασίας και 15δις€ σωρευτικά οφέλη εντός 5ετίας. Σε μελέτη του 2014, εκτιμήσαμε τα συνολικά οφέλη του δημόσιου τομέα σε εξοικονόμηση πόρων από το re-engineering, σε πάνω από 1δις€ κάθε χρόνο.

Β. Αποκεντρωμένες Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις, με συγχρηματοδοτήσεις μέσω ΣΔΙΤ.

Β.1. Τα αντιπλημμυρικά, ύψους 500 εκατ. €, χαρακτηριστική περίπτωση έργων που λόγω της Κλιματικής Κρίσης, πρέπει κατά προτεραιότητα να δρομολογηθούν.

Β.2. Οι Αποκεντρωμένες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, στο πλαίσιο της Ψηφιακής Γεωργίας, θα μειώσουν κατά 60% το ενεργειακό κόστος άρδευσης ύψους 3-5.000€/χρόνο για 300.000 αγρότες. Μια σύγχρονη δημόσια, πράσινη, αγροτική υποδομή ύψους 500εκατ€, που θα λειτουργήσει ως εφαλτήριο για εξωστρεφή, βιώσιμη, ανθεκτική Γεωργία ποιοτικών προϊόντων και υψηλό εισόδημα στους αγρότες.

Β.3. Η στήριξη του Ε.Σ.Υ. και των Προνοιακών Δομών της χώρας, εθνική αναγκαιότητα. Πάνω από 150 εκατ€ κάθε χρόνο μπορούν να εξοικονομούν για τους προϋπολογισμούς τους τα 1.000 Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, Γηροκομεία, Ορφανοτροφεία, με την υλοποίηση μέσω Ενεργειακών Εταιρειών (ESCOs), των μελετών ενεργειακής εξοικονόμησης, που έχουν έτοιμες από το 2014. Χρηματοδότηση ύψους 1δις€, από ΕΣΠΑ (2021-2027), Green Deal, Recovery Fund. Δημιουργία 40.000 θέσεων εργασίας και παράλληλα, άμεση οικονομική στήριξη του ΕΣΥ και των Προνοιακών δομών της χώρας.

Β.4. Ειδικά για το σύνολο των δημόσιων, δημοτικών και κοινωνικών Δομών Αλληλεγγύης οι οποίες θα δεχθούν ισχυρές κοινωνικές πιέσεις το επόμενο διάστημα, πρέπει άμεσα να περιληφθεί στα δημόσια κονδύλια στήριξης που διατίθενται, το κόστος χρηματοδότησης του υπολοίπου 30% της κατανάλωσης του ηλεκτρικού τους ρεύματος (συσσίτια, δομές στέγασης, γηροκομεία, ορφανοτροφεία, «Χαμόγελο του Παιδιού», «Παιδικά Χωριά SOS», κα). Το άλλο 70%, ήδη από το Δεκέμβριο 2014, με Υπουργική Απόφαση, νομοθετήσαμε να μην τιμολογείται, σε εφαρμογή του Τιμολογίου Υπηρεσιών Αλληλεγγύης (ΑΠΕΗΛ/Γ/φ1.21/441/οικ.23609/19.12.2014). Πάνω από 500 τέτοιες δομές, έχουν ενταχθεί από το 2014, στη σχετική πρόβλεψη.

Β.5. Επέκταση του «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΚΑΤ´ ΟΙΚΟΝ», για πάνω από 100.000 κατοικίες κάθε χρόνο (1.4% του συνόλου), με χρηματοδότηση ύψους 1δις€, απο ΕΣΠΑ, Green Deal και 50% απαλλαγή φόρου για το σύνολο των εργασιών και υλικών. Ουδέτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα (για καθε 1€ δαπάνη, προστίθεται 1.4€ στο ΑΕΠ). Δημιουργία κάθε χρόνο 40.000 θέσεων εργασίας και εξοικονόμηση 300-400€/χρόνο στα ασθενή νοικοκυριά που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα, άρα ουσιαστική στήριξη κατά της ενεργειακής φτώχειας.

Β.6. Η Ιταλία φοροαπαλλάσει κατά 80% το κόστος ενεργειακής αναβάθμισης και ανακαίνισης των διατηρητέων κτιρίων της. Στα ελληνικά κέντρα πόλεων, έχουμε πάνω από 35.000 εγκαταλελειμένα αξιόλογα και διατηρητέα κτίρια (στην Αθήνα καταγράψαμε το 2014, πάνω από 1.800), για τα οποία υπάρχουν μόνο επιβαρύνσεις. Η προοπτική εντός 2-3 ετών, να ανακαινιστούν τα περισσότερα, δίνοντας φορολογικά κίνητρα, προκειμένου στη συνέχεια τα δημόσια έσοδα από φορολόγηση να είναι πολλαπλάσια, να αναβαθμιστούν τα κέντρα πόλεων και να δημιουργηθούν πάνω από 15.000 θέσεις εργασίας, αποτελεί μια πράσινη δράση, δημιουργίας του σύγχρονου ευρωπαϊκού οράματος της «Έξυπνης, Όμορφης, Φιλικής Πόλης». Στην ίδια λογική, η επέκταση με γρήγορες κατασκευές, των δικτύων πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων στα αστικά κέντρα της χώρας, ακολουθεί τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές στη μετά-Covid19 εποχή, με το Μιλάνο να επεκτείνει κατά 35km, το Λονδίνο να 5πλασιάζει, Βρυξέλλες και Παρίσι να ακολουθούν.

Γ. Οι Άνθρωποι. Οι άνθρωποι, είναι το συγκριτικό μας πλεονέκτημα. Η επιλογή είναι διπλή: επιδόματα εργασίας και όχι ανεργίας, επιμόρφωση για απόκτηση νέων δεξιοτήτων ψηφιακής και τεχνικής κατεύθυνσης. Στόχος η επανένταξη σε νέους τομείς. Ταυτόχρονα, εκτεταμένη στήριξη της ουσιαστικής Κοινωφελούς Εργασίας, σε δομές κοινωνικής αλληλεγγύης, με διαφάνεια αλλά και αναβάθμιση των υπηρεσιών.

Δ. Επιμύθιο: Ναι, γίνονται!

* Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ” (23 Μαΐου 2020)